Wat is nou typisch Amnesty?
“Amnesty International is een organisatie die mensen die vanwege hun meningsuiting bedreigd worden, opgesloten zijn of gemarteld worden, een gezicht geeft. Op een hele gedegen, intelligente en zeer goed gedocumenteerde manier maakt de organisatie duidelijk dat je niet zomaar mensen vanwege hun mening kunt vervolgen. Dankzij clubs als Amnesty weten dictators dat ze niet zomaar weg kunnen komen met hun misdaden.”
|
Wist je dat:
* De Amnesty-kaars met prikkeldraad een van de meest herkenbare symbolen in de wereld is? Amnesty-oprichter Peter Benenson vroeg de Britse ontwerpster Diana Redhouse om een ontwerp te maken met daarin een kaars. Hij kwam hierop naar aanleiding van het Engelse gezegde: Better to light a candle than curse the darkness. |
Heeft Amnesty de internationale politiek veranderd?
“Vooral in de jaren ’70 en ’80 heeft de organisatie veel gepresteerd. Amnesty International is de initiator geweest van vele nationale en internationale wetten op het gebied van de mensenrechten. Zo is dankzij Amnesty in veel landen de doodstraf afgeschaft en het internationaal strafhof in Den Haag op de internationale politieke agenda’s gezet.”
Het boek dat u samen met Tom van Oosterhout schreef over Amnesty gaat vooral over prominente figuren uit de organisatie. Waarom die keuze?
“Het is niet des Amnesty’s om de leiders van de organisatie naar voren te halen. Dat maakt het interessant om dat juist wel een keer te doen. Via hen kun je de wereld achter de organisatie schetsen. Persoonlijk ben ik altijd gefascineerd door wat mensen beweegt en dat leverde in dit geval soms filmische verhalen op. Zoals het koningsdrama tussen oprichter Peter Benenson en voorzitter Seán MacBride dat zich in 1967 afspeelde.
Welke anekdote is u het meest bijgebleven?
“Eigenlijk spreekt de filosofie van Amnesty-oprichter Peter Benenson mij nog steeds erg aan. Amnesty richt zich met haar acties vaak op individuen die om hun mening worden vervolgd. ‘Als wij die ene persoon kunnen redden, dan bereik je al genoeg’, zei Benenson. Ik geef hem daarin gelijk.”
Het lijkt er op dat de organisatie de afgelopen jaren aan kracht heeft ingeboet. Waar ligt dat aan?
“Amnesty is en blijft een blanke organisatie die zich vooral beweegt in de westerse politiek. Maar de macht in de wereld is aan het verschuiven. Het Westen is niet langer het zwaartepunt. En daarnaast zijn er natuurlijk in de loop der tijd ook nog andere mensenrechtenorganisaties zoals Human Rights Watch bijgekomen die ook van zich laten horen.”
 |
| Amnesty-hoedjes op Pinkpop (cc) |
In de loop der jaren is het mandaat van de organisatie verruimd. Kwam Amnesty vroeger alleen op voor gewetensgevangenen, tegenwoordig is ook het bestrijden van armoede een doel. Een slimme zet?“Schoenmaker blijf bij je leest is mijn persoonlijke mening. Als het gaat om armoedebestrijding dan zijn er genoeg andere organisaties die op dat gebied veel meer expertise hebben. En of het nou een goede zet is om niet langer alleen landen aan te spreken maar ook multinationals, betwijfel ik. Zeker nu het statelijk landschap verandert lijkt het me goed om staten te blijven aanspreken op hun plicht om mensenrechten te waarborgen.”
Is de organisatie fit genoeg voor de komende vijftig jaar?
“Amnesty is een voorzichtige organisatie die altijd eerst gedegen onderzoek doet voordat ze haar standpunt naar buiten brengt. Misschien zou het geen kwaad kunnen als ze op sommige actuele dossiers wat sneller zou reageren. Human Rights Watch doet dat ook. Daarnaast is de gemiddelde leeftijd van de leden vrij hoog. Wil je een jong publiek aanspreken dan zul je je wereldwijd beter moeten profileren in de sociale media.”
Bert Breij & Tom van Oosterhout, Het verhaal achter Amnesty International, Uitgeverij Maarten Muntinga, 239 blz.
