De toekomst van EU-VS vrijhandelsverdrag TTIP wordt met de dag meer onzeker. Gister maakte de president van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker bekend dat hij de lidstaten wil vragen of de EU nog wel moet doorgaan met het omstreden vrijhandelsverdrag. Dat zal gebeuren tijdens een bijeenkomst van Europese regeringsleiders die eind juni plaatsvindt in Brussel. ''President Juncker vindt dat de tijd is aangebroken om met de Europese leiders te overleggen over waar we staan, en waar we naartoe willen met deze onderhandelingen'', aldus een woordvoerder.
Steun brokkelt af
Sinds de onthullingen van milieuorganisatie Greenpeace, die op 2 mei honderden geheime TTIP-onderhandelingsteksten publiek maakte, lijkt steun in Europa snel af te brokkelen. Zo liet de Franse president Hollande weten op dit moment 'nee' te zeggen tegen TTIP. Ook zei de Duitse politicus Bernd Lange, de voorzitter van de handelscommissie in het Europees Parlement, dat hij ervan uitgaat dat het 'niks meer wordt' met het verdrag. Dat stelde Lange in een interview met Deutschlandradio Kultur. Lange spreekt namens de Europese sociaaldemocraten waar ook de PvdA bij is aangesloten, wier steun noodzakelijk is om het verdrag door het EU-parlement te loodsen.
Naast dat de gelekte stukken van Greenpeace een aantal controversiële zaken voor het eerst zwart op wit tonen, zoals de nauwe betrokkenheid van het Europese en Amerikaanse bedrijfsleven bij de TTIP-gesprekken, laten de stukken ook zien dat er grote onenigheid bestaat tussen EU en VS, zelfs op sommige terreinen 'onoverbrugbaar'.
De frustratie bij de Europese en Amerikaanse onderhandelaars lijkt over te koken
Rollebollend over straat
De grote publieke controverse – inmiddels hebben in Nederland meer dan 150 duizend mensen een handtekening gezet voor een referendum over TTIP –, en het gebrek aan tastbare vooruitgang, lijkt nu ook de frustratie bij de Europese en Amerikaanse onderhandelaars te doen overkoken. Ondanks felle kritiek van actiegroepen en de groeiende publiek weerzin in landen als Duitsland en Nederland, waren de EU en VS tot nog toe in staat eenheid uit te stralen.
Wat is TTIP?
TTIP is het meest omvangrijke vrijhandelsverdrag ooit. Doel is om één groot trans-Atlantisch vrijhandelsgebied te creëren dat meer dan 40 procent van de wereldeconomie omvat. Omdat de EU en VS wederzijds voor handelswaar vrijwel geen invoertarieven meer hanteren, gaan de onderhandelingen met name over afwijkende regels die de handel nu nog belemmeren. Voorstanders wijzen op onnodige verschillen, zoals dubbele veiligheidstesten voor auto's. Critici vrezen dat TTIP zal leiden tot verlaging van standaarden voor voedselveiligheid en milieu.
Maar dat beeld liep ook gister een ernstige deuk op met publicatie van een e-mail verzonden door de Europese Commissie, en publiek gemaakt door nieuwswebsite POLITICO. De e-mail, verstuurd afgelopen vrijdag aan de ambassadeurs van de 28 EU-lidstaten, refereert naar een 'nogal vreemd' bericht dat zij zouden hebben gekregen van de Amerikaanse ambassadeur, Anthony Gardner. In dat bericht zou Gardner eurocommissaris Phil Hogan (Landbouw) hebben verweten in de pers 'een reeks misleidende opmerkingen' over de TTIP-standpunten van Amerikanen te hebben gemaakt. In de e-mail verwijt de Commissie op haar beurt weer de Amerikanen een 'gebrek aan toewijding' voor het welslagen van TTIP, iets waardoor een akkoord 'onder de Obama-regering' lastig gaat worden.
Doel van de onderhandelaars is om tijdens de termijn van Obama TTIP te sluiten, omdat onzeker is of een onder de nieuwe Amerikaanse president – Donald Trump die zich expliciet tegen vrijhandel heeft gekeerd behoort nu tot de opties – het verdrag nog wel kans van slagen heeft. Ook brengen aanstaande verkiezingen in Frankrijk en Duitsland nieuwe onzekerheden met zich mee.
Optimistisch
In de pers blijven de onderhandelingspartners EU en VS voorlopig nog optimistisch. Tijdens een ontmoeting van de G7, de zeven globale economische grootmachten vorige week in Japan waar Jean-Claude Juncker en de Amerikaanse president Barack Obama beide aanwezig waren, herhaalde de politiek leiders hun doel om nog 'dit jaar de TTIP-overeenkomst te sluiten'.
Op 28 en 29 juni zal Commissiepresident Juncker de Europese regeringsleiders tijdens een bijeenkomst van de Europese Raad om hernieuwde steun vragen om de TTIP-onderhandelingen voort te zetten.
