Yazda, een organisatie werkend voor yezidi's die slachtoffer werden van ISIS, is nu zelf het slachtoffer van een hoogoplopend conflict tussen de PKK en de regerende Iraaks-Koerdische partij KDP. De organisaite werd begin januari verrast door een groep gewapende mannen van de Koerdische veiligheidspolitie. Maar kan dat zomaar, een internationaal vermaarde hulporganisatie sluiten die met buitenlands geld goed werk doet in Iraaks Koerdistan? vraagt Judit Neurink zich af.
Ja: helaas, het gebeurt, dus het kan. Dit tot zorg van organisaties die in de regio werken aan de opvang van 1,8 miljoen vluchtelingen, onder wie 140.000 burgers die de afgelopen weken Mosul ontvluchtten.
Yazda, een organisatie opgezet door yezidi’s in de diaspora om hulp te bieden aan yezidi’s die slachtoffer werden van ISIS, werd begin januari verrast door een groep gewapende mannen van de Koerdische veiligheidspolitie. Niet alleen het hoofdkantoor moest dicht, maar ook klinieken in de yezidikampen. Hier wordt onder meer traumatherapie geboden aan vrouwen die ontsnapt zijn aan de seksslavernij in het kalifaat.
Dat laatste is essentieel. Zo blijkt uit het voorbeeld van een onlangs aan ISIS ontsnapte yezidivrouw. Zij lijdt aan het Stockholmsyndroom (waarbij de gegijzelde sympathie krijgt voor de gijzelnemer, red.) en is overtuigd dat de islam haar redding betekent. Een moslimtherapeute bevestigde domweg dat de islam beter voor haar was dan het yezidigeloof.
Yezidi’s vormen een minderheid in het grotendeels islamitische Irak en zijn daardoor van oudsher net zo kwetsbaar als de christenen, wat door de komst van ISIS nog werd versterkt. De Koerdische regionale Overheid beweert dat zij hen voldoende beschermt, maar veel yezidi’s zien dat anders.
Zij menen dat ISIS Sinjar kon innemen omdat de troepen die hen hadden moeten verdedigen, waren vertrokken. Inmiddels is Sinjar grotendeels bevrijd. De plannen van de Koerdische regering om de provincie bij de Koerdische Regio te trekken, stuiten op weerstand bij de yezidi’s. Velen sloten zich daarom aan bij de Turks-Koerdische verzetsbeweging PKK, die in Sinjar een militaire basis heeft en yezidimilities traint.
Het conflict tussen de PKK en de regerende Iraaks-Koerdische partij KDP is hoog opgelopen. De KDP wil dat de PKK uit Sinjar vertrekt en zet die eis kracht bij door te weigeren goederen toe te laten en de wederopbouw te blokkeren. Yazda, dat stimuleert dat de yezidi’s, die al meer dan twee jaar in tentenkampen bivakkeren, naar Sinjar terugkeren, is nu slachtoffer geworden van dat conflict.
Om een dialoog op gang te brengen tussen de sterk verdeelde yezidi’s over de toekomst van Sinjar, startte Yazda gesprekken met de verschillende partijen. De KDP zag dat echter als een politieke manoeuvre ter ondersteuning van de PKK en dus als hoogverraad. Dat was voor hen reden om Yazda te sluiten.
Kennelijk achtte de KDP haar eigen politieke positie gewichtiger dan het belang van de slachtoffers van ISIS – precies wat veel yezidi’s de overheid al eerder verweten. Daardoor zijn de toch al beschadigde banden niet alleen verder ontwricht, maar kreeg ook het moeizaam opgebouwde internationale imago van de Koerdische regio als gastvrij, verdraagzaam en betrouwbaar een behoorlijke deuk.
Yezidi’s kregen de sympathie van de wereld door wat ISIS hen aandeed, en dat leverde de Koerden essentiële militaire en ontwikkelingshulp op. De wereld stuurde geld, mensen en goederen om de stroom mensen te helpen opvangen die voor ISIS zijn gevlucht.
Maar wanneer Koerdistan een onbetrouwbare partner blijkt, die zonder gerechtelijk bevel of openbaar beslissingstraject een lieveling van de donoren – ook die in Nederland – de pas afsnijdt, zal dat gevolgen hebben voor de voortzetting van die hulp. Koerdistan, dat naast de oorlog en de vluchtelingenstroom ook lijdt onder een economische crisis, kan zich dat risico niet permitteren. Daarom moet de KDP Yazda zo snel mogelijk Yazda haar goede werk laten hervatten.
