Bennink is net terug uit Malawi. Kort na haar vertrek werd de grondwet gewijzigd, waardoor kindhuwelijken nu zijn verboden. Twee jaar geleden heeft Malawi de minimumleeftijd om te trouwen al verhoogd naar 18 jaar, maar door een uitzonderingregel in de grondwet konden kinderen van 15 jaar en ouder alsnog trouwen indien hun ouders toestemming gaven. Nu de grondwet is aangepast, zijn kindhuwelijken wettelijk verboden.
Jongerenlobbyisten
Om dit te bereiken heeft Plan International samengewerkt met andere non-gouvernementele organisaties, jongeren en met name adolescente meisjes, traditionele leiders, parlementariërs, en medewerkers van verschillende ministeries. Bennink: “Eigenlijk hebben we met alle belangrijke stakeholders samengewerkt om bij te dragen aan deze verandering.” Zo zijn er evenementen georganiseerd om ouders, jongeren, dorpshoofden, en parlementariërs bewust te maken van de problematiek. Omdat veel mensen in Malawi niet kunnen lezen, speelde voorlichting via de lokale radio een grote rol.
Plan International
Plan International komt wereldwijd op voor de rechten van kinderen en een betere naleving van het Verdrag voor de Rechten van het Kind. De organisatie schenkt hierbij extra aandacht aan de rechten en kansen van meisjes. Kindhuwelijken vormen een ernstige schending van deze rechten. Om kindhuwelijken tegen te gaan, geeft Plan onder mee voorlichting over de gevaren hiervan. Tevens lobbyt Plan voor betere wetgeving en de handhaving ervan.
Jongerengroepen hebben actief gelobbyd om kindhuwelijken in Malawi op de politieke agenda te krijgen. Zo lanceerden ze, samen met Plan, in 30 landen een petitie om kindhuwelijken af te schaffen. De 42.000 opgehaalde handtekeningen werden vervolgens aangeboden aan de first lady van Malawi.
De jongeren kaartten het probleem van kindhuwelijken aan bij parlementariërs. Bennink vertelt: “De gesprekken die de jongeren met parlementariërs aangingen, hebben heel goed gewerkt in deze campagne en hebben, denk ik, ook veel impact gehad. Het gaat in deze campagne om jongeren. Door hen bij de campagne te betrekken en een platform te bieden, komt de boodschap krachtiger aan.” Met de parlementariërs werd onder andere gesproken over de impact van kindhuwelijken, hoe die te voorkomen zijn, en welke rol parlementariërs hierin hebben.
Gevolgen van een kindhuwelijk
Een kindhuwelijk heeft veel gevolgen voor meisjes. “Door een huwelijk of zwangerschap stoppen meisjes vroegtijdig met school. Hierdoor kunnen ze zich niet verder ontwikkelen en zodoende hebben ze later minder kans op een baan. Verder zijn de meisjes vaak geïsoleerd doordat ze hele dagen thuis zijn. Bovendien geven ze bestaande tradities door, waardoor de kans groot is dat hun dochters later ook uitgehuwelijkt worden. Er is echt sprake van een vicieuze cirkel”, legt Bennink uit. Ook stress, psychische problemen, seksueel misbruik, en te jong zwanger worden behoren tot de mogelijke gevolgen van een kindhuwelijk.
“Veel meisjes die jong trouwen worden ook jong zwanger, maar het werkt andersom net zo.” Plan ziet vaak dat meisjes jong zwanger raken, doordat ze een uitzichtloos leven hebben en geen seksuele voorlichting hebben gehad. “Trouwen wordt dan als oplossing gezien.” Zwangerschap en bevalling brengen flinke gezondheidsrisico’s met zich mee wanneer meisjes erg jong zijn. “Bij meisjes van 15 jaar is de kans om te overlijden bij de bevalling vijf keer zo hoog als bij vrouwen van 20 of ouder.”
Kindhuwelijken komen niet alleen uit armoede voort. Ook tradities, culturele opvattingen en genderverhoudingen hebben veel invloed. Bennink: “Het wordt tot de plicht van meisjes gerekend om zo snel mogelijk te trouwen, kinderen te baren en voor het huishouden te zorgen. Terwijl de focus bij jongens sterk ligt op het afmaken van school, een baan krijgen, en in financieel opzicht voor hun familie zorgen.” Daarnaast worden kindhuwelijken gezien als een manier om meisjes te beschermen en een goede toekomst te garanderen onder de hoede van een echtgenoot.” Vanwege de familie-eer wil men voorkomen dat een meisje zwanger raakt voordat ze getrouwd is.
Rechtenbenadering
“Kindhuwelijken schenden fundamentele mensenrechten en houden meisjes en gemeenschappen arm. Er is aangetoond dat meisjes die negen jaar onderwijs hebben gehad, drie keer minder kans lopen om op jongere leeftijd uitgehuwelijkt te worden. Ze leren wat hun rechten zijn en voor zichzelf op te komen, en kunnen hun ouders overtuigen dat zij zo een betere kans hebben op een goede toekomst”, zegt Bennink.
Er is aangetoond dat meisjes die negen jaar onderwijs hebben gehad, drie keer minder kans lopen om op jongere leeftijd uitgehuwelijkt te worden
Nu de grondwetswijziging van kracht is, zijn kindhuwelijken illegaal. Maar om ze echt uit te bannen, volstaat een wetswijziging niet. Het is van groot belang dat de lokale bevolking – zowel de ouders als de jongeren zelf – de rechten van meisjes niet alleen begrijpen, maar ook ondersteunen. Om die reden werkt Plan met een geïntegreerde aanpak en geeft zij alle betrokkenen voorlichting over de negatieve gevolgen van kindhuwelijken. Een daadwerkelijke gedragsverandering, ook bij mannen en jongens, staat daarbij centraal.
Kindhuwelijken in het Westen
Wetten die kindhuwelijken toestaan, zijn er ook in het Westen. Vorige week schreef Human Rights Watch een open brief aan de staat waarin ze hun hoofdkantoor hebben: New York. Kinderen mogen daar vanaf veertien jaar trouwen met toestemming van ouders en een rechter. Tussen 2000 en 2010 is dat ten minste 3850 keer gebeurd. In 84 procent zijn meisjes de jongste partner. Dezelfde regeling geldt in twee andere staten. Daarnaast zijn er 27 staten in de VS waar kinderen van alle leeftijden mogen trouwen na toestemming van een rechter.
Watchdog
Dat gebeurt onder meer via de ‘child protection committees’, bestaande uit leden van de gemeenschap, zoals ouders, dorpshoofden, en jongeren. Hun rol varieert van het creëren van bewustwording van de risico’s van kindhuwelijken tot hulpverlening aan slachtoffers van misbruik. Ook het optreden als watchdog om kinderrechten te beschermen, is een belangrijke taak.
De strijd tegen kindhuwelijken in Malawi vergt een lange adem. “Maar met de aanpassing van de grondwet heeft Malawi laten zien dat het land het uitbannen van kindhuwelijken hoog op de politieke agenda heeft staan en bereid is om het voortouw te nemen binnen de regio. En dat is geweldig nieuws”, aldus Bennink.
