De Nederlandse kranten staan vol met de fratsen van Poetin en het geweld van IS. Maar hoe kijken ze in andere werelddelen eigenlijk naar het internationale nieuws? OneWorld vraagt willekeurige burgers op drie continenten of ze zich op het internet nog wel veilig voelen.
In Den Haag komen deze week experts uit de hele wereld samen om de uitdagingen van een steeds verdergaande digitalisering te bespreken. Online veiligheid en een globale strijd tegen cybercrime zullen daarbij hoog op de agenda staan. Maar hoe denkt men hier in andere delen van de wereld over? OneWorld correspondenten in Costa Rica (Jurriaan van Eerten), Zuid-Afrika (Andrea Dijkstra) en Cambodja (Ate Hoekstra) gingen de straat op.
Cambodja
PHNOM PENH – In Cambodja groeide het aantal mensen met toegang tot internet het afgelopen jaar met een indrukwekkende 414 procent. Veel van de jonge internetters voelen zich op social media amper geremd door privacy-issues of normen en waarden. “Ik voel me vrij om alles te delen wat ik denk of lees”, zegt Rithy Nhek, een 21-jarige student in Phnom Penh. “Wel probeer ik bewust met social media om te gaan. Ik wil anderen niet schaden met mijn berichten.”
Straks stelen ze al het geld van je rekening! Niet dat ik veel geld heb, maar wat ik heb ben ik liever niet kwijt
Dat het internet het jachtterrein is van criminelen weet Nhek wel. Maar hoe dat werkt en wat dat voor risico’s zijn? “Internetbankieren, denk ik. Dat lijkt mij in ieder geval heel gevaarlijk. Straks stelen ze al het geld van je rekening! Niet dat ik veel geld heb, maar wat ik heb ben ik liever niet kwijt.”
Eigenlijk is Cambodja nog volop aan het ontdekken wat internet nou precies inhoudt en welke gevaren daaraan vastzitten, stelt Virak Ou, de president van de denktank Future Forum. “Niemand in dit land weet iets van de potentiële gevaren. Als je over privacy begint, hebben de meeste Cambodjanen geen idee wat je bedoelt.”
De keerzijde van Cambodja’s grote internetvrijheid is dat autoriteiten niet in actie komen als wetten duidelijk worden overtreden. Ou: “Je kunt op Facebook de premier voor gek verklaren of er mensen met de dood bedreigen. In beide gevallen wordt er niets tegen je gedaan. Ik zeg: laat het maar vrij zijn. Gaandeweg worden we vanzelf volwassen.”
Costa Rica
SAN JOSE – “Hier bestelt iedereen via internet”, vertelt vers afgestudeerde chemicus Adriana Araya. Costa Rica, dat door haar inwoners graag wordt gezien als het Zwitserland van Midden-Amerika door de vergevorderde ontwikkeling, heeft haar internetgebruik over de jaren snel zien groeien. Zelfs de inwoners van arme wijken hebben hun smartphones. Volgens Araya maakt niemand in Costa Rica zich zorgen over cybercrime, behalve zijzelf. “Ik vind het niks om mijn creditcard gegevens ergens in te vullen.”
Wij hebben niet zo'n actieve geheime dienst
In 2012 werd een controversiële wet aangenomen die het lekken van geheime informatie strafbaar stelde. Journalisten waren bang voor vervolging en een hevige discussie volgde en Reporters Without Borders pikte het verhaal op. Maar de 39-jarige Haime Luna, creatieve directeur van de Costa Ricaanse krant Tico Times, gelooft niet dat de wet ooit toegepast zal worden. “Dergelijke dingen gebeuren in Nicaragua en Cuba, waar je een repressieve overheid hebt. Wij hebben niet zo'n actieve geheime dienst.”
Een andere gebeurtenis uit 2012 kreeg volgens Luna veel meer aandacht: de video van Karina Bolañas, Viceminister voor de Jeugd, waarin zij in ondergoed haar minnaar een wilde avond belooft. De video werd van haar computer gestolen om haar af te persen, waarna hij online belande toen ze niet betaalde. De video ging viral op sociale media en Bolañas werd ontslagen. Uit protest plaatste Bolañas nieuwe, charmante, naaktfoto's van zichzelf bij een interview voor een tijdschrift, waarna zij een feministisch icoon werd. Voor de Costa Ricanen was het vooral een les in het risico van sociale media.
Zuid-Afrika
PRETORIA – “Onlangs werd het account van mijn klasgenoot gehackt en haar gegevens op een pornosite gezet, waarna ze allemaal telefoontjes kreeg van mannen die seks met haar wilden”, vertelt de 18-jarige Busisiwe Monakedi, die vaker dit soort incidenten hoort. De scholier in skinny jeans en getailleerd spijkerjasje is zelf bang voor hackers die er met haar bankgegevens vandoor gaan of haar profiel op sociale media wijzigen.
Dat de overheid je kan aftappen, is voor de scholier nieuw. “Wat? Echt waar?”
Met 24,9 miljoen internetgebruikers (46% van de bevolking) wordt er in Zuid-Afrika steeds meer gesurft, vooral via mobieltjes, maar neemt cybercrime net zo hard toe. Zo meldde antivirusbedrijf Symantic dat 70 procent van de Zuid-Afrikanen te maken heeft met cybercrime tegenover 50 procent wereldwijd.
Dat de overheid je kan aftappen, is voor de scholier nieuw. “Wat? Echt waar?”, reageert Monakedi verbijsterd. In het Afrikaanse land, waar de regering regelmatig wordt beschuldigd van corruptie, zijn discussies over privacy nog nauwelijks losgebarsten. Volgens cybercrime advocaat Mike Silber wordt er echter minstens zoveel getapt als in Amerika. “De overheid moet daar toestemming van de rechter voor hebben, maar hier is nauwelijks controle op.”
Onlangs stond de Zuid-Afrikaanse geheime dienst wel flink in zijn hemd toen honderden ‘spy cables’ uitlekten naar nieuwszender Al Jazeera en Johannesburg opeens te boek stond als ‘Het El Dorado van de spionage’. De 28-jarige Tshepo Moletsane, zelf ICT’er, maakt zich dan ook het meeste zorgen over privacy. “Vanuit mijn professie weet ik wat ik wel en niet online moet doen."
