Sinds enkele jaren sluiten Lena en ik ons met regelmaat aan bij het Groningse gasverzet — ’s lands bekendste strijd tegen de fossiele brandstoffenindustrie. Maar wist je dat Nederland naast een gaswinningsgebied ook de grootste benzinehaven ter wereld en de grootste kolenhaven van Europa exploiteert? Omdat het Amsterdamse havengebied hierin een belangrijke logistieke plaats inneemt, is het de ideale locatie om de rol van Nederland in de fossiele brandstoffensector aan de kaak te stellen. En hoe kan dat nou beter dan door met honderden activisten de haven op z’n kop te zetten? Onder de naam Code Rood werd afgelopen weekend aangetoond dat de strijd tegen het kapitalisme en de daaruit voortkomende klimaatverandering ook in Nederland springlevend is.
Organiseren rondom een gemeenschappelijk doel
Vorige week donderdag vormde het Amsterdamse havengebied in alle vroegte het terrein van verkennende fietsers. Die ochtend zou er namelijk vlakbij de Nuon kolencentrale een actiekamp worden opgeslagen. Lena en ik waren al enkele malen langs het beoogde veld gefietst toen we er op een afgesproken tijdstip in groepjes neerstreken. In minder dan een uur was het kamp een feit. De EHBO-tent en veganistische actiekeuken Rampenplan werden ingericht, een brandkraan voor de watervoorziening werd aangesloten, Dixies geplaatst, douches gebouwd. Voor de herkenbaarheid werden spandoeken tussen bomen en lantaarnpalen gespannen. De hele dag bleven activisten binnendruppelen, tot de kampeerweide 200 tenten telde. Het inspirerende van een actiekamp is dat mensen zich organiseren rondom een gemeenschappelijk doel.
Vrijdags groeide het kamp gestaag door, en troffen we voorbereidingen voor de grote actiedag van zaterdag. Bij een massale acties als deze werkten we met ‘affiniteitsgroepen’ — een activistische methode om je als gelijkgezinde groep bij een actie te organiseren. Zo’n groep bestaat meestal uit vier tot acht mensen die tijdens de actie op elkaar kunnen rekenen. Voor mensen die nog geen affiniteitsgroep hadden gevormd werden sessies ‘activist speeddating’ gefaciliteerd. Ter voorbereiding op mogelijke confrontaties met de politie waren er actietrainingen. Je weet immers nooit zeker hoe zij zich zullen opstellen. Omdat de politie nog altijd een afwezige indruk maakte, hadden de meeste mensen op het kamp in elk geval de indruk dat de autoriteiten niet van plan waren om ons tegen te houden.
Ondanks het feit dat wij het doel van de actie niet hadden prijsgegeven, bleek aan alles dat de OBA ons verwachtte
Actie in de kolenhaven!
En toen was dan eindelijk de dag aangebroken waar tientallen mensen maandenlang naartoe hadden gewerkt. Het loeiende geluid van een handsirene wekte iedereen, om spoedig daarop te vertrekken. Lena en ik hadden heerlijk geslapen, mede door de dikke regendruppels die op het tentdoek kletterden. Langzaam maar zeker dromde een meute van rond de 400 mensen samen. Onder de opzwepende klanken van Rhythms of Resistance liepen we ons doel tegemoet: de OBA kolenoverslag, waar de steenkool voor de Nuon kolencentrale per zeeschip binnenkomt. Ondanks het feit dat wij het doel van de actie niet hadden prijsgegeven, bleek aan alles dat de OBA ons verwachtte. Naast een mobiele camerapaal ijsbeerde een beveiliger en het hekwerk bij de ingang van het terrein was provisorisch verstevigd. De enorme kranen op het terrein waren zelfs uit veiligheidsoverwegingen preventief op non-actief gezet. Zichtbare opluchting bij de beveiliger, toen we aan hem voorbij gingen.
Wie nu denkt dat hekken ons stoppen, komt bedrogen uit, want een eindje verderop sprongen we gewoon een opgedroogd slootje over en slopen daar door gaten in de hekken het OBA-terrein op. Op het moment dat we ons door de gaten van het hek heen wurmden, trakteerde een man op een tractor met giertank ons op een dikke straal stinkend slootwater. De volle lading van voren, ik vond het wel een ervaring!
Via een smal bruggetje staken we een tweede sloot over. Voordat de helft van de groep eroverheen was, waren Lena en ik al in een kraan geklommen om het eerste Code Rood-spandoek te ontrollen. Vanuit onze post overzagen we het terrein goed, waardoor we andere affiniteitsgroepen gemakkelijk de weg naar de andere torens konden wijzen. Vanaf de grond werd het zicht immers grotendeels door bergen steenkool ontnomen.
Zand in de machine
Toen steeds meer groepjes de kraan opklommen, besloten wij met onze groep om een van de reusachtige kranen aan de waterkant te bezetten. Nog steeds was de politie in geen velden of wegen te bekennen. Toen het ook op deze kraan steeds drukker werd, besloten we voor de transportbanden te gaan. Een beveiliger in een rode terreinwagen naderde. Het was dezelfde die eerder die middag een groepje mensen van de sokken had gereden — ze konden nog net op tijd uitwijken door in een berg steenkool te duiken. Hij schreeuwde dat hij de graffiti op de kranen niet vond kunnen en dat de OBA door ons tot na het weekend niet kon werken. Het bedrijf dat de machines en werkplekken nakijkt, zou maandag pas kunnen komen. De politie was inmiddels ter plaatse en gaf aan niet te zullen ingrijpen. Na onderling beraad besloten we om als groep te vertrekken, in een strijdbare stoet naar buiten. Een groepje dat in een kraan achterbleef, werd ’s avonds gearresteerd.
Hij schreeuwde dat hij de graffiti op de kranen niet vond kunnen en dat de OBA door ons tot na het weekend niet kon werken
Lawaaidemonstratie
Op het kamp wachtte ons een warm onthaal. Ervaringen werden uitgewisseld en natuurlijk werd uitgebreid stilgestaan bij de geweldige mediabelangstelling die de actie genereerde. De NOS was zelfs met ons door het gat in het hek gekropen, wat mooie beelden voor de avondjournaals opleverde. Na een heerlijke maaltijd van Rampenplan ging een welverdiend feest van start. Tot laat in de nacht werd gedanst in de grote tent en aan de bar werd hard gelachen en geconverseerd. De volgende ochtend werd een lawaaidemonstratie georganiseerd om steun te betuigen aan de mensen die nog vastzaten. Ironisch genoeg werden er bij deze demonstratie weer een aantal mensen gearresteerd, maar zij zijn inmiddels vrij. De gemeente vorderde ons om zondag om 17:00 uur weg te zijn. Niet lang voordien werd inderdaad een ontruiming voorbereid, maar zover hebben we het niet laten komen. Met honderden handen werd het kamp afgebroken.
Code Rood was een mijlpaal voor de klimaatbeweging in Nederland. Ook in 2018 zal Code Rood de strijd voor klimaatrechtvaardigheid voortzetten. Houd de Facebook pagina en website dus in de gaten!
De namen Nick en Lena zijn pseudoniemen.
