Achtergrond

Snelcursus Mali missie

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Koffers pakken jongens. We gaan naar Mali. Maar waarom eigenlijk? OneWorld beantwoordt de vragen die je stiekem hebt, maar nog niet durfde te stellen.

Mali. Waar ligt dat precies?
Mali ligt in het Noord-Westen van Afrika en wordt omringd door landen als Burkina Faso, Niger en Algerije. [[{“fid”:”22285″,”view_mode”:”default”,”type”:”media”,”link_text”:null,”attributes”:{“style”:”float:right; height:300px; width:300px”,”class”:”file-default media-element”}}]]

Wat voor taal spreken ze daar?
De nationale taal in Mali is Frans. Daarnaast is er een tiental lokale talen. De Toearegs spreken tamashek, een taal die verwant is aan het Berber dat de meeste Marokkanen in Nederland van huis uit spreken. Engels verstaat bijna niemand.

Wat is er in Mali aan de hand?
Dat is een lang verhaal. Een van de grootste problemen is al-Qaida. In de loop van vorig jaar bezette de regionale afdeling van het terreurnetwerk, al-Qaida in de Islamitische Maghreb (AQIM), het hele noorden van Mali. Toen de extremisten oprukten richting de hoofdstad Bamako vroeg de VN aan het oude koloniale moederland Frankrijk om in te grijpen. Binnen een paar weken waren de extremisten verdreven uit de grote steden. Maar in de woestijn zijn ze nog wel actief. Vanuit hun schuilplaatsen voeren ze aanvallen uit. Ook zijn er zelfmoordaanslagen.

En waarom moet dan specifiek Nederland naar Mali?
De Fransen trekken hun troepen geleidelijk terug, waardoor soldaten uit andere landen nodig zijn. Het Malinese leger is tot weinig in staat. Toen de extremisten vorig jaar de aanval openden, sloegen de nationale strijdkrachten als eersten op de vlucht. Daarnaast heeft Nederland goede gevechtshelikopters en de juiste mensen (scherpschutters) die nu nodig zijn bij het conflict.

Huh, maar het is toch een vredesmissie?
Dat wordt betwist. De missie is niet zonder risico's en er zal hoe dan ook gevochten worden. Meerdere experts geven dan ook aan dat je het eigenlijk geen vredesmissie kan noemen. Kijk vooral dit Nieuwsuur item over de vraag of het wel gaat om een vredesmissie.

Meer vragen en antwoorden over de VN Vredesmissie MANUSMA.

Wat deden de Amerikanen daar precies?
Sinds 2003 was er een intensief militair samenwerkingsprogramma. De Amerikanen hadden zelfs een permanente basis in de stad Timboektoe. Maar veel resultaat boekten ze niet. In Wikileaks documenten klagen de Amerikanen dat een gedeelte van de auto's die ze cadeau hadden gedaan spoorloos was verdwenen. De Malinese legerleiding was niet erg leergierig. De Europese Unie heeft nu een eigen trainingsmissie op touw gezet, die hopelijk betere resultaten boekt.

Wat heeft al-Qaida in Mali zoal op zijn kerfstok?
Ze voerden in het noorden een extreme vorm van de sharia (islamitische wet) in. Behalve alcohol en tabak waren ook voetbal en westerse muziek verboden. Van een aantal dieven werden handen afgehakt. In Timboektoe vernielden ze een aantal mausolea, die op de Unesco-lijst van werelderfgoed staan. Volgens de extremisten waren ze te hoog. De profeet Mohamed zou ooit hebben gezegd dat een graf niet hoger mag zijn dan de lengte van een hand.

Heeft al-Qaida veel steun in Mali?
Veel extremisten die het noorden bezetten kwamen uit het buitenland. De leiders waren  Algerijnen. In de voorlopige regering in de stad Gao zaten onder meer een Tunesiër, een Egyptenaar en een Mauritaniër. Al Qaida kreeg steun van een aantal lokale Malinese leiders, zoals de burgemeester van de stad Kidal. Ook behoorlijk wat burgers sloten zich bij de extremisten aan. In Mali pleiten meerdere organisaties al decennialang voor invoering van een islamitische staat. Andere Malinezen werden verleid door het contante geld dat de extremisten uitdeelden. Al Qaida heeft dus niet heel veel steun in Mali, maar genoeg om potentieel een boel ellende te kunnen veroorzaken.  

Waarom is Mali interessant voor al-Qaida?
In de Sahara is veel geld te verdienen met smokkel. Benzine en diesel uit het noordelijke buurland Algerije gaan al decennialang illegaal de grens over. Drugsmokkel is een meer recente inkomstenbron. Volgens de VN wordt 25 procent van de cocaïne voor de Europese markt aangevoerd via West-Afrika. In de woestijn van Mali werd in 2009 op een geïmproviseerde landingsbaan het wrak van een  Boeing 727 gevonden. Volgens de VN zat het toestel, dat in Zuid-Amerika was opgestegen, vol cocaïne. Vanuit Mali gaan de drugs met auto's naar de Middellandse-zeekust. Ook het gijzelen van westerlingen levert veel geld op. Sinds 2003 zijn in de Sahara al meer dan vijftig mensen ontvoerd, waarvoor de extremisten zeker vijftig miljoen euro losgeld ontvingen. Op dit moment zitten acht gijzelaars vast, onder wie de Nederlander Sjaak Rijke.

Welke rol spelen de Toearegs?
De Toearegs zijn een van de grootste bevolkingsgroepen in het noorden. In januari 2012 begon de MNLA (Mouvement Nationale de Libération de l'Azawad) een gewapende strijd voor onafhankelijkheid. De MNLA is een seculiere beweging, maar sloot een verbond met al-Qaida om sterker te staan tegenover het Malinese regeringsleger. Dat bleek een inschattingsfout. Na de overwining verjoeg al-Qaida de MNLA uit het noorden. Sommige onafhankelijkheidstrijders sloten zich daarop aan bij de extremisten. Veel Malinezen verwijten de Toearegs nu dat zij de veroorzakers zijn van de crisis in Mali: als zij niet in opstand waren gekomen, was deze spiraal van ellende en geweld nooit in gang gezet. Inmiddels is er een vredesakkoord tussen de MNLA en de Malinese regering, maar de haat tegen de Toearegs is groot. Velen zijn gevlucht naar het buitenland en durven niet terug naar huis.

Hoe ziet de toekomst eruit?
Veel extremisten zijn gevlucht naar de buurlanden. Grenzen zijn in de Sahara niet meer dan lijnen op een landkaart. Als de blauwhelmen uit Mali vertrekken, zou al-Qaida zomaar kunnen terugkeren. Een goede exit-strategie is dus belangrijk.

Foto: Bundeswehr.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons