Achtergrond

‘Iedereen die iets tegen de staat heeft wordt een terrorist genoemd’

Een wifi-netwerk gebruiken dat niet op jouw naam geregistreerd staat? Gebruikmaken van een VPN, encryptie of andere cybersecurity? Volgens een nieuwe wet in Egypte bega je in al die gevallen een misdrijf en riskeer je een geldboete of zelfs een gevangenisstraf.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Op 18 augustus 2018 ratificeerde president Al-Sisi de ‘Anti-Cyber and Information Technology Crimes’-wet. In juni ging het parlement al akkoord met de wet, die 45 artikelen telt. Volgens de overheid dient de nieuwe wet het belang van nationale veiligheid en de strijd tegen terrorisme. Zo schrijft de op de overheid gerichte krant Al-Ahram dat deze maatregel ‘de verspreiding van informatie over de bewegingen van het leger en de politie, en de bevordering van ideeën van terroristische organisaties’ verhindert.

De krant schrijft ook dat volgens parlementslid Osama Sharshar de wet gebruikt moet worden om te vechten tegen ‘elektronische milities van de verboden Moslimbroederschap’. Het Egyptische Moslimbroederschap was de partij van oud-president Mohamed Morsi, die in 2013 door het Egyptische leger werd afgezet, en door de huidige regering als terroristische organisatie wordt gezien.

Online surveillance

Maar critici zijn vooral bezorgd. Zo waarschuwen de Association for Freedom of Thought and Expression (AFTE) en Access Now in een artikel dat ‘de wet ertoe dient om de ruimte binnen het maatschappelijk middenveld in te perken en [..] burgers hun rechten ontneemt, met name het recht op vrijheid van meningsuiting en vrijheid van vereniging’. De wet biedt volgens de organisaties ‘nieuwe mogelijkheden voor online surveillance, het blokkeren van websites en het in de gaten houden van internetgebruikers en communicatiediensten in Egypte’.

Volgens de Electronic Frontier Foundation (EFF) gebruikt de overheid de cybercrime-wet om haar macht uit te breiden. Het blokkeren van websites, vervolgen van individuen vanwege hun mening of het in de gaten houden van burgers zijn volgens het EFF manieren om iedereen die het waagt zijn mening te uiten, verder te onderdrukken.

De cybercrimewet bestaat uit twee delen: het eerste deel heeft betrekking op telecombedrijven, het tweede gaat in op verschillende typen cybercrime. Volgens de onafhankelijke en kritische nieuwswebsite Mada Masr heeft de wet verschillende consequenties voor algemene internetgebruikers, telecombedrijven, cybersecurity-experts en websitemanagers.

Met deze wet is het voor de overheid ook makkelijker om websites te blokkeren en mensen te surveilleren

Voor algemene gebruikers is het bijvoorbeeld verboden een tekst, video, of foto van een andere persoon op een website of sociale media te plaatsen zonder diens toestemming. Zelfs als het om positieve informatie gaat, het een bekend persoon betreft of de informatie het algemeen belang dient. Wie wordt gepakt, krijgt een geldboete variërend van 50.000 tot 100.000 Egyptische pond of gaat voor minimaal zes maanden de bak in.

Met deze wet is het voor de overheid ook makkelijker om websites te blokkeren en mensen te surveilleren. Volgens artikel 30 van de wet moeten telecombedrijven en clouds namelijk alle informatie, content en interacties van gebruikers (zoals internet- en belgeschiedenis) 180 dagen bewaren. Doen ze dat niet, dan riskeren ze een geldboete van vijf tot tien miljoen Egyptische pond. Bij herhaling verdubbelt dit bedrag en kan de werkvergunning van het bedrijf worden ingetrokken. Als de Egyptische autoriteiten met een wettige reden informatie opvragen over iemand en het bedrijf weigert hieraan te voldoen, dan wordt een celstraf van zes maanden en een boete tussen 20.000 en 100.000 Egyptische pond opgelegd.

Hackers en cybersecurity-experts worden in de wet ook specifiek geadresseerd. Artikel 14 stelt bijvoorbeeld dat hacken alleen mag binnen de tijd en limieten die bij wet zijn vastgesteld. Voor wie buiten die grenzen treedt, zelfs als het gaat om veiligheidstesten binnen een eigen bedrijf, kan een gevangenisstraf en geldboete verwachten. Als zo’n actie resulteert in het verwerken van overheidsdata dan krijgt de overtreder een enkeltje gevangenis met daarbij een boete tussen 1 en 5 miljoen pond.

Gevangenisstraf door Facebook

Iemand anders post op jouw tijdlijn een kritisch bericht over de overheid; dan riskeer jij een geldboete of gevangenisstraf

Iedereen met een profiel op sociale media, een e-mailaccount of een eigen website, wordt automatisch gezien als webbeheerder. Als er op een pagina een artikel, reactie, status of foto wordt geplaatst die wettelijk verboden is, dan is die ‘beheerder’ daarvoor aansprakelijk. Denk je maar is: je hebt een Facebookprofiel en iemand anders post op jouw tijdlijn een kritisch bericht over de overheid; dan riskeer jijzelf een hoge geldboete of een gevangenisstraf van minimaal twee jaar.

Organisaties die kritiek hebben op de nieuwe cybercrimewet uiten ook hun zorgen over het vage taalgebruik in de wet. AFTE en Access Now noemen de definitie van ‘nationale veiligheid’, die luidt: ‘Alles wat gerelateerd is aan de onafhankelijkheid, stabiliteit en veiligheid van het thuisland en diens eenheid en territoriale integriteit’, en bovendien alle zaken aangaande ‘de president van de Republiek, de veiligheidsraad, de nationale veiligheidsraad, de krijgsmacht, de militaire productie, het ministerie van Binnenlandse Zaken, de geheime dienst, de administratieve dienst en alle organen gerelateerd aan deze lichamen’.

Volgens het EFF zullen dit soort vage bewoordingen leiden tot de vervolging van individuen die hun mening uiten op sociale media en creëert het een situatie van zelfcensuur waarin individuen terughoudend zullen zijn in het gebruiken van woorden die de overheid als bedreiging kan zien.

Kritische stemmen tot stilte manen

“De afgelopen zes of zeven jaar duiken er steeds meer cybercrimewetten op in het Midden-Oosten”, zegt Jillian York, EFF’s directeur voor Internationale Vrijheid van Meningsuiting. “De Verenigde Arabische Emiraten, Qatar, Jordanië en Saoedi-Arabië hebben allemaal vergelijkbare wetten die online fraude strafbaar maken. Tegelijkertijd kunnen deze wetten gebruikt worden om kritische stemmen tot stilte te manen. Egypte is bijzonder fanatiek in het vervolgen van dissidenten en activisten, maar is niet de enige in de regio. Na een periode van relatieve vrijheid zien we nu dat overheden in de regio de vrijheid van meningsuiting onderdrukken door de spreker zelf te straffen (in tegenstelling tot het blokkeren van websites). Dat gebeurt in veel gevallen nog heftiger dan voor 2011.”

Radwa Fouda werkte als hoofd Media en Communicatie voor The Egyptian Center for Economic and Social Rights en schreef haar masterscriptie over online geweld in Egypte. “Als we het over Egypte hebben dan past deze wet in een serie onconstitutionele wetten, zoals de wet die het verbiedt te protesteren.” De afgelopen jaren is onderdrukking in Egypte alsmaar toegenomen, aldus Fouda. Het argument dat de overheid de cybercrimewet gebruikt om terrorisme tegen te gaan, gaat volgens haar niet op. “Terrorisme is een fluïde term. Bijna iedereen die iets tegen de staat heeft wordt een terrorist genoemd.”

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons