Nico Vos is algemeen directeur en aandeelhouder van Biovalue, een fabriek in Eemshaven waar koolzaad wordt verwerkt tot onder meer veevoeder en biodiesel. Vos heeft het bedrijf van de grond af opgebouwd. Vier jaar geleden waren er alleen nog de bouwtekeningen, momenteel is de productie van biodiesel in de testfase. Het is de bedoeling dat het echte productieproces maandag van start gaat.
Nooit 100% zekerheid
Waar komt het koolzaad voor de biodiesel van Biovalue vandaan? Vos: "We hebben onze inkoop geheel uitbesteed aan een boerencoöperatie. Die koopt het voor ons in Mecklenburg-Vorpommern, in het oosten van Duitsland. Dat ligt dichtbij onze fabriek en dat is dus het voordeligst."
Wordt er ook elders ingekocht, bijvoorbeeld in Polen of Zuid-Amerika? Vos: "In principe niet. Maar als de oogst in Duitsland mislukt, bijvoorbeeld door zware regenval, moeten we toch voldoen aan onze verplichtingen 
als leverancier. Daarom zou het theoretisch kunnen gebeuren dat het koolzaad elders wordt ingekocht. We hebben er vertrouwen in dat ons koolzaad wordt afgenomen bij betrouwbare partijen, maar helemaal zeker weten doen we dat niet."
Is er dan geen controle op? Vos: "Nee, we hebben met onze inkopers afgesproken dat we koolzaad willen dat voldoet aan de kwaliteitseisen en dat bij voorkeur afkomstig is uit Europa. Maar wij hebben niet de mogelijkheid om controle uit te oefenen. Dan zouden we het hele proces vanaf het begin moeten volgen. Dat doet een consument toch ook niet als hij een pot jam koopt? Je gaat er maar vanuit dat de vruchten zijn geteeld bij een boer waar de arbeidsomstandigheden goed zijn, maar helemaal zeker weten doe je dat nooit."
Tegenwoordig is het vrij normaal om te willen weten hoe en waar een product wordt gemaakt. Daarom is het ook prettig dat er bijvoorbeeld het Fair Trade-keurmerk is. Vos: "Ja, maar zelfs dan weet je nooit 100% zeker waar de spullen vandaan komen. Je gaat er maar vanuit dat het goed zit. Dat heeft te maken met vertrouwen. Zo werkt het bij ons ook."
Als we al onze energie uit biobrandstoffen zouden moeten halen, hebben we bijna alle landbouwgrond op aarde nodig. Er blijft dan te weinig landbouwgrond over voor de voedselvoorziening. Biodiesel kan dus nooit de enige oplossing zijn. Hoe denkt u daarover? Vos: "Ik zie biobrandstoffen als een deeloplossing. En elke deeloplossing vormt een stukje van het grote geheel. Over een aantal jaren wordt in Nederland alle diesel verplicht bijgemengd met 10% biodiesel. Dat scheelt toch weer. Alle kleine beetjes helpen."
Stimulans voor de economie
Er is veel water nodig voor het verbouwen van de planten die verwerkt worden tot biobrandstoffen. En dat terwijl er al een tekort is aan water op aarde. Hoe denkt u daarover? Vos: "Dat ligt eraan in welk land de gewassen staan. Ons koolzaad was dit jaar juist bijna verregend vanwege de heftige regenval in Duitsland. Dus bij ons heeft dat nog niet gespeeld. Als je in een droog gebied koolzaad gaat verbouwen ben je denk ik 
verkeerd bezig. Aan de andere kant, het stimuleert wél de economie. De prijzen van koolzaad zijn wereldwijd enorm gestegen. Daarom is het een interessant product geworden voor boeren om te verbouwen. Je tilt niet alleen de landbouwkundige processen naar een hoger niveau, de boeren krijgen ook meer te besteden en dat is goed voor de economie."
Wat vindt u ervan dat mensen, dieren en grote stukken tropisch regenwoud in bijvoorbeeld Indonesië moeten wijken voor de productie van biobrandstoffen? Vos: "Dat is geen goede zaak, maar het is wel de problematiek van zo'n land zelf. Daar worden immers kapvergunningen afgegeven. Er zijn genoeg gebieden waar niets hoeft te worden gekapt. We hebben voldoende braakliggend terrein in Europa, ook in Nederland."
In hoeverre is Biovalue ontstaan uit ideologische – of milieu-overwegingen? Vos: "Niet. Als ondernemer kijk je naar de mogelijkheden in de markt. En daar probeer je op in te spelen. Biovalue speelt in op de trend om aan CO2-reductie te doen. Nederland loopt daarin trouwens vreselijk achter in vergelijking met Frankrijk, Italië en Duitsland. Ik verbaas me daar wel eens over. In Duitsland rijden heel veel auto's en vrachtwagens op biodiesel. Dat komt doordat de overheid zich ermee heeft bemoeid. Die heeft een accijnsvrijstelling gegeven op biodiesel. Dat maakt het financieel aantrekkelijk om biodiesel te gebruiken. In Nederland moet er net zoveel accijns over biodiesel worden betaald als over gewone diesel. Er wordt slechts op projectbasis accijnsvrijstelling gegeven. Ook wat betreft de verplichte bijmenging lopen we achter in vergelijking met de rest van Europa. We praten er veel over, maar er gebeurt heel weinig."
Gewoonterecht
We vliegen klimaatneutraal, gebruiken biobrandstoffen, nemen groene stroom af, maar al deze goedbedoelde maatregelen blijken nadelen te hebben. Moeten we niet toe naar een situatie waarin we simpelweg minder gaan consumeren en dus ook minder autorijden? Vos: "Je kunt als Nederland wel het goede voorbeeld willen geven, maar als je alleen al naar China, Rusland en Amerika kijkt, zie je dat dat zinloos is. Mobiel zijn 
is een gewoonterecht geworden. Je zou het internationale zakendoen aan banden moeten leggen, werken in je eigen woonplaats verplicht moeten stellen, dat is kansloos. Neem alleen al de zestigplussers in ons land. Die vormen een geheel nieuwe doelgroep voor de reisorganisaties. Ze vliegen overal naartoe. Mensen laten zich dat allemaal niet meer ontzeggen."
Maakt u zich persoonlijk zorgen over de klimaatverandering? Vos: "Nee, want ik weet niet wat waar is. De een zegt dit en de ander dat. Ik weet niet meer wie ik moet geloven. Ik vind het wel belangrijk om ervoor te zorgen dat onze kinderen in goede gezondheid kunnen opgroeien. Daar hoort ook een schone lucht bij. En daar kan ik aan bijdragen met mijn biodiesel."
Hoe ziet u de toekomst van biodiesel? Vos: "Biodiesel is slechts een tussenoplossing. De biobrandstoffen zitten nu in een overgangsfase. Ik verwacht dat we over een jaar of vijftien al veel schoner zullen kunnen autorijden. Men is nu immers al volop bezig met de ontwikkeling van hybride auto's, zonnecellen et cetera. En ooit komt er een schone auto, daar ben ik van overtuigd."
