Op 1 december wordt er aan de Amsterdamse IJkade een nieuw monument onthuld en is het eerste Nederlandse aidsmonument een feit. Een groot rood bord vermeldt al maanden de komst van het monument. Met grote cijfers wordt de voorbijganger geïnformeerd dat 12% van de Nederlanders hiv-geïnfecteerden niet weet dat hij of zij hiv heeft. Wereldwijd zijn er al talrijke aidsmonumenten en dus vonden Nederlandse aidsvoorvechters, waaronder Wiebe van der Woude, het hoog tijd om een Nederlands monument aan de lijst toe te voegen.
Nu is de plaats van het aanstaande monument nog een mistroostig bouwputje, na 1 december moet het een plek worden voor iedereen die op verscheidene manieren bij de ziekte betrokken is. Wiebe van der Woude, voormalig manager communicatie en fondsenwerving bij het Aidsfonds, is een van de initiatiefnemers van het monument en vertelt over de noodzaak hiervan.
Glazen kralen geven beeld aan de harde cijfers
Het Aidsmonument zet cijfers centraal door de vorm van een telraam. Het monument, ontworpen door de Franse kunstenaar Jean-Michel Othoniel, moet zowel cijfers als symboliek uitstralen. Van der Woude licht de vorm toe: “Op het telraam kan er elk jaar een nieuw aantal aan worden gegeven, het getal staat namelijk niet vast. Zo kunnen we uitbeelden hoeveel mensen we nationaal en internationaal hebben verloren, of we kunnen bijvoorbeeld uitbeelden hoe lang het nog gaat duren voordat aids de wereld uit is. We wilden dat het monument zowel naar het verleden als naar de toekomst kan kijken.”
Het monument wordt langzaam opgebouwd. Foto: Rozemarijn de Kwaasteniet
Het monument richt zich zowel op het verleden, heden en toekomst, en is bedoeld voor een brede groep. Het fungeert als herdenking voor alle slachtoffers maar “steekt de mensen die vandaag de dag te maken hebben met de ziekte, zowel de slachtoffers als de bestrijders, “ook een hart onder de riem”.
Een inclusief monument
De keuze om het monument in Amsterdam te plaatsen roept al snel associaties op met de sterke homogemeenschap. De tolerante houding van Amsterdam heeft wereldwijd veel homo’s naar de stad getrokken en zo sluipt de vergelijking met een homomonument er snel in. Juist dit was een van de drijfveren om een nieuw monument te bouwen vertelt Van der Woude: “Het homomonument heeft jarenlang als onofficieel aidsmonument gefungeerd. Dit zorgde voor veel uitsluiting, want niet iedereen die het hiv virus heeft is homo – en vice versa”. Door de betrokkenheid van het NAMEN-project – een project dat op quilts (een deken van aan elkaar genaaide lappen stof) namen van overledenen van aids deelt – en de juiste communicatie probeert de organisatie een bredere doelgroep te bereiken dan alleen de homo’s, vertelt Van der Woude. “Meer dan 80% van de mensen met het hiv virus in Nederland is homo, maar in Afrika is dit dan weer omgekeerd, daar zijn juist de heteroseksuelen de grootste groep hiv-dragers.” In Afrika is het demografisch gezien nog het grootste probleem, het Aidsfonds meldt dat zo’n 70% van alle hiv-slachtoffers in Sub-Sahara Afrika leeft.
Het Aidsmonument kost €280.000. Een gedeelte hiervan is verzameld door middel van een crowdfundingsactie.
Bron: Parool
Nederland op internationaal niveau
Het Aidsfonds schat dat ongeveer 22.100 Nederlanders hiv hebben, waar jaarlijks nog 1.000 mensen bij komen. Van deze 22.100 mensen weet 12% niet dat hij of zij hiv heeft. “Nederland heeft zich altijd op kwetsbare groepen [kinderen, vrouwen homo’s] gericht”, vertelt van der Woude, “Dit maakt het lastig Nederland met andere landen te vergelijken, want veel landen kiezen er niet voor om zich op deze groepen te richten.” Ondanks de jarenlange vooruitstrevende positie die Nederland heeft gehad, is Nederland niet langer een van de voorlopers. “Zo is er een nieuwe medicijn, een aidsremmer die al in veel landen is geratificeerd als medicijn, maar door de Nederlandse regering nog wordt afgehouden. Hiv-patiënten die PREP [de aidsremmer] slikken, kunnen de ziekte niet langer overdragen – zelfs bij onbeschermde seks.” Ook internationaal is de huidige tendens goed. Van der Woude: “Met veel succes zijn er aidsremmers geïntroduceerd in ontwikkelingslanden. Hierdoor zien we dat de epidemieën daar afzwakken. Internationaal maken we grote slagen, voornamelijk in Afrika en Zuid-Amerika.” Volgens het Aidsfonds krijgt 1 op de 5 hiv-geinfecteerden in Afrika aidsremmers, al neemt de toegang tot de aidsremmers toe.
Ondanks de positieve cijfers komt er wereldwijd elke 15 seconden er een hiv-infectie bij en is voornamelijk Afrika nog een zorgenkind. Nederland mag op de goede weg zijn, maar internationaal gebied is er ook nog veel te behalen. En daar is het monument voor om ons op te wijzen.
