Wat is IDleaks en waar staan jullie precies voor? “IDleaks houdt het midden tussen een platform en een beweging. De jongeren èn ouderen die zich bij ons aansluiten hebben een speciale interesse voor ontwikkelingssamenwerking, wat niet inhoudt dat ze allemaal in de ontwikkelingssamenwerking werkzaam zijn trouwens. Het heeft soms simpelweg hun interesse. De naam IDleaks is in feite een knipoog naar Wikileaks, ook wij ‘lekken’ informatie, maar dan specifiek over International Development (dat is waar de I en de D voor staan) en met als doel meer nuance in het publieke debat te brengen. Dat klinkt wat abstract misschien, maar houdt in dat we ontwikkelingssamenwerking van zoveel mogelijk kanten proberen te belichten. We merken bijvoorbeeld dat er een paar dominante, eenzijdige beelden zijn die enorm blijven hangen bij mensen. Een ervan is dat van uitzichtloze armoede en hulpeloosheid. Een wat nieuwer beeld, maar net zo eenzijdig is dat van vooruitgang en voorspoed. Waar wij voor pleiten is een genuanceerd en zo volledig mogelijk beeld van ontwikkelingssamenwerking. Natuurlijk blijft het een benadering van de waarheid, maar met wat meer context en nuance hopelijk wel een wat realistischer benadering.”
Hebben jullie bereikt wat jullie wilden bereiken? “Ten dele. We zijn vol goede moed in 2011 begonnen de dialoog op te zoeken met de rest van Nederland via online fora van diverse media zoals Trouw, de Volkskrant, NRC-next, de Telegraaf, Nu.nl, Joop.nl enzovoort. In dat eerste jaar hebben we een inventarisatie gemaakt van de 25 meest gehoorde opvattingen over ontwikkelingssamenwerking. Dit waren bijvoorbeeld: ‘Hulp geven heeft geen zin, want het komt toch alleen maar bij de verkeerde terecht’ of ‘ontwikkelingssamenwerking maakt mensen lui’. Hier hebben wij vervolgens genuanceerde antwoorden op geformuleerd en bewapend met die informatie doken wij weer die fora op, om mensen uit te leggen hoe het echt zat. Je kunt je voorstellen dat dit beperkt succes had. Ten eerste bereikten we niet heel veel mensen. Ten tweede had niet iedereen zin in een ‘dialoog’. Ten derde konden we niet echt de diepte in. En ten vierde zoog het energie. Fora hebben zo hun beperkingen, dus moesten we het anders aanpakken.”
“We zijn ons verhaal vervolgens op andere manieren gaan vertellen: via presentaties, workshops, lezingen, inspirational talks, noem maar op. En dat doen we nog steeds. Het voordeel is dat je je publiek kan zien, dat je echt met elkaar in dialoog kunt, dat je meer de diepte in kunt en dat het veel leuker is om te doen. Dat kost geen energie, je krijgt er juist energie van. Een van onze hoogtepunten was wel onze bijdrage aan Hoezo Armoede, een event georganiseerd door de NPO (Nederlandse Publieke Omroepen) waar Merel Rumping en ik een lezing over ‘de zin en onzin van ontwikkelingssamenwerking’ hebben gegeven voor een volle zaal. De lezing werd gefilmd, ineens stonden we op YouTube en werd ons verhaal een stuk makkelijker te delen. Het heeft ons niet alleen meer leden en nieuwe energie gegeven, maar ook uitnodigingen om te komen spreken op andere events. Inmiddels beschikt IDleaks over een serie workshops en presentaties en een koekblik vol getalenteerde presentatoren en vertellers.
Maar toch heeft ook deze werkwijze zo zijn beperkingen. Ook al reis je het hele land door met presentaties, je bereikt nog steeds een relatief beperkt aantal mensen en bovendien vooral diegenen die ontwikkelingssamenwerking sowieso wel interessant vinden.”
Hoe proberen jullie mensen buiten de ontwikkelingssector te bereiken? “Dat is en blijft een uitdaging. Natuurlijk blijven we zoeken naar manieren om mensen buiten de sector direct te bereiken, maar sinds vorig jaar hebben we onze strategie ook verbreed. Zo zijn we onze pijlen gaan richten op media en ontwikkelingsorganisaties. Dit zijn twee belangrijke kanalen die burgers van informatie voorzien, wat nog lang niet altijd even genuanceerd gebeurt. Voor media is ‘goed nieuws geen nieuws’ en veel ontwikkelingsorganisaties laten in hun poging fondsen te werven nog steeds een vrij eenzijdig beeld van ontwikkelingssamenwerking zien. Sommige filmpjes zijn enorm stereotyperend. Mensen in ontwikkelingslanden worden neergezet als arme, hulpeloze stakkers die wanhopig op onze hulp zitten te wachten. Wij proberen dit soort stereotypen te doorbreken door deze partijen te inspireren ook eens met andere formats te experimenteren. Vertel eens een ander verhaal en vertel het eens op een andere manier. We hebben hier vervolgens zelf ook uitgebreid over nagedacht wat geresulteerd heeft in een communicatiecode. Die code is bedoel als hulpmiddel voor ‘beeldvormers’ en bevat concrete tips hoe zij hun externe communicatie kunnen aanpakken. Daarnaast geven we inmiddels ook workshops waarin we met hen verkennen hoe dat er concreet uit kan zien. De EO heeft hier recentelijk dankbaar gebruik van gemaakt.”
Wat zijn jullie plannen voor de toekomst? “We gaan door met waar we mee bezig zijn, en hopen zoveel mogelijk mensen enthousiast te blijven maken. We zullen mythes blijven ontrafelen. We zullen naar manieren blijven zoeken om mensen buiten de ontwikkelingssector te bereiken. En we zullen belangrijke beeldvormers als media en ngo’s achter de vodden aan blijven zitten met ons appèl zo genuanceerd mogelijk te communiceren. Daarbij zoeken we zoveel mogelijk de samenwerking met andere partijen, want samen sta je sterker.
Een van de highlights van het komende jaar wordt een Nederlandse variant op de Golden Radiator Award, een prijsuitreiking voor innovatieve, genuanceerde campagnes die stereotypen doorbreken. Deze prijs bestaat al in Noorwegen en wij zijn druk bezig hem naar Nederland te halen. Hiermee hopen we ontwikkelingsorganisaties te stimuleren wat meer te experimenteren met de manier waarop zij hun verhaal delen met de buitenwereld.”
Waarom draag je het voorzitterschap over? En wat voor iemand zoeken jullie? “Ik heb IDleaks 3 jaar geleden opgericht en me hier de afgelopen jaren met ontzettend veel plezier en energie voor ingezet. Nu is het tijd om een andere frisse wind toe te laten in de club. Ik heb altijd gezegd dat ik niet voor eeuwig aan het roer wilde staan, en ik ben er klaar voor om het vaandel over te dragen. Daarnaast weet ik uit praktijkervaring dat een organisatie in verschillende stadia van haar bestaan verschillende typen leiderschap nodig heeft. De eerste bouwfase zit erop, er ligt inmiddels een stevig fundament, er is een meerjarenvisie en -strategie, er zijn diverse actiegroepen met zeer capabele vaak jonge mensen erin die mooie plannen hebben voor de toekomst, de eerste successen zijn behaald. De volgende voorzitter is in mijn optiek iemand die voortbouwt op dit fundament en het succes helpt verzilveren: door de Golden Radiator Award in Nederland te helpen lanceren, onze lobby richting ontwikkelingsorganisaties en media te verstevigen en door naar nieuwe manieren te helpen zoeken om mensen buiten de sector te bereiken. En ja, ik hoop uiteraard dat het iemand is die IDleaks net zo fantastisch vindt als ikzelf en er met net zoveel passie en energie in duikt. Maar met zo’n mooie club gaat dat vanzelf.”
Geïnteresseerden in de vacature van voorzitter van IDleaks kunnen rechtstreeks contact opnemen met Tabitha Gerrets via tabitha.gerrets@gmail.com
Foto: Leonard Faustle
