Conlang is een kunsttaal. Een voorbeeld is het Klingon uit de serie Startrek. Taal als teken, drager van een boodschap, een systeem dat mensen verbindt of juist uitsluit, meldt het persbericht van Performance Lab, dat Conlang het afgelopen weekend heeft georganiseerd. Stadsdeel Oost is de uitverkoren plek voor een project als dit, met een dikke honderd nationaliteiten. De ideale plek voor ontmoeting en spraakverwarring.
Orgelboom
Ik rijd door de Tweede Oosterparkstraat. Ik kom over het Kastanjeplein en het Eikenplein en uiteindelijk op de plaats van bestemming, het Beukenplein. Ik spits mijn oren want ik verwacht orgelmuziek die uit de bomen klinkt. Ik kijk op om lampenkappen en speakers in de takken te vinden, maar vind die niet. Volgens de programmaposter moet hier de orgelboom staan. Ik zie de Turks Fruit lunchroom, de Ideaal kapper, de poelier, het postkantoor en enkele restaurants, maar ik bespeur geen orgelboom.
Dan rijdt er een warm ingepakt meisje op een fiets aan me voorbij. Ze heeft twee vlaggetjes achterop haar fiets waarop Performance Lab staat. "Mevrouw", roep ik haar toe. Het meisje blijkt het mobiele informatiepunt te zijn en ze legt me uit dat de orgelboom een eindje verderop in de Tweede Oosterparkstraat zit. Ik kan er aanbellen. Dan komt er een jongen bij ons staan die de kunstenaar blijkt te zijn. Ik vertel hem dat ik de lampenkappen en de speakers niet kon ontdekken. "Ja ik heb het toch wat anders aangepakt, wilde niet dat het een attractie werd. Het moest subtieler", zegt hij. Als ik ga aanbellen om de organist te horen spelen, stelt het meisje voor om een gebraden kip te kopen en die te delen met de kunstenaar.
Ik bel aan bij een bordje waarop orgelboom staat. Via de intercom klinkt de vriendelijke stem van de organist. "Wat wilt u horen?" vraagt hij. "Doe maar wat moois", zeg ik hem. Later blijkt dat er aan de bomen menuutjes hangen met daarop de muziekstukken die de organist speelt. Voor mij speelt hij een triosonate van Bach, Largo. Terwijl ik luister loopt een Surinaamse dame voorbij met haar boodschappentrolley. Ze kijkt me bevreemd aan. Een jongen loopt voorbij: er klinkt harde hiphopmuziek uit zijn headphones. Een meisje sloft voorbij op afgetrapte bontlaarsjes, luid in discussie met iemand aan de telefoon. Dan komt de Marokkaanse buurman van de organist thuis. Hij rommelt met zijn sleutels en kijkt me aan. "Muziek mooi?" vraagt hij me. Ik knik. Het is apart hoewel de akoestiek niet geweldig is door de intercom.
Zig Zag Lady
Bij een plakzuil aan de Linneusstraat ontmoet ik de kunstenares Özlem Altin van Zig Zag Lady and the Girl without a Middle. Ze staat bij een grote emmer plaksel en is bezig een selectie afbeeldingen te plakken op de zuil. Ze heeft het koud. Ik zie kippenvel op haar wangen. Ze vertelt dat er acht plakzuilen in stadsdeel Oost zijn maar dat haar werk op de meeste binnen anderhalf uur al overwoekerd werden met grote posters van commerciële nieuwjaarsfeesten. De bedoeling was eerst om haar affiches ook op andere plekken te plakken, maar het verzoek om een vergunning kwam er niet door heen. Een fotograaf maakt foto's van haar werk. Gelukkig.
De juffrouw van de telefoon
Dan op weg naar het Willem Drees verzorgingstehuis. Aangekomen wijst de receptioniste me door naar de aula. Ik loop langs de volière en kom in een ruimte met allemaal tafeltjes, al enthousiast opgetuigd in kerstsfeer. Er zitten wat bewoners, soms met familie, soms verwikkeld in een handvaardigheid. Een mooi meisje in een popperig blouseje valt uit de toon in de ruimte. Ze is de net afgestudeerde kunstenares Elke Veltman. Zij maakte negen portretten van bewoners die op drie televisies zijn te bekijken. Elke kwam op het idee voor haar project omdat ze zelf werkte in de thuiszorg. Aan een kant is het documentaire maar juist om die te tonen in het verzorgingstehuis krijgt het een andere lading.
Ik bekijk eerst het portret van mevrouw Leeuw-Baart. Het Willem Dreeshuis is een huis voor socialisten. En deze mevrouw is in haar leven actief geweest bij de PvdA. Haar moeder was het eerst vrouwelijke Kamerlid. Ze vertelt met liefde over haar man. Terugkijkend op haar leven voelt ze haar huwelijk als een zegen. Dan mag ik kijken naar mevrouw Petersen. "Ze is al 97", vertelt Elke. "97? En nog helemaal bij de tijd?" vraag ik haar. Ik schaam me een beetje voor mijn vraag want mevrouw Petersen staat ineens naast me. Een antwoord is niet nodig: ze is een kwieke, goedlachse dame met een vlotte babbel. Samen kijken we naar haar filmpje. Het raakt me terwijl ik details hoor uit haar veelbewogen leven. Ze is een sterke vrouw realiseer ik me die grote dieptepunten kende in haar leven. Zoals het overlijden van haar 39-jarige zoon, voetballer bij Ajax. Ik zie een vlaag van pijn in haar ogen, maar toch zegt ze met een lach: "Hij scoorde wel een doelpunt tegen Brazilië".
Met een blij gevoel duik ik weer op de fiets. Conlang was een ontdekkingstocht. Het zal niet heel veel mensen bereikt hebben. En eigenlijk is dat jammer. Ik realiseerde me vandaag weer dat ik beter moet kijken, want 'kunst' kan overal om je heen zijn. Als ik wegrijd bij het Willem Dreeshuis zie ik in een uitgestorven straat midden op de weg een reiger en ekster doodstil tegenover elkaar staan. Een stukje verderop zie ik een grote haan met een veelkleurig verenpak in een tuintje lopen van een van de afgetakelde huisjes aan de Hugo de Vriesstraat. De helle winterzon schijnt haar stralen over de Valentijnkade. Ik ruik oliebollen. Vooruit dan maar: nog gauw even wat kerstcadeautjes kopen.
