De 72-jarige Nobelprijswinnaar en spirituele leider van Tibet was in Japan op uitnodiging van een boeddhistische vereniging. Hij mocht het land alleen binnen op voorwaarde dat hij zich niet met politiek zou bezighouden. De Japanse overheid voorzag ook geen politiebescherming, waardoor de lokale verbindingsofficier van de Dalai Lama een private veiligheidsfirma moest inschakelen.
 |
| Ise Jingu, foto cc |
Geen VIP behandeling
De Tibetaanse religieuze leider bezocht onder meer het shintoïstische heiligdom van Ise Jingu, ging langs in scholen en hield toespraken over spiritualiteit. Van dat alles sijpelde bijzonder weinig door in de Japanse media. "Ik wist zelfs niet dat hij in Japan was", zegt Jushoku Kaneko, hoofdpriester van de boeddhistische tempel van Ichijoji in Tokio, "Ik snap niet waarom de regering hem geen VIP-behandeling geeft." Volgens politicoloog Koichi Nakano ligt de Japanse publieke opinie minder wakker van de Dalai Lama omdat die er niet zoals in het Westen op de steun kan rekenen van bekende figuren. "Westerse film- en popsterren nemen vaak politieke standpunten in, maar Japanse beroemdheden schuwen elke vorm van controverse. Er zijn dan ook geen bekende Japanners die reclame maken voor het bezoek van de Dalai Lama".
Nauwelijks kritiek
Japanners liggen volgens Nakano ook minder wakker van mensenrechtenproblemen, zeker in het buitenland. "Zelfs toen een Japanse journaliste werd doodgeschoten in Birma, hoorde je nauwelijks kritiek op het regime. Niemand steunt de zaak van de Tibetanen, uit angst de Chinezen tegen de haren in te strijken."
 |
| Yasuo Fukuda, foto cc |
De regering van premier Yasuo Fukuda probeert er inderdaad alles aan te doen om de relatie tussen Japan en China te verbeteren. De verstandhouding tussen beide landen raakte zoek onder het bewind van zijn voorganger Shinzo Abe en diens voorganger Junichiro Koizumi. Koizumi zorgde elk jaar voor een storm van verontwaardiging in China en Korea met zijn bezoek aan het Yasukuni-heiligdom, waar onder de Japanse oorlogslachtoffers ook veertien oorlogsmisdadigers worden geëerd.
Fukuda heeft al laten weten dat hij Yasukuni niet zal bezoeken. Hij denkt er zelfs over van een nieuw, minder controversieel heiligdom te laten bouwen. Intussen werkt hij actief aan een goede verstandhouding met hooggeplaatste Chinese politici.
Voornaamste handelspartner
China heeft sinds 2005 de Verenigde Staten ingehaald als voornaamste handelspartner van Japan. Dit jaar deed Japan als voor 155 miljard euro zaken met China en voor 154 miljard met de VS. "Fukuda heeft begrepen dat er betere relaties met China nodig zijn, ook voor de goede verstandhouding met de Verenigde Staten", zegt Robert Dujarric, historicus aan de Tempeluniversiteit in Tokio, 
"Slechte banden met China wekken in Washington de indruk dat Japan voor spanningen zorgt in de regio. Tokio maakt er zich zorgen over dat de VS China een belangrijkere rol willen geven in Azië." Bij zijn bezoek aan Ise Jingu zei de Dalai Lama dat hij alleen voorstander is van meer autonomie voor Tibet, niet van onafhankelijkheid. "Toch blijft de Chinese regering me ervan beschuldigen dat ik een separatist ben", zo werd hij geciteerd in enkele lokale kranten. Een woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken zei te betreuren dat Japan de Dalai Lama de toestemming had gegeven voor een bezoek.
