Niets ten nadele van Murat Isik, maar is het niet een beetje raar dat een boekenweekessay met het thema 'de moeder, de vrouw' door een mán wordt geschreven? Ik ken nogal wat vrouwen die ik hier graag over zou lezen…
Of is hier al #ophef over geweest die ik heb gemist?— Sylvia Witteman (@sylviawitteman) June 15, 2018
“De traditionele rolverdeling tussen mannen en vrouwen zit nog steeds diep geworteld in onze maatschappij en is moeilijk te doorbreken. Het zit echt in onze cultuur. Persoonlijk vind ik dat dit probleem goed wordt beschreven in het boek Lean In en de daarbij behorende Ted Talk van Sheryl Sandberg, de COO van Facebook. Daarin geeft ze aan dat vrouwen al op jonge leeftijd bezig zijn met de toekomst: hoe moet dat met de verdeling werk/zorg? Ik zie dit ook vaak gebeuren als ik met mijn studenten aan de UvA spreek. Velen hebben niet eens een relatie en maken zich nu al zorgen over de toekomst. Dat vind ik erg tekenend voor onze tijd: het veronderstelt dat een vrouw parttime zou moeten werken om haar kind te verzorgen. Als ze dat niet doet en dus afwijkt van die norm, heeft dat direct gevolgen op hoe er naar haar wordt gekeken binnen het moederschap. Dat verklaart waarom er op het schoolplein nog steeds meer moeders dan vaders te vinden zijn.”
- Vrouwen werken veel vaker in deeltijd dan mannen.
- In 2015 had 73 procent van de werkende vrouwen een deeltijdbaan.
- Van de mannen was dat 21 procent.
- Tussen 2010 en 2015 werkten vrouwen zonder kind gemiddeld 34 uur per week.
- Na de geboorte van hun eerste kind daalt dit gemiddelde naar 29 uur per week.
- Na de eerste verjaardag neemt het nog eens met twee uur af.
Bron: Emancipatiemonitor 2016, CBS/SCP
“In mijn eerste baan vroeg mijn werkgever aan me of ik niet parttime wilde werken. Hij wist dat ik net een kind had gekregen en vertelde me dat het beter was om dan maar parttime te werken, zodat ik er goed voor kon zorgen. Bij mijn mannelijke collega’s met kinderen werd dit nooit geopperd. Het zijn vaak goede bedoelingen vanuit werkgevers, maar deze hebben desastreuze gevolgen voor de mindset van een vrouw. Als zij in het begin van haar loopbaan staat en ambities heeft om carrière te maken, heeft het natuurlijk geen nut om haar een parttime aanstelling aan te bieden. Bovendien werken vrouwen in veel van deze gevallen gewoon in de avonduren en weekenden door, waar ze vervolgens niet voor worden betaald. Zolang we leven in een maatschappij waarin er van jonge moeders wordt verwacht dat zij de meeste zorg over het kind dragen, kunnen vrouwen hier niet hun eigen keuze in maken.”
In Zweden is het heel normaal dat vaders een tijd verlof opnemen na de geboorte van hun kind. In de VPRO-documentaire lattepappa’s worden bijvoorbeeld vier jonge vaders geportretteerd die fulltime thuis zijn om voor hun kinderen te zorgen. Hoe kan het dat dit land zo geëmancipeerd is?
“Vele noordelijke landen kennen een geschiedenis van een stevige feministische beweging, die is doorgedrongen tot de instituties van de staat. De zogenoemde femocrats, bureaucratische feministen, hebben daar verandering teweeg gebracht door middel van beleid. Dat is een van de redenen waarom zij het zo goed doen. Toch is ons droombeeld over de geëmancipeerde noorderling niet volledig terecht. Ook in Zweden nemen moeders meer zorg op voor de kinderen en besteden ze meer tijd aan onbetaald werk.”
“Mannelijke politici profileren zich vaker expliciet als vader. Een beeld dat in mijn geheugen staat gegrift is de foto van Jesse Klaver in zwembroek
“Mediamakers hebben de macht in handen om mythes te doorbreken. Ga maar eens ‘wiskunde’ googelen, bijvoorbeeld. De beelden die opkomen: mannen die briljant zijn, vrouwen die er niks van begrijpen. Dat soort stereotypes worden nog altijd in stand gehouden. Zo was ik vorige week nog aanwezig bij een panel georganiseerd door de NWO over topbeurzen. Ik heb vorig jaar zo’n topbeurs binnengesleept en werd daarom gevraagd voorlichting te geven over het aanvragen hiervan. Het panel bestond uit zeven mannelijke wetenschappers, ik was de enige vrouw in het gezelschap. Dat zijn echt momenten waarop ik denk: kom op mensen. Moet ik me hier nou continue over blijven uitspreken? Echt doodvermoeiend. Op deze manier is een panel niet eens representatief voor vrouwelijke kandidaten. Zij schatten hun kansen al lager in en melden zich dus ook minder vaak aan voor zo’n beurs. Eén vrouw aan de tafel is niet genoeg, twee ook niet. We hebben er minstens drie nodig. En stel ze dan alsjeblieft goede, inhoudelijke vragen en ga het niet hebben over ‘vrouwendingen’. Daarmee doe je ze echt tekort.”
Kun je een voorbeeld noemen van een situatie in de media waarbij de rolverdeling op een positieve manier wordt aangekaart?
“Ik zie steeds vaker dat mannelijke politici zich expliciet profileren als vader. Een beeld dat in mijn geheugen staat gegrift is de foto van Jesse Klaver in zijn zwembroek op Instagram. Het beeld waarop hij met zijn zoontjes in matching prints het zwembad inloopt is niet alleen strategisch voor zijn achterban, maar heeft ook een positieve werking op de beeldvorming rondom het vaderschap. Het laat zien dat vaders ook zorgen en dat dit niet alleen is voorbehouden aan vrouwen. Het toont aan dat zelfs politieke leiders met grote verantwoordelijkheden netjes hun zorgtaken thuis vervullen en daar ook belang aan hechten. Voor mijn eigen onderzoek heb ik gekeken naar de labels die worden opgeplakt bij politici met een migratieachtergrond. In één van de interviews die ik hiervoor heb afgenomen, vertelde een mannelijk politiek figuur dat zijn vaderschap één van de belangrijkste thema’s is die zijn identiteit vormt. Toch zal de media hem hier nooit naar vragen, terwijl vrouwelijke politici deze vragen constant ontvangen. Dat geeft een vertekend beeld welke rollen en identiteiten mensen zelf belangrijk vinden.”
“Een belangrijke stap is het uitbreiden van het vaderschapsverlof. Het moet normaler worden voor mannelijke werknemers om verlof op te nemen en hiermee de zorg voor het kind deels te kunnen dragen. Ik zou het ook mooi vinden als het wat normaler wordt om kinderen naar de opvang te brengen. Dit zit nog niet echt in onze cultuur, waardoor veel vrouwen dan maar kiezen om parttime te gaan werken.”
Hoe zie je de toekomst op dit gebied?
“Ik zie dat het feminisme weer aan het terugkomen is onder jonge vrouwen: cruciaal om dit soort issues op te lossen. Ik hoop dat mannen in de toekomst gaan inzien dat het ook hun issue is, want als de verdeling arbeid en zorg gelijk wordt, krijgen zij ook meer vrijheid om hun werkuren zelf in te delen. Ik denk persoonlijk dat iedereen hier baat bij heeft, zowel het werkveld als de thuissituatie, bekeken vanuit een hetero normatief model. Maar zo ver zijn we nu nog niet. Er zou eerst een besef moeten komen vanuit mannen, waarna zij samen met vrouwen een verandering teweeg kunnen brengen.”
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
