Het leven van de straat in de schijnwerpers

De vrouw zonder broek is Adelheid Roosen die een thuisloze vrouw speelt. In de pauze leidt zij op het podium een gesprek tussen lokale hulpverleners over de voorstelling. Het publiek is naar voren geroepen, een deel heeft blikjes Schultenbräubier in de hand. Het theaterstuk Thuislozen, van regisseur Thibaud Delpeut in samenwerking met Adelheid Roosen, brengt het leven van de straat dichter bij het publiek.

Niet alleen deze avond in het Alkmaarse theater De Vest, maar door het hele land maakt publiek kennis met de alcoholist die probeert af te kicken en blijft terugvallen, het verslaafde en verliefde stel dat zichzelf met naalden de vernieling in helpt en de carrière-vader die na het verlies van zijn dochter verward op straat belandt. Elke voorstelling gaat het publiek ook in gesprek met ‘lokale helden’: hulpverleners, stadsgenoten of vrijwilligers die zich voor thuislozen inzetten. Deze lokale helden krijgen een rol in het stuk en spelen zichzelf, in Alkmaar is Plien Kok (50) een van hen.

“De voorstelling maakte veel indruk op me. Mijn partner vroeg hoe dat kon, want in mijn werk zijn die verhalen toch dagelijkse praktijk. Maar het is verschrikkelijk knap hoe deze acteurs die laten zien, ik kon op ieder karakter een naam plakken van iemand die ik ken. Wat ik ook goed vond is dat de voorstelling zo lang is, onder je huid gaat zitten en zelfs bijna gaat irriteren. Dat je het allemaal zo zwaar en vervelend gaat vinden, maar dat is precies de werkelijkheid. Thuislozen laat de uitzichtloosheid en machteloosheid zien van deze groep, dat moet de samenleving en de hulpverlening beter beseffen.”

Sommige ex-gedetineerden hebben eenmaal buiten ook geen bankpas, legitimatiebewijs of opvang. Met die zaken probeert Kok te helpen, zodat iemand behandeling kan krijgen, maar dat gaat door lange wachttijden moeizaam. Ze vertelt dat het een week duurt om iemand voor legitimatie in te schrijven bij burgerzaken, dan nog enkele weken voordat een zorgverzekering geregeld is en vervolgens moet een huisarts gezocht worden. Vaak wil die voor een intakegesprek eerst wachten op het oude dossier van een cliënt, wat ook even kan duren. Na het intakegesprek kan de cliënt met een verwijsbrief behandeld worden, maar de wachtlijsten daarvoor zijn lang.

Toch denkt Kok er na twintig jaar niet over om te stoppen met haar werk als hulpverlener. Ze doet mee met de voorstelling Thuislozen om te vertellen wat volgens haar nodig is. “We moeten meer de praktijk in. Minder overleggen, en het geld inzetten waar het nodig is: bedden en opvang. En ik zou mensen willen vragen niet weg te kijken als ze thuislozen op straat zien – ze zijn er en maken deel uit van onze maatschappij. Het zijn mooie en kwetsbare mensen die vaak veel hebben meegemaakt, ze verdienen iedere keer opnieuw een kans. Al is het honderd keer.”

Thuislozen is nog tot en met 1 december in theaters door het hele land te zien.