Als ik tegen mijn vrienden vertel dat mijn werk zich richt op het thema landrechten voor vrouwen krijg ik niet zelden verbaasde blikken. Landrechten? Voor vrouwen? Ik begin dan vaak met uitleggen wat landrechten zijn, kortgezegd is dat het recht om een stuk land te gebruiken of in bezit te hebben om voedsel op te verbouwen.. In Nederland tot de millimeter nauwkeurig vastgelegd maar in zo'n 70 procent van de overige landen ter wereld niet. Waarom het van belang is om hierbij specifiek op vrouwen te richten laat ik graag aan de hand van onderstaand initiatief en voorbeeld zien.
Het #Women2Kilimanjaro Initiative
Deze week komen vanuit heel Afrika honderden vrouwen bijeen aan de voet van de Kilimanjaro, een aantal zal ook deze berg beklimmen. Op deze manier vragen de vrouwen aandacht voor de problemen die zij ondervinden om toegang te krijgen tot land en natuurlijke hulpbronnen zoals water. Door de groeiende vraag naar vruchtbare landbouwgrond worden kleinschalige boeren en boerinnen, meestal zonder inspraak of compensatie, steeds vaker van hun land verdreven. Dit is een groot probleem want ongeveer de helft van de voedsel voorziening wereldwijd, en tot maar liefst 90 procent van al het voedsel in Afrika wordt geproduceerd door kleinschalige boeren en boerinnen. Veruit het grootste gedeelte hiervan wordt voorgebracht door vrouwen maar juist zij worden erg achtergesteld. Zo komt maar een op de tien vrouwen in aanmerking voor een landbouwkrediet en krijgen ze slechte grond toegewezen.
Dit wetende kun je bij de pakken neer gaan zitten maar dat is niet wat de vrouwen van het Women2Kilimanjaro Initiative doen. Een goed voorbeeld hiervan is de 48-jarige Penninah Aujo uit Bekuda, een streek in het oosten van Oeganda. Zij is leider van de Ailwaritoi women’s group, een boerinnengemeenschap opgericht in 2011. Zij begonnen met twee koeien, vijf geiten en een klein aantal gewassen. Door het leiderschap van Penninah is het de gemeenschap gelukt om te groeien, ze hebben nu vijf koeien in plaats van twee en er zijn inmiddels 36 geiten in plaats van de oorspronkelijke 5. Ook zijn de gewassen uitgebroeid tot grote velden. Met het verdiende geld zijn huizen gebouwd en kunnen kinderen naar school. Doordat Penninah op de hoogte is van haar rechten en deze kennis door kan geven is ze een leider geworden in het dorp.
Gelijke rechten voor mannen en vrouwen
Toch is het nog steeds zo dat vrouwen en vooral vrouwen in rurale gemeenschappen zwaar ondervertegenwoordigd zijn in de politieke arena. Daarnaast worden rechten van vrouwen in de praktijk minder goed beschermd dan van mannen. Dit betekent dat zelfs wanneer vrouwen zoals Penninah een stukje land krijgen, oneerlijke en slecht geïmplementeerde landwetten het heel makkelijk maken voor mannelijke familieleden en grote bedrijven om het land van deze vrouwen af te pakken. Penninah en haar groep vrouwen konden een klein stuk land kopen wat veel heeft opgebracht maar omdat ze geen akte in bezit heeft kan het land haar nog steeds ieder moment ontnomen worden. Afrikaanse overheden hebben beloofd aan de Afrikaanse Unie en de Verenigde Naties om deze problemen aan te pakken en gelijke landrechten voor mannen en vrouwen te verzekeren. Helaas lukt het ze niet om aan deze verplichtingen te voldoen en kunnen vrouwen als Penninah zich nog niet beroepen op hun recht op toegang en bezit tot land.
Landrechten voor vrouwen TOPprioriteit
Het voorbeeld van Penninah laat zien hoe succesvol boerinnengemeenschappen zijn in het bewerken van land en het veiligstellen van hun inkomsten. Desondanks leven deze vrouwen in onzekerheid omdat hun rechten minder goed beschermd zijn. Om duidelijk te maken dat landrechten voor vrouwen TOPprioriteit zouden moeten zijn, laten Penninah en honderden andere vrouwen van 10 tot 15 oktober hun stem horen en bieden ze Afrikaanse regeringsleiders en de Verenigde Naties een handvest aan. Steun deze vrouwen in hun tocht naar eerlijke landrechten en deel je boodschap voor hen via Twitter, Facebook of Instagram met de #Women2Kilimanjaro. Of kom naar de Women2Kilimanjaro&ActionAid photo booth op het World Food Day festival in Rotterdam (16 oktober) en laat je 'op de berg' fotograferen met jouw bericht voor deze boerinnen!
