Ontwikkelingshulp wordt instrument om migratie af te remmen

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Ruim anderhalf jaar nadat ze de 2030 Agenda for Sustainable Development onderschreef, is de Europese Unie begonnen met de implementatie daarvan. Uit de nieuwe Europese Consensus over Ontwikkeling die afgelopen vrijdag in Brussel is aangenomen, blijkt dat dit nieuwe beleidskader haaks staat op de 'heilige' opvatting dat ontwikkelingssamenwerking primair bedoeld is voor het bestrijden van armoede.

In november vorig jaar reageerden NGO’s nog voorzichtig positief op de voorstellen van de Europese Commissie voor het nieuwe Europese ontwikkelingsbeleid. Dat was vooral omdat we bezorgd waren over een hele reeks eerdere plannen waaruit bleek dat de EU vooral haar eigen belang nastreeft, onder andere om migratie naar Europa tegen te gaan.

Vandaag maken we ons opnieuw grote zorgen, nu blijkt dat zulke korte-termijn doelen ook in de nieuwe Europese Consensus over Ontwikkeling zijn opgenomen. En dat terwijl in het Verdrag van Lissabon toch echt is vastgelegd dat ontwikkelingssamenwerking primair bedoeld is voor het bestrijden van armoede. Europees ontwikkelingsgeld zal nu toch gebruikt gaan worden voor migratiemanagement en grenscontroles in partnerlanden. Het zal bovendien afhankelijk gemaakt worden van de volledige medewerking door diezelfde partnerlanden op het gebied van terugkeer, terugname en reïntegratie van hun onderdanen. En tot slot wordt meer geld uitgetrokken voor landen van waaruit migranten vertrekken, ten koste van andere ontwikkelingslanden die verder van Europa liggen, maar waar armoede en ongelijkheid minstens zo’n groot probleem zijn.

Drie miljard naar investeringsplan 

Deze alarmerende verschuiving vinden we terug in allerlei voorstellen voor het versterken van het externe migratiebeleid. De filosofie wordt bijvoorbeeld ook doorgevoerd in het ontwikkelingsbeleid en in plannen voor de herziening van de relaties met Afrika. Zo heeft de Europese Commissie het “Europees Investeringsplan voor Afrika” gelanceerd met als doel om 3,35 miljard euro ontwikkelingsgeld te gebruiken om bedrijfsinvesteringen in Afrika aan te zwengelen. Het idee hierbij is dat migratie naar Europa afgeremd kan worden via economische groei, werkgelegenheid en het versterken van de private sector.

Het nieuwe Europese ontwikkelingsbeleid kiest tegenhouden van migratie als speerpunt.

Nu is het versterken van lokale bedrijvigheid en werkgelegenheid een goede zaak. Door op korte termijn perspectieven te bieden op welvaart en mensen onafhankelijkheid te bieden, creëer je een omgeving waarin ‘blijven’ een evenwaardige optie is. Migratie wordt zo een positieve keuze, niet langer een noodzaak.

Meer migratie op korte termijn

Maar op korte termijn kan dat juist zorgen voor meer migratie. Immers, de verbetering van levensomstandigheden biedt meer toegang tot financiële middelen, kennis en contacten die mensen nodig hebben om te kunnen migreren. Dit wordt door wetenschappers de ‘migration hump’ genoemd: migratie zal op de korte termijn toenemen en op langere termijn weer afnemen.

In veel gevallen is ‘blijven’ echter geen evenwaardige optie. Vandaag de dag zijn 65 miljoen vluchtelingen en ontheemden op zoek naar een veilig heenkomen. Miljoenen anderen kunnen geen leefbare toekomst opbouwen door droogte, armoede of politieke vervolging door een dictatuur. Het is bittere noodzaak om in de herkomstlanden veel meer te doen aan de vele grondoorzaken die mensen dwingen om te vertrekken: extreme armoede, conflict, geweld, ongelijkheid, gebrek aan democratie en rechtsorde, en klimaatverandering.

Maar het nieuwe Europese ontwikkelingsbeleid kiest tegenhouden van migratie als speerpunt. Niet vanuit een solidaire visie, gericht op het aanpakken van de grondoorzaken van gedwongen migratie, maar om mensen tegen te houden of terug te sturen. Ontwikkelingshulp wordt zo ingezet als machtsmiddel opdat overheden in ontwikkelingslanden zullen meewerken. Overigens zullen strengere grenscontroles die grondoorzaken niet oplossen. Ze zullen mensen alleen maar aanzetten tot het zoeken naar zeer gevaarlijke, soms zelfs dodelijke, alternatieve routes.

Ontwikkelingssamenwerking moet daarom niet gebruikt worden om Europese migratiedoelen te realiseren. Ontwikkelingshulp moet duurzame verandering op lange termijn beogen. Verandering die iedereen een leefbare toekomst biedt, in het bijzonder de armste en meeste kwetsbare mensen in ontwikkelingslanden. 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons