Een groene muur in de Afrikaanse droogte

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

In Widou Thiengoli staat Coura Diallo aubergines te oogsten in de groentetuin. In een dor en droog landschap, met her en der een boom, lijkt de groentetuin met tomaten, kolen, aubergines en fruitbomen wel een oase. Ndiaye Birame, regiocoördinator voor het project de 'Groene Muur', vertelt: "In deze streek valt weinig regen, vorig jaar is maar 150 millimeter gevallen. Toen we hier begonnen met deze groentetuin, geloofden de vrouwen niet dat er het hele jaar door groente verbouwd kon worden. Met druppelirrigatie (zie kader, red.) is dit nu wel mogelijk!" Coura vult aan: "Daardoor kan ik mijn gezin met vijf kinderen veel gezonder voeden."

Druppelirrigatie

Druppelirrigatie is een irrigatiemethode, waarbij water met meststoffen bij de planten wordt gedruppeld door een stelsel van leidingen, slangetjes en druppelaars. Hierdoor wordt veel water bespaard. De methode wordt veel toegepast bij

 de teelt in kassen. Ook in particuliere tuinen wordt een druppelsysteem soms toegepast. 

Er zijn verschillende soorten druppelaars, waarbij vooral de kans op verstopping een belangrijke eigenschap is.

Aubergines telen bij de groene muur

Coura Diallo oogst aubergines in de groentetuin.

In totaal zijn er 248 vrouwen betrokken bij de groentetuin, die in zes groepen op het land werken. Elke groep heeft een vaste werkdag. Na de oogst mogen zij de groenten tegen lage prijzen kopen. Het meeste wordt gebruikt voor eigen consumptie. Een ander deel wordt verkocht op de markt. De winst hiervan wordt gebruikt om microkredieten te kunnen verstrekken aan de deelnemende vrouwen.

Grote Groene Muur
In 2008 is een ambitieus project gestart onder de naam ‘Grote Groene Muur’. Hiermee moet een halt worden toegeroepen aan de voortgaande verwoestijning in de Sahel. De Groene Muur is binnen Senegal gepland over een lengte van 550 kilometer, van het westen naar het oosten van het land, met een breedte van 15 kilometer. We hadden ons bij terugkomst voorgesteld hier een indrukwekkende strook bomen te zien.

Directeur Papa Walil Gueye voor het hoofdkantoor van de Groene Muur in Dakar.

Directeur Papa Walil Gueye voor het hoofdkantoor van de Groene Muur in Dakar.

Dat blijkt niet het geval. De Groene Muur wordt in delen aangelegd met losse percelen bosaanplant die omheind worden om de jonge aanplant te beschermen tegen rondtrekkend vee. Het planten van bomen is echter niet de belangrijkste doelstelling, zo vertelt kolonel Papa Walil Gueye ons. Hij is programmadirecteur van de Groene Muur, onderdeel van het Ministerie van Water en Bos. "Nog belangrijker is dat we de lokale bevolking ondersteunen om zichzelf te kunnen voeden. Daarnaast kijken we naar de effecten van bosaanplant op het klimaat. Verschillende universiteiten doen in het gebied onderzoek naar de effecten van bosaanplant op de temperatuur en de hoeveelheid neerslag." Inmiddels zijn er over een lengte van 200 kilometer tientallen percelen bos en groentetuinen aangelegd. "Dit is pas het begin van een langdurig programma."

Rondtrekken met vee niet meer nodig
In Widou Thiengoli en omgeving is vorig jaar zo’n 1.000 hectare bos aangeplant. Ndiaye Birame, de regiocoördinator van de Groene Muur: “We planten vooral de acacia senegalais. Die is goed aangepast aan deze droge omgeving en produceert over een paar jaar Arabische gom. De lokale bevolking kan deze gom oogsten en met winst verkopen. De stukken bos schermen we af met hekken tegen rondlopend vee. Er wonen hier vooral Peul, en die hebben veel vee. Op de stukken bos groeit door de afscherming veel gras, dat mogen de veehoeders komen verzamelen als voer voor hun vee. We openen de hekken rond het bos een paar uur per dag en controleren hoeveel gras de mensen meenemen. Dat hangt af van het aantal koeien en schapen.”

 De bevolking haalt dagelijks gras voor hun vee uit de percelen van de Groene Muur De bevolking haalt dagelijks gras voor hun vee uit de percelen van de Groene Muur.

Coura en haar man Amadou hebben ongeveer 70 koeien en 200 schapen. "Wij trekken niet meer rond met ons vee. We kunnen voldoende gras verzamelen uit de stukken bos van de Groene Muur. Nu blijven we in Widou Thiengoli wonen en onze kinderen kunnen gewoon naar school gaan." De scholen in de regio bleven voorheen vaak dicht bij gebrek aan leerlingen, nu gaan ze weer open omdat minder mensen rondtrekken.

Nederlandse waterhulp
Ondanks deze vooruitgang, blijft de toegang tot water een probleem in dit zeer droge gebied. Ndiaye Birame vertelt over de problemen die zij met hun waterput ondervinden. "De pomp van de waterput loopt geregeld vast, dan kunnen we geen water oppompen voor de watertoren bij de groentetuin. Het zou beter zijn als we een nieuwe waterput zouden kunnen aanleggen. Dat maakt de aanleg van meer groentetuinen mogelijk." Diep onder de grond is er voldoende water aanwezig om vrijwel de hele regio van water te voorzien. Het probleem is echter dat dit boren erg kapitaalintensief is en een vrij ingewikkelde techniek vereist.

In een soortgelijke regio, Diass, zo’n 50 kilometer van Dakar, kan de lokale bevolking inmiddels wel succesvol groente telen dankzij de inmenging van de Nederlandse onderneming Van Oers United, sinds 2008 actief in Senegal.

van oers bij de groene muur in Senegal

Productiemanager Marco Groenewold op een van de velden met sperziebonen van Van Oers.

Marco Groenewold, productiemanager van Van Oers United, neemt ons mee naar groene volden vol sperziebonen. "Om bij het water te komen boren wij zo’n 150 meter diep in de grond. Het water pompen we in bassins waar we dit opslaan voor druppelirrigatie. De hoeveelheid water stellen we dagelijks af, afhankelijk van de behoeften van het gewas. Voor de lokale bevolking pompen we ook water op voor de lokale waterput. Van december tot en met april worden er bosuien, sperziebonen en haricots verts verbouwd voor export naar Nederland en de rest van Europa. In deze periode voorzien we vrijwel dagelijks zo’n 4.000 mensen van werk. In de regentijd verbouwt Van Oers groente voor de lokale markt, vooral uien, erg belangrijk voor de Senegalees! We delen onze teeltkennis en verstrekken hen microfinancieringen om zelfvoorzienend te worden."

7.000 kilometer door elf Afrikaanse landen
Met het bezoek van de groene velden komen aan het einde van onze reis, waarin we veel ontwikkelingen hebben gezien die ons hoopvol stemmen. Met de juiste middelen is er veel mogelijk in Senegal. Het land is de voorloper binnen de Groene Muur, die uiteindelijk over een lengte van 7.000 kilometer door elf Afrikaanse landen gaat lopen. Kolonel Papa Walil Gueye: "Wij delen onze kennis en ervaringen met de andere betrokken landen. Samen strijden we tegen de verwoestijning in de kwetsbare Sahel zone en tegen armoede bij de mensen die er wonen."

De auteurs maakten ook een reportage over de Groene Muur voor OneWorld's zusje Samsam, waarbij ze een kijkje namen in de schooltuin van Lawel (10) en Amadou (8).

[[{“fid”:”37210″,”view_mode”:”default”,”fields”:{“format”:”default”,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:””,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:””},”type”:”media”,”attributes”:{“style”:”height:72px; width:581px”,”class”:”file-default media-element”}}]]

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons