Tijdens een surftrip een paar jaar geleden besloten Robert Wefers Bettink en Tim Holland om iets te doen tegen de plastic vervuiling wereldwijd. “We zaten op het strand en vroegen ons af wat wij van plastic konden maken”, vertelt Tim, één van de oprichters van Dick Moby.
CelluloseacetaatCelluloseacetaat is een biobased plastic op basis van azijnzuuranhydride en cellulose, een bouwstof van bomen en planten.Biobased houdt in dat de grondstof van biomassa gemaakt wordt.
“We wilden het liefst zonnebrillen maken van afval uit de zee om zo de plastic vervuiling tegen te gaan. Alleen bleek het nog niet mogelijk om daar een kwalitatief hoogwaardige bril van te maken.”
Herbruikbaar
Met het doel om duurzaamheid en kwaliteit te combineren komen de oprichters uit bij celluloseacetaat (zie kader). Dat is een duurzame plastic soort waarvoor geen aardolie nodig is, vertelt Matthijs de Jong, docent-onderzoeker Technische Bedrijfskunde en Urban Technology aan de Hogeschool van Amsterdam. “Verder kost het weinig energie om het plastic te produceren en is het materiaal is herbruikbaar.”
Het is belangrijk dat de duurzame zonnebrillen niet tot stand komen met aardolie, merkt De Jong op. “Producten die gemaakt worden van hout, zijn beter dan producten die gemaakt worden met aardolie. Een boom kan namelijk binnen tien jaar terug groeien, aardolie komt pas na tweehonderd miljoen jaar terug.”
Verschil
Daarnaast zijn de zonnebrillen van cellulose acetaat biologisch afbreekbaar. “Dit betekent trouwens niet dat de natuur dit doet”, zegt De Jong. “Als ik mijn bril van bio-plastic in het park laat liggen, ligt hij er een jaar later nog. Maar gooi ik in het in een groene bak, waar het zestig graden is en de juiste bacteriën aanwezig zijn, dan is het wel afbreekbaar.”
Zonnebrillen maken geen groot verschil in plastic vervuiling
Desondanks maken bio-zonnebrillen in totale hoeveelheid plastic vervuiling geen groot verschil, benadrukt De Jong. “Het aandeel grondstoffen is laag bij de productie van een zonnebril. Stel dat speelgoed uit China van bio-plastic gemaakt gaat worden, dat maakt pas echt een verschil. Helaas gaat dat niet zo snel gebeuren, want bedrijven willen geld verdienen en bio-plastic is vooralsnog veel duurder.”
Milieubelasting
Voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal is het niet eens met De Jong. Hoewel celluloseacetaat gemaakt is van houtvezels, betekent dit niet dat het dan ook milievriendelijk is, merkt de organisatie op. Daarnaast is het niet in de gangbare composteringsinstallaties verwerkbaar, dus hoort het niet in de GFT-container. Verder is voor de teelt van hout ruimtegebruik nodig en voor de productie van celluloseacetaat veel chemicaliën en energie. Dit maakt het juist minder duurzaam.
Het is lastig om te zeggen of celluloseacetaat wel of niet duurzaam is, vindt Bert Klein Gebbink, bijzonder hoogleraar Scheikunde aan de Universiteit Utrecht. “Of cellulose acetaat duurzaam is, hangt af van hoe het bedrijf het produceert. Dit kan per bedrijf verschillen.” Voor de consument is het daarom lastig om duidelijk te krijgen of een product echt duurzaam is of niet.
Ecologische voetafdruk
Voordat men een product duurzaam kan noemen, moet je je een aantal dingen afvragen, vindt hij. “Waar is het van gemaakt? Als dit restmateriaal uit de landbouw is, zoals de stengels van mais, dan kan dat duurzaam zijn.
Cellulose acetaat gaat tientallen jaren mee, dat is ook duurzaam
Vervolgens moet er gekeken worden naar het energieverbruik. “Als iets veel energie kost om te produceren, dan is het de vraag of het duurzaam is. Ook is het belangrijk dat er niet te veel restafval is na het produceren.”
De zonnebrillen van Dick Moby worden gemaakt van houtpulp, vertelt Holland. “Voor elke boom die gebruikt wordt om cellulose van te maken, worden er door de leverancier drie bomen terug geplant.” Hoe het met het energieverbruik van het productieproces zit, weet Holland niet precies. “Wel is het volgens de Europese normen. Desondanks hebben we wel degelijk impact op het milieu. Wij zijn continu aan het kijken hoe wij dit kunnen verduurzamen.” Wel benadrukt de oprichter dat het lastig is om een productieproces meteen helemaal duurzaam te maken. “Daarom blijft het een lopende missie voor ons. In ieder geval is ons productieproces beter dan het standaard proces.”
Comfort
Of celluloseacetaat duurzaam is, hangt ook af waarmee je het vergelijkt, vindt Karin Molenveld, onderzoeker bij Wageningen UR Food & Biobased Research. “Er zijn diverse materialen, inclusief plastics, die duurzamer zijn dan cellulose acetaat. Alleen een belangrijke vraag is of daar zonnebrillen van gemaakt kunnen worden.”
“Daarnaast gaat cellulose acetaat tientallen jaren mee, dat is óók duurzaam”, vindt Molenveld. Wel benadrukt zij dat cellulose acetaat van oudsher niet gebruikt wordt om brillen van te maken vanwege het milieu, maar vanwege eigenschappen zoals het comfort dat het biedt en het uiterlijk.
“Het is een materiaal dat heel functioneel is. Zo wordt het bijvoorbeeld ook gebruikt voor de handvatten van schroevendraaiers en is het heel comfortabel voor een brilmontuur”, vertelt zij.
Inspireren
Het lijkt erop dat duurzame zonnebrillen echt bestaan. Desondanks moet de consument bedenken dat er alsnog sprake kan zijn van milieubelasting, zelfs met biologisch afbreekbaar plastic.
Het lijkt erop dat duurzame zonnebrillen echt bestaan
Want hoe duurzaam een bril gemaakt van maisstengels of houtpulp ook klinkt, het kan veel energie gekost hebben om het te maken.
Wel is het van belang om als consument en producent te kijken naar alternatieven voor plastic gebruik. Cellulose acetaat lijkt een stap in de goede richting.
Holland benadrukt dat het helpt om plastic op een positieve manier te benaderen. “We willen besef creëren dat we plastic op een andere manier moeten gaan gebruiken om de wereldwijde vervuiling tegen te gaan. Door bio-plastic te gebruiken, hopen wij ook andere bedrijven te inspireren om hetzelfde te doen.”
