Zijn baas gaf hem vrijaf om zijn kiezerspas op te halen, en dat is maar goed ook, zegt Mikel Egbuono. Van de haven waar hij werkt als lader en losser naar dit distributiekantoor in Itire, een volkswijk in Lagos, kostte hem in de spits een uur of twee. Maar de 29-jarige Nigeriaan heeft het ervoor over: ‘We hebben verandering nodig in dit land. “Vote no be small ting o”, zegt hij in Pidgin, verbasterd Engels. Stemmen is geen kleinigheid.
69 miljoen stemgerechtigden
Egbuono is een van de 69 miljoen geregistreerde kiezers in het West-Afrikaanse land, en hij neemt de stembusgang serieus, net als de andere stemgerechtigden die deze dinsdagmiddag hun kiezerpas komen ophalen in het tijdelijke distributiepunt in een leeggeruimd klaslokaal van de Erinosho basisschool. Maar wie zijn die 69 miljoen stemgerechtigden eigenlijk, en waarop baseren ze hun keuze?
250 etnische groepen
Nigeria is een amalgaam van meer dan 250 etnische groepen en dubbel zoveel gesproken talen. De grootste groepen zijn de Hausa in het noorden, de Yoruba in het zuidwesten en de Igbo in het oosten. Loopt een Nigeriaan iemand tegen het lijf die dezelfde lokale taal spreekt, dan is het ijs meteen gebroken. Logisch dat ook politieke kandidaten uit de eigen groep een streepje voor hebben.
[[{“fid”:”33560″,”view_mode”:”file_styles_artikel_volle_breedte”,”fields”:{“format”:”file_styles_artikel_volle_breedte”,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:”Nigeria kiest”,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:”Nigeria kiest”},”type”:”media”,”attributes”:{“class”:”artikel_volle_breedte file-file-styles-artikel-volle-breedte file-styles media-element styles”,”id”:”styles-6-0″},”link_text”:null}]]
Boko Haram is een complot
De zittende president Goodluck Jonathan is Ijaw, een middelgrote bevolkingsgroep uit de Niger-delta. “Hij is een van ons”, zegt Kingston, taxichauffeur in Port Harcourt, terwijl hij zijn blauwwitte wagen over de overvolle wegen van de oliestad aan de kust stuurt. In zijn ogen kan Goodluck Jonathan geen kwaad doen. Zelfs zijn onverschilligheid over Boko Haram, de moslimterroristen die in het noordoosten van het land terreur zaaien, vergeeft Kingston hem. Hij herhaalt de theorie die menige stadsgenoot met hem deelt, dat Boko Haram een complot is van noorderlingen om de president uit het zuiden in diskrediet te brengen.
Noord versus zuid
Dat wijst op een andere verdeling in het gigantische land: die tussen noord en zuid. Het zuiden, met miljoenenstad Lagos als grootste trekpleister, is het noorden qua sociaal-economische ontwikkeling en welvaartsniveau ver vooruit. Het was ooit een ongeschreven regel dat het presidentschap zou afwisselen tussen een kandidaat uit het noorden en een uit het zuiden, maar die regeling kwam in het gedrang toen de laatste noordelijke president tijdens zijn eerste termijn stierf, waarna zijn vicepresident Goodluck Jonathan aantrad. Hij heeft nog lang niet genoeg van de macht, hoewel het noorden sputtert dat zij hun beurt niet hebben mogen afmaken.
Kies iemand van je eigen geloof
Een andere factor die vele aspecten van het openbare leven in Nigeria bepaalt, inclusief de politiek, is religie. De bevolking in het noorden is overwegend moslim, het zuiden christelijk – hoewel grote delen van het land een religieuze mengelmoes zijn. Evengoed laat menige pastor en imam in de aanloop naar de verkiezingen zijn stemadvies horen: je hoort te kiezen voor iemand van je eigen geloof. Zo kan Lolade Balogun, die op de Odo Eran-vleesmarkt in Lagos staat en naar de Redeemed Christian Church of God gaat, zich niet voorstellen ooit op een moslim te stemmen. “Respect hoor, voor ieders religie. Maar met een christen weet ik waar ik aan toe ben.”
Priester op campagnewagen
Maar ook wat dit betreft lijken de tijden te veranderen. Begin dit jaar verklaarde de katholieke priester Ejike Mbaka tegenover duizenden parochianen dat hoewel de zittende president een katholiek was, ze beter op zijn tegenstander Buhari konden stemmen, een moslim. De video van de preek ging viraal op internet en Buhari’s partij APC hees de priester op de campagnewagen. Hij is tot nu toe echter de enige religieuze leider die zo onverwacht uit de hoek kwam. De laatste factor die keuzebepalend kan zijn voor de Nigeriaanse kiezer, is in hoeverre hij denkt persoonlijk een graantje mee te kunnen pikken van het geld dat politici naar verwachting uit de staatskas zullen stelen. De vrijgevigheid tijdens de campagne is daarvan een indicatie.
De tegenstander won met rijst
Zo won afgelopen jaar de oppositiekandidaat de race om het gouverneurschap in Ekiti. Vriend en vijand waren het erover eens dat het beleid van de zittende gouverneur meer voor de ontwikkeling van de deelstaat in het zuidwesten had betekend dan dat van enige politicus voor hem, maar de kiezers stuurde hem desondanks naar huis: de tegenstander had tijdens de campagne massaal zakken rijst uitgedeeld. ‘Stomach politics’, noemt mensenrechtenactivist Hafsat Abiola het fenomeen: de kiezer gelooft nauwelijks meer in het algemeen belang en gaat voor zijn eigen hachje. “Ze denken: de gouverneur heeft al die wegen misschien aangelegd, maar de weg naar onze maag niet gevonden.”
‘We zitten in een leerproces’
Dit alles ten spijt, hoopt Abike Dabiri dat haar landgenoten verstandiger zijn geworden. Dabiri zit sinds 2007 in de oppositie in het Huis van Afgevaardigden. Zij is een van de weinige politici wier naam nooit opdook in financiële schandalen, wat haar respect oplevert. Daarnaast heeft ze de reputatie zich de belangen van de bevolking aan te trekken, ook al geen vanzelfsprekendheid in de Nigeriaanse politiek.
Dabiri besloot zich deze ronde niet meer verkiesbaar te stellen, maar de politiek in haar land gaat haar nog altijd na aan het hart. “Onze democratie is jong. We zitten in een leerproces”, zegt ze. Volgens de afgevaardigde durfde twee verkiezingen geleden zelfs de elite er niet voor uit te komen als ze niet voor hun eigen groep stemden, maar nu is dat bespreekbaar. “Op den duur hoop ik dat alle kiezers beseffen dat het niet uitmaakt waar je vandaan komt of wat je gelooft. We moeten er samen voor zorgen dat Nigeria vooruitgaat.”
Volgende week deel 2: op welke onderwerpen rekent de Nigeriaanse kiezer politici af?
