Nederlanders vertrouwen erop dat de Nederlandse overheid vertrouwelijk omgaat met hun persoonlijke gegevens. Dat blijkt uit onderzoek van NCDO/OneWorld. Bijna 60 procent van de mensen is er gerust op dat de overheid netjes met hun gegevens om zal gaan. 20 procent vertrouwt de overheid niet en de overige mensen weten het niet. “Of dit vertrouwen terecht is, is maar zeer de vraag,” zegt Mieke van Heesewijk, directeur van Netwerk Democratie.
Het ene na het andere bericht over privacy vliegt ons om de oren: de onthullingen van Snowden over de gegevensverzameling door de NSA, winkels die via je wifisignaal op je mobiel bijhouden bij welk schap je het langst blijft hangen, Facebook dat beter lijkt te weten wie je vrienden zijn dan jijzelf. De discussie over hoe we om moeten gaan met pricacy in een tijd waarin onze gegevens in luttele seconden de hele wereld over vliegen, wordt steeds prangender. Maar hoe gaat de Nederlandse burger eigenlijk met het beschermen van zijn privacy om?
Voorzichtig
In opdracht van OneWorld onderzocht NCDO of en hoe Nederlanders bezig zijn met hun privacy op het internet. Uit het representatieve onderzoek onder 1035 Nederlanders van 18 jaar en ouder blijkt dat driekwart van de Nederlanders (74%) voorzichtig is met wat zij doen op internet, omdat je nooit weet wie er toegang heeft tot deze gegevens. Slechts 1 op de 15 Nederlanders (7%) geeft aan niet voorzichtig om te gaan met wat ze doen op internet. Nederlanders denken dus zeker over hun privacy na.
In Nederland bestaat geen 'algemene wet op privacy'. Er zijn verschillende wetten die elk een bepaald deel van de privacy van Nederlanders regelen. Zo is bijvoorbeeld het recht om met rust gelaten te worden en om niet te worden afgeluisterd, vastgelegd in de Grondwet.
In 2001 zijn de belangrijkste regels voor de omgang met persoonsgegevens vastgelegd in de Wet Bescherming Persoonsgegevens.
“Wij zien inderdaad dat privacy steeds meer gaat leven voor mensen,” bevestigt Tim Toornvliet van Bits of Freedom. “Sinds Snowden een jaar geleden met zijn onthullingen kwam, merken wij dat de interesse echt gegroeid is.” Uit het onderzoek blijkt dat 70% van de Nederlanders zich weleens zorgen maakt over het feit dat dingen die ze op internet plaatsen, op steeds meer plekken wordt bewaard. Toch zijn mensen niet van plan zelf meer aan hun privacy te doen. De overheid moet wél meer doen om de gegevens van burgers te beschermen en zich beter houden aan internationale afspraken die privacy beschermen, vindt bijna 90% van de ondervraagden.
Klakkeloos
“De overheid kan inderdaad wel een tandje bijzetten als het gaat om het beschermen van de privacy van haar burgers,” beaamt Toornvliet. “Zo is email bijvoorbeeld best een onveilige manier om te communiceren op internet. Waarom is het nog niet mogelijk om via mail-encryptie veilige e-mails naar overheidsinstanties te sturen?” De overheid verzamelt soms ook gegevens die burgers nietsvermoedend elders achterlaten. “De Belastingdienst vroeg bijvoorbeeld alle gegevens over kentekenparkeren op bij een bedrijf om leaserijders te controleren. Maar is het wel okay als de overheid exact weet waar jij geweest bent?”
Toch kunnen burgers zelf ook nog een stuk kritischer zijn, volgens Toornvliet. “Mensen accepteren klakkeloos de voorwaarden voor gratis apps die ze downloaden en vullen zonder nadenken hun naam adresgegevens en interesses in bij een prijsvraag of voor een gratis product. Vaak zonder te kunnen overzien waar deze gegevens allemaal terecht komen.”
Onkunde
Dit zorgeloze gedrag komt wellicht doordat bijna 70% van de burgers vindt dat ze niets te verbergen heeft over wat ze op het internet doen. “Hieruit blijkt dat er heel veel onwetendheid is over privacy,” zegt Mieke van Heesewijk, directeur van de stichting Netwerk Democratie en project developer bij Waag Society voor onder meer het project 'Fix the Internet'. “Een gebrek aan kennis is het allergrootste probleem. Burgers kunnen niet overzien waar hun gegevens terecht kunnen komen, maar ook de overheid tast behoorlijk in het duister op dit gebied.”
Meer weten over het onderzoek en achtergrond-informatie over Privacy? Lees hier de NCDO factsheet.
Volgens Heesewijk heeft de Nederlandse overheid heus wel het beste met ons voor als het gaat om digitale rechten. In Nederland worden immers geen diensten als Twitter en YouTube afgesloten, zoals in Turkije gebeurt. Maar de keerzijde daarvan is dat weinig mensen, ook bij de overheid, überhaupt over veilig internet nadenken. “Het gevolg is dat we niet eens weten of we onze overheid wel of niet kunnen vertrouwen. Belangrijke ICT-beslissingen worden gemaakt politici met te weinig kennis over onze moderne digitale wereld en de consequenties die daar bij horen. Transparantie over welke gegevens de overheid verzamelt, is ook nog heel mager. Hier komt maar heel langzaam verandering in. Daarom is het moeilijk te zeggen of het wel of niet terecht is dat de Nederlander de overheid vertrouwt met zijn gegevens.”
Foto: Flickr/Bert Kommerij
