Wat zijn dat eigenlijk sociale ondernemingen? In de Oekraïne vloeit de winst van een sociale onderneming naar een lokaal weeshuis of ander goed doel, meldde de directeur van het Oekraïense centrum voor corporate social responsability. Daar dachten de mensen op het podium duidelijk anders over. Natuurlijk mag er winst gemaakt worden. Als het doel van de onderneming maar duidelijk sociaal is ingesteld.
Ondernemer in Colombia
Eric Buckens, hoofd van het Social Impact Fund van ABN AMRO, wees erop dat twee extremen van het spectrum naast hem aan tafel zaten. Christina Martinez startte zes jaar geleden in Colombia haar keten van winkels met producten die goed zijn voor zowel lichaam als milieu. Inmiddels heeft ze achttien winkels en wil ze nog verder uitbreiden, mogelijk over de grens.
Marten Susebeek heeft net zijn eerste pilot afgerond met een digitaal betalingssysteem voor water aan de pomp, Susteq. In Kenia konden dorpelingen digitale credits kopen in het lokale winkeltje, en daarmee water tappen bij de dorpspomp. “Bij Christina was er een heel gedegen financieel plan toen ze begon,” zei Buckens, “bij Susteq is er vooral de drang te veranderen.”
Dat lag vooral aan de benadering, zei Martinez. “Ik geloof dat je meer bereikt als je eerst een stevig bedrijf neerzet, en dan steeds meer sociale doelen toevoegt.”
Serieuze bedragen
Susebeek rekende even voor dat er wel degelijk een financieel plan achter zijn bedrijf zit. “Vandaag kreeg ik nog bevestiging van een klant die met ons wil werken in een stedelijk gebied met vijfhonderd waterklanten. Die gaan 5 cent per liter betalen, en daarvan gaat 12% naar Susteq. Dat zijn serieuze bedragen, want er gaan aardig wat liters doorheen.” Hij is nog wel op zoek naar iemand die het digitale betalingssysteem verder kan ontwikkelen.
Wat de groei van sociale ondernemingen in Colombia tegenhoudt is financiering, zei Martinez. “Kleine projecten kunnen terecht bij microfinanciering. Banken en investeerders zijn pas geïnteresseerd vanaf een half miljoen. In Colombia zijn een heleboel kleine bedrijven klaar voor een investering van twee of drie ton, maar die kunnen nergens terecht.”
Heel ergerlijk, viel het vierde panellid Martinez bij: Max Pichulik, mede-oprichter van Impact Amplifier in Zuid-Afrika. “Hoe de financiering nu is gestructureerd, dat is gewoon te duur. Het geld voor impactfondsen gaat van de ene instelling naar de andere, en iedereen pakt een fee omdat er salariskosten gemaakt worden. En dat zijn geen jongens die een schamele 2.000 euro per maand verdienen zoals ik. Dus als er geïnvesteerd wordt, dan moet het meteen een flink bedrag zijn.”
Zielige Afrikanen
En hoewel het lijkt of met het verschuiven van hulpgeld naar handel, de verhoudingen tussen rijk en zielig rechtgetrokken zijn, is daar niets van waar, zei Pichulik. “Ook bij het financieren van bedrijven is vaak het sentiment ‘We gaan die zielige Afrikanen helpen’. De mensen met geld krijgen nog steeds meer macht over de mensen zonder geld, en het Westen bepaalt nog steeds hoe Afrika zich ontwikkelt. Het Westen zou Afrika moeten ontwikkelen in samenwerking met de Afrikanen.”
Wanneer gaan de alarmbellen rinkelen bij de mannen die voor geld kunnen zorgen, wilde iemand uit de zaal nog weten. “Als een ondernemer eigenlijk alleen maar uit is op seks,” antwoordde Pichulik. “Van die jongens die tien jaar geleden bankier zouden zijn geworden, maar nu de wereld gaan redden en Ghandi willen worden. Die zijn vooral uit op status, en verder niks.”
Een fijn laatste statement voor de jonge ondernemers in de zaal om nog even over door te borrelen.
Christina Martinez en Max Pichulik waren in Nederland op uitnodiging van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.
Meer informatie over Across Borders Insights vind je hier.
Foto: Marten Susebeek, oprichter van Susteq.
