Belang van ondertekening
Aim for human rights ziet Nederlandse ondertekening en vervolgens ratificatie van het verdrag als een belangrijk signaal naar andere landen. Maar uitvoering van het verdrag is ook van belang voor het tegengaan van (bewuste of onbewuste) medewerking aan verdwijningen door de Nederlandse overheid zelf.
Meer dan strafbaarstelling
Het antwoord op de Kamervragen suggereert dat het verdrag alleen maar gaat over het aanmerken van gedwongen verdwijningen als misdrijf in nationale strafrechtstelsels. Het antwoord doet bovendien voorkomen alsof Nederland al aan die eis heeft voldaan middels de Wet Internationale Misdrijven (W.I.M.).
Maar het opnemen van gedwongen verdwijningen als misdrijf in de nationale strafwetgeving is slechts één van de bepalingen van het verdrag. Naast deze bepaling gaat het verdrag, onder andere, over maatregelen tegen straffeloosheid, het verlenen van rechten aan alle slachtoffers van gedwongen verdwijningen, preventieve maatregelen en het beschermen van kinderen tegen adoptie in geval van verdwijning van de ouders/moeder.
Bescherming door de staat
Bovendien biedt strafwetgeving bescherming tegen individuen die zich schuldig maken aan gedwongen verdwijningen. Bij een mensenrechtenschending zoals een gedwongen verdwijning dient de burger beschermt te worden tegen de Staat en dient de verantwoordelijkheid van de Staat voorop te staan bij het beschermen tegen gedwongen verdwijningen. Wanneer de Staat zich schuldig maakt aan een mensenrechtenschending dient zij dan ook daarvoor aansprakelijk te kunnen worden gesteld. Het is vanuit deze basisprincipes dat mensenrechtenverdragen zijn opgesteld.
Bescherming van individuen
Ten slotte biedt de Wet Internationale Misdrijven slechts de gelegenheid een strafzaak in te stellen tegen individuen in Nederland, die zich schuldig gemaakt hebben aan gedwongen verdwijningen in het buitenland, als deze aangemerkt kunnen worden als misdaad tegen de menselijkheid. Dit betekent dat de gedwongen verdwijningen wijdverspreid en systematisch gebeurden. Het biedt dus zeer gelimiteerd bescherming tegen gedwongen verdwijningen, en zeker niet wanneer zij niet aangemerkt kunnen worden als misdaad tegen de menselijkheid.
Het is vooral deze categorie gedwongen verdwijningen waartegen het Verdrag tegen Gedwongen Verdwijningen beschermd. Het komt namelijk regelmatig voor dat individuele mensenrechtenverdedigers, politieke activisten, of individuele burgers verdwijnen. Dit gebeurt dan niet grootschalig, maar dient als terreurmiddel jegens een veel groter deel van de bevolking.
Geheime detentie
Voor gedwongen verdwijningen gepleegd in Nederland bestaat momenteel geen bescherming. Toch heeft de Raad van Europa niet voor niets in het recente debat over geheime detenties meerdere comité's geraadpleegd, die allemaal bevestigen dat ratificatie van het nieuwe verdrag over verdwijningen ook waarborgen zou kunnen meebrengen tegen de huidige praktijk van CIA vluchten en geheime bewaring van terreurverdachten.
Ondertekening door Nederland is dan ook een belangrijke stap in de strijd tegen verdwijningen. Aim for human rights hoopt vervolgens op spoedige ratificatie en implementatie van het Verdrag in de Nederlandse wetgeving.
Neem voor meer informatie contact op met Marieke van den Berg: 030 234 90 62 / m.vandenberg@aimforhumanrights.nl
