Beeld: Unsplash

Geen auto, geen werk

Vanwege haar beperking heeft jeugdzorgwerker Josje Hillenaar aangepast vervoer nodig om haar werk te kunnen doen. Maar de aangepaste auto zelf aanschaffen kost haar ruim 28.000 euro.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Toen Josje Hillenaar (30) in 2008 aan haar studie Pedagogiek begon, werd aanvankelijk een taxidienst geregeld om haar van school naar huis te brengen, omdat dit vanwege haar rolstoel niet zelfstandig kon. Halverwege haar studie bepaalde het UWV – die in Nederland over vervoersvoorzieningen voor mensen met een beperking gaat – dat een aangepaste auto op de lange termijn een goedkopere optie was. “Alles werd vergoed, zelfs de ritten naar het aanpassingsbedrijf in Hoorn – voor mij aan de andere kant van het land”, vertelt Hillenaar.

Zonder auto kom ik thuis te zitten met een uitkering, terwijl ik nu mijn eigen inkomen verdien

Ze leerde de auto middels een joystick besturen, en vanaf dat moment kon Hillenaar in alle vrijheid reizen. Tótdat ze drie weken na haar afstuderen een brief ontving van het UWV. “Ik moest mijn auto inleveren omdat ik niet meer studeerde. Toen ik vertelde dat ik het werk waarvoor ik was opgeleid zonder auto niet kon doen, werd me geadviseerd om dan maar door te studeren, om de auto te behouden.” Doorstuderen zag ze niet zitten, en een dergelijke auto zelf nieuw aanschaffen was ook niet mogelijk, omdat de benodigde aanpassingen erg duur zouden zijn. Daarom kocht Hillenaar de auto die ze tijdens haar studie gebruikte over van het UWV. Zo werd het probleem in ieder geval tijdelijk opgelost. Maar nu de auto aan vervanging toe is, stuit ze opnieuw op hetzelfde obstakel.

Werkloosheid ligt op de loer

Hillenaar wil haar baan absoluut niet verliezen, zeker omdat het al zoveel tijd en moeite heeft gekost om na haar studie werk te vinden. Als jeugdzorgwerker ondersteunt Hillenaar gezinnen bij vragen rondom opvoeding en zorg, en zorgt ze er samen met deze gezinnen voor dat het thuis voor alle gezinsleden veilig is. Maar aan een baan komen was niet makkelijk. “Er waren momenten dat ik werd afgewezen vanwege mijn beperking. Zo werd ik bijvoorbeeld niet aangenomen omdat ik niet achter kinderen aan kan rennen. Daar kom ik ook helemaal niet voor!”

Een andere keer werd ze afgewezen voor werk als huiswerkbegeleider omdat ze de tafels niet kon verschuiven. Toen ze het zat was om afgewezen te worden vanwege onzinnige redenen, begon ze een eigen bedrijf. “Maar omdat ik collega’s miste, ben ik weer gaan solliciteren. Ik heb bij vier verschillende gemeentes door heel Nederland gewerkt voordat ik bij mijn huidige werk terechtkwam. Hier ben ik volledig zelfstandig en een volwaardig medewerker. Zie dat nog maar eens te vinden.”

De aangepaste auto, nu bijna tien jaar oud, is aan vervanging toe. “De bedrading is verouderd en gas geven, remmen en sturen werkt niet meer zoals het hoort”, aldus Hillenaar. Meermaals heeft ze met pech langs de kant van de weg gestaan. Voor de aanschaf van een nieuwe, vergelijkbare auto moet ze 28.816 euro eigen bijdrage betalen aan het UWV, het zogenaamde ‘normbedrag referentieauto’. “De referentieauto staat voor de auto en de autokosten die gebruikelijk zijn vanaf de inkomensgrens van 38.231,80 euro. De waarde voor de referentieauto is gebaseerd op CBS-gegevens van autogebruik door gezinnen rond de inkomensgrens”, legt Sascha Elzinga van het UWV uit. Onder de inkomensgrens die het UWV heeft vastgesteld – ongeveer gelijk aan een modaal inkomen – worden de volledige aanpassingen aan vervoer vergoed.

Je neemt al een beperking mee, dan wil je niet ook nog beperkingen in je werk

Het UWV laat weten dat als het aanschaffen van een aangepaste auto niet mogelijk is, er wordt gekeken naar andere mogelijkheden, zoals een taxivergoeding. Hillenaar: “Dat werkt voor mij niet. Ik kan niet van tevoren inschatten hoe lang ik bij een gezin ben, ik moet flexibel kunnen reizen. En voor werkgevers is het ook niet handig om iemand aan te nemen die met de taxi reist. Als bijvoorbeeld een vergadering aan het einde van de dag uitloopt, kun je niet langer blijven omdat de taxi wacht. Je neemt al een beperking mee, dan wil je niet ook nog beperkingen in je werk.”
Josje HillenaarBeeld: Fleur Bubbert

Geld inzamelen

De eigen bijdrage voor haar aangepaste auto kan Hillenaar niet in haar eentje opbrengen. “Ik vind het logisch dat ik moet meebetalen aan de auto, maar om mij heen kopen mensen auto’s voor twee keer zo weinig als mijn eigen bijdrage. Daarom ben ik een inzamelactie gestart. Zonder auto kom ik thuis te zitten en ben ik afhankelijk van een uitkering, terwijl ik nu volledig mijn eigen inkomen verdien.” De actie leverde tot nu toe bijna 12.000 euro op.

Het moet niet de norm worden om je auto te moeten crowdfunden

Ook kwam er goed nieuws vanuit de gemeente: de reiskostenvergoeding, een tegemoetkoming voor de aanschaf van een aangepaste auto, die normaal per kwartaal wordt uitbetaald, wordt nu voor zeven jaar in één keer vrijgesteld. “Dat is heel coulant en had ik nooit verwacht. Omdat ze in één keer uitbetalen heb ik veel meer aan het geld”, vertelt ze. Met die 8.540 euro kan Hillenaar haar auto nu vervangen. “Met de crowdfunding, het geld van de gemeente en een eigen investering heb ik nu genoeg geld voor de aanschaf van een nieuwe auto. En door dit goede nieuws vanuit de gemeente kan ik misschien zelfs een deel van het crowdfundingbedrag aan een soortgelijk goed doel schenken.”

Roep om verandering

Hillenaar is niet de enige die vanwege de hoge eigen bijdrage bang was haar vervoersvoorziening en daarmee haar baan te verliezen. “Vijf anderen in mijn omgeving hebben dit probleem ook. Dat zijn alleen al mensen die ik persoonlijk ken. Ik kan me voorstellen dat er in Nederland een heleboel mensen tegen het hoge bedrag aanlopen. En voor mij is het nu opgelost, maar over tien jaar ben ik weer aan de beurt. Het moet niet de norm worden om je auto te moeten crowdfunden.”

Kromme regels beletten mensen te werken

Het vreemde, vindt Hillenaar, is dat ze tijdens haar studie de auto volledig vergoed kreeg, en dat er daarna, toen ze ging werken, geen overgangsperiode was. Waarom zou de overheid iemands opleiding helpen faciliteren, als het daarna vanwege gebrek aan vervoer onmogelijk is om daadwerkelijk te gaan werken? Het UWV legt uit dat dit komt doordat er verschillende ministeries zijn betrokken bij deze voorzieningen: “Als iemand studeert en een voorziening krijgt, krijgt hij deze binnen het domein Onderwijs. Als diegene na afstuderen gaat werken en opnieuw recht op een voorziening heeft (zoals een vervoersvoorziening), dan valt dit onder het domein Werk. Voorzieningen in het domein Onderwijs worden door het ministerie van OCW bekostigd; in het domein Werk door het ministerie van SZW.” Dat verschillende ministeries verschillende regelingen hebben voor aangepast vervoer zorgt voor grote financiële veranderingen wanneer iemand afstudeert, zonder overbruggingsperiode.

Hillenaar zou de regels graag anders zien, zodat meer mensen gemakkelijker kunnen (blijven) werken. “Ik pleit voor een reële bijdrage, afhankelijk van iemands inkomen of leeftijd. Iemand die net klaar is met studeren kan niet zomaar 28.000 euro uitgeven aan een auto. Nu beletten kromme regels mensen te werken.”

U kunt hier niet naar de wc

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons