Kunstboom of een echte?
Met kerst zorgt een kerstboom in huis voor sfeer. De keuze tussen een kunstboom of een echte boom is een lastige. De gevolgen voor het milieu zijn per boom verschillend. Voor het maken van een kunstboom is bijvoorbeeld aardolie nodig. En het transport van de bomen uit China, of een ander land waar ze worden gemaakt, kost ook energie. Maar als je heel lang met je kunstboom doet – minimaal tien jaar – vallen die nadelen weg.
Want een echte boom heeft voordat hij in je huiskamer een lekkere dennennaaldengeur staat af te geven, ook al de nodige energie verbruikt. Een kerstboom in de groei heeft onder meer kunstmest en bestrijdingsmiddelen nodig en is pas na zes jaar groot genoeg om je woonkamer op te fleuren. Hoewel sommige mensen nog een dappere poging ondernemen om hun boom met kluit in de tuin te poten, overleven die bomen het vaak niet. De meeste bomen worden dan ook maar een keer gebruikt.
“Als je dan toch een echte boom neemt, kies dan voor een zogenaamde statiegeldboom,” adviseert Hans van Dijk van Milieu Centraal. “Deze bomen huur je voor de feestdagen en in januari breng je hem weer terug naar het uitgiftepunt die de boom weer voor een jaar de grond in zet. Let er wel op dat je de boom genoeg water geeft, dan is de kans groter dat hij het verblijf binnenshuis heelhuids doorstaat.” Er kan overigens ook een nadeel aan deze ‘adoptiebomen’ zitten. “Er zijn nog maar vier uitgiftepunten, dus als je in Groningen woont en je moet helemaal naar Utrecht rijden om je boom te brengen en te halen, dan is dat niet echt milieuvriendelijk meer.”
Meer info bij: www.adopteereenkerstboom.nl, www.duurzaameindhoven.nl
 |
| Foto: CC |
Licht in de duisternis
In de boom horen ook gezellige lichtjes. Sommige mensen houden er zo van dat ze hun huis van buiten helemaal optuigen met verlichte kerstmannen die in een slee door rendieren worden voortgetrokken. Maak je die figuren van lichtslangen en laat je de verlichting drie weken lang continu branden, dan verbruik je met die uitbundige kerstverlichting al gauw voor bijna 160 euro aan extra elektriciteit. Dit is goed voor bijna 450 kg CO2: evenveel uitstoot als vier jaar lang de wasmachine laten draaien in een gemiddeld huishouden. Kies je echter voor zuinige ledlampjes en laat je die beperkt branden dan ben je ongeveer 17 euro kwijt. Dat is 47 kilo CO2, wat gelijk staat aan een halfjaartje de wasmachine gebruiken.
Groen koken
Wie zo min mogelijk het milieu wil belasten, hoeft met de feestdagen niet op een houtje te bijten. Er zijn een paar hoofdregels waar je je aan kunt houden als je een klimaatvriendelijk kerstdiner op tafel wilt zetten. Allereerst maakt het veel verschil uit of je wel of geen vlees en zuivel op het menu zet. Voordat een stukje vlees op je bord ligt, heeft het al flink wat energie verbruikt. Dat je die kerstkalkoen eerst zelf hebt gehaald, in de koelkast bewaard en twee uur in de oven hebt gezet, kost maar iets van 15 procent van het totale energieverbruik van het dier. Het meeste energieverbruik, 85 procent, gaat zitten in het verbouwen van veevoer, het transport daarvan, het houden van de dieren en het veetransport. Door een paar keer per week vlees te laten staan en vegetarisch te eten bespaar je dus energie. Als je met kerst dan toch graag een lekker stuk vlees wilt serveren dan maakt het verschil of je voor rundvlees, varkensvlees of gevogelte kiest. Rundvlees is het meest belastend, gevogelte het minst.
Hou verder bij de keuze van je groente rekening met het seizoen. De ‘seizoensgroenten’ zijn meestal in de buurt verbouwd en dat scheelt weer de nodige air miles. Op dit moment zijn bijvoorbeeld winterwortelen, bietjes en bleekselderij in het seizoen.
Een andere maar erg belangrijke regel voor klimaatvriendelijke lekkerbekken, is: koop op maat. “Jaarlijks gooien we in Nederland per persoon 55 kilo eetbaar voedsel weg,” weet Hans van Dijk van Milieu Centraal. “Afgezien van dat dat zonde is, gooi je zo ook een hoop energie weg. Dus hou met boodschappen doen rekening met de juiste hoeveelheden en mocht je iets overhouden, vries het dan in en eet het later op.”
Zie voor een voorbeeld van een klimaatvriendelijk kerstmenu het kader onderaan de tekst.
Kerstkoffie
Na een vijfgangen kerstdiner is het natuurlijk heerlijk om even uit te buiken met een lekker kopje koffie. Zijn al die pads en aluminium koffiecupjes die tegenwoordig zo populair zijn eigenlijk goed voor het milieu? “Op zich is het milieuvriendelijk dat je met een koffiepadapparaat op maat een kopje koffie zet,” zegt Van Dijk. “Maar als je met een koffiepadapparaat een hele pot koffie zet dan kost dat 2,5 keer zoveel energie als met een ouderwets koffiezetapparaat. Zet daarmee niet teveel koffie en doe de koffie als het apparaat klaar is in een thermoskan want het warmhoudplaatje verbruikt ook veel energie.” De zogenaamde pads zijn milieuvriendelijker dan aluminiumcupjes. Eenderde van het aluminium kan gerecycled worden, tweederde belandt op de afvalhoop.
Kerstcadeaus
Op dit moment vliegen gameconsoles zoals de Xbox, Playstation of Wii de winkels uit. Leuk zo met het koude weer om thuis een spelletje te spelen, maar de gameconsoles zijn echte energievreters, zo blijkt uit onderzoek van de Natural Resources Defense Council en Ecos Consulting. Gelukkig vormt het verbruik in actieve modus niet het grootste probleem. De consoles verbruiken vooral veel stroom omdat ze vaak aan blijven staan als ze niet gebruikt worden. De onderzoekers berekenden dat het energieverbruik van de gameconsoles in slaapstand oploopt tot één miljard dollar aan elektriciteit per jaar. Dus ben je uitgespeeld met je kerstcadeau zet hem dan uit.
Pak voor andere tips over verantwoorde kerstcadeaus ons artikel van vorig jaar er nog eens bij.
Wintersporten?
Veel skiliefhebbers grijpen de kerstvakantie aan om even een weekje lekker op de lange latten te staan. Maar ja, daarna is het in het voorjaar ook wel weer leuk om op stedentrip te gaan en in de zomervakantie wil je natuurlijk ook niet thuisblijven. Al die vakanties bij elkaar tikken flink aan. Vervoer is nou eenmaal een flinke energieslurper. Een ritje heen en terug naar Zuid-Frankrijk kost bijna 450 kg CO2. “Als je met vakantie gaat, ga dan liever een keer lang, dan drie of vier keer per jaar,” adviseert van Dijk. “En kijk of er dichtbij huis geen alternatieven zijn.” Wat vervoer betreft wint de touringcar het als het gaat om de minste hoeveelheid energie per persoon per kilometer. Op de tweede plaats komt de trein, de auto volgt daarna en het vliegtuig is het meest milieuonvriendelijk.
Knallend uiteinde
Vuurwerk afsteken maakt het inluiden van het nieuwe jaar altijd extra feestelijk. Maar zijn al die gillende keukenmeiden en Stalinorgels eigenlijk wel goed voor het milieu? “Vuurwerk zorgt vooral voor luchtvervuiling,” zegt Hans van Dijk van Milieu Centraal. “Oud en Nieuw zorgt voor 0,5 procent van de jaarlijkse fijnstofuitstoot.” De meeste uitstoot wordt veroorzaakt door siervuurwerk. Knalvuurwerk zorgt weliswaar voor geluidsoverlast maar wel voor minder luchtvervuiling.
|
Duurzaam Kerstdiner Milieu Centraal heeft samen met Nuon een recept voor een duurzaam diner laten samenstellen. Het menu bevat producten die zo min mogelijk energie verbruiken voor de teelt, het vervoer, koeling en verwerking in de keuken.
Het recept is voor vier personen en bestaat uit een vegetarisch voorgerecht, een hoofdgerecht met kip en een zalig zoet nagerecht.
Bietjessalade met dragon en hazelnoot De bereidingstijd van dit vegetarische voorgerecht bedraagt ongeveer 25 minuten. Benodigdheden
· 2 rode of gele bieten · 1 gele of oranje winterwortel · blaadjes van de bleekselderij · 50 g hazelnoot, grof verkruimeld · 1 granaatappel · 1 tl grove mosterd · 4 el olijfolie extra vierge · enkele blaadjes (verse) dragon
Bereiding Rooster de verkruimelde hazelnoot in een droge koekenpan goudbruin, en laat het daarna afkoelen. Schil de bietjes en de winterwortel en snijd ze daarna flinterdun (de wortel kunt u ook in de lengte snijden). Halveer de granaatappel en knijp het sap eruit, schep er daarna de zaadjes uit (apart bewaren). Klop een dressing van mosterd, granaatappelsap, olie, zeezout en versgemalen peper naar smaak.
Leg de bietjes op een schaal en drapeer hierover de wortel en selderijbladeren, schenk de dressing erover. Bestrooi de salade met hazelnoten, dragon en granaatappelpitjes.
Kip met sinaasappel en bleekselderij De bereiding van dit hoofdgerecht duurt ongeveer 20 minuten. Daarna moet het nog ongeveer 75 minuten in de over. Benodigdheden
· 1 biologische scharrelkip · 2 sinaasappels, schoongeboend · 4 el olijfolie · 1 appel, in blokjes · 1 struik bleekselderij, fijngesneden · 1 kilo mooie kleine aardappels, · schoongeboend · ovenschaal, ingevet
Bereiding Maak het vel van de kip los van het vlees door met de vingers onder het vel te gaan en het voorzichtig van het vlees te trekken. Laat het vel wel zitten. Rasp van 1 sinaasappel de schil af en snijd deze sinaasappel in stukken. Snijd de andere sinaasappel met schil en al in dunne plakken.
Meng de helft van de olie, sinaasappelrasp, zout en peper naar smaak in een kom. Smeer het mengsel onder het vel van de kip, verdeel er de sinaasappelplakken onder. Maak een mengsel van de sinaasappelstukken, appel en bleekselderij en stop dit in de holte van de kip. Verwarm de oven voor op 225 graden Celsius. Bestrijk het vel van de kip met de rest van de olie en bestrooi naar smaak met zout en peper.
Schuif de kip in een braadslee in de oven, leg de aardappels ernaast. Draai de temperatuur na 15 minuten terug naar 175 graden Celsius en rooster de kip nog 50 tot 60 minuten. Controleer de gaarheid door een satéprikker in het dikste deel van het dijbeen te steken. Als er roze vocht vrijkomt, moet de kip nog 10 minuten langer roosteren.
Neem de kip uit de oven, verpak in aluminiumfolie en laat 10 minuten rusten alvorens aan te snijden. Lekker met spruitjes!
Tip! Kies voor appels uit eigen land of Frankrijk, en voor Spaanse sinaasappels: daarvoor is het minste energie verbruikt om ze in de winkel te krijgen.
Chocoladetaart Het maken van de chocoladetaart duurt ongeveer 30 minuten; daarnaast moet je rekening houden met 30 minuten wachttijd én ongeveer 50 minuten oventijd. Uit één taart komen ongeveer 10 punten. Benodigdheden
· 250 g volkorenbloem · 200 g (ongeraffineerde) suiker · 250 g koude plantenmargarine · 5 eieren · 4 el cacao, Max Havelaar · 1 tl sinaasappelrasp · lage taartvorm (doorsnede 24 cm), ingevet bakpapier · steunvulling (bijvoorbeeld gedroogde bonen)
Bereiding Meng de bloem met 100 gram suiker, snijd er met twee messen 150 gram in blokjes gesneden margarine door, daarna één ei en 2 tot 3 eetlepels ijskoud water. Kneed het daarna met koude hand snel tot een deeg, en laat het 1 uur rusten.
Verwarm de oven voor op 175 graden Celsius. Rol het deeg uit op een met bloem bestrooid werkvlak tot een ronde lap (doorsnede 28 cm) en bekleed hiermee de taartvorm. Leg er nog een vel bakpapier op, schep de steunvulling erin en bak de bodem 20 minuten in de oven. Neem het uit de oven en verwijder de steunvulling, laat de taartbodem een beetje afkoelen.
Verwarm in een pannetje de rest van de margarine, roer de cacao erdoor, de sinaasappelrasp en de rest van de suiker. Neem de pan van het vuur en roer er één voor één de andere eieren door, en schenk het cacaomengsel in de taartbodem. Bak de taart in 30 minuten gaar. Tip! Om energie te besparen kan je de chocoladetaart tegelijk met het hoofdgerecht in de oven bereiden. Vergeet dan niet de kip goed af te dekken met aluminiumfolie.
|
