Deel 2: Grace William Bakata verleent psychosociale hulpverlening aan vrouwen die het slachtoffer zijn geweest van seksueel geweld.
Al voordat Grace William Bakata in zicht is, hoor je haar. Eerst de enorme motor waarop ze rijdt, en dan al snel haar schaterende, aanstekende lach. De 35-jarige vrouw weet alles van de destructieve werking van seksueel geweld binnen haar gemeenschap in Yambio, een stad in Zuid-Sudan tegen de grens met Congo aan.
“Als ik onderweg problemen tegenkom stop ik altijd.” Iedereen kent haar in Yambio, en ze is ook regelmatig op de lokale radio te horen. “Ik ken geen angst. Ik ben niet bang om te zeggen wat ik vind. Ik praat met iedereen en ik luister naar iedereen.”
Seksueel geweld als oorlogswapen
Grace richtte in Yambio een zelfhulporganisatie voor vrouwen op. Dit deel van het land werd in 2008 – 2009 geteisterd door de Lord Resistance Army (Verzetsleger van de Heer) die vanuit de buurlanden op gruwelijke wijze aanvallen op de burgers uitvoerde. De LRA ontvoerde jongens om hen als kindsoldaat te laten vechten en meisjes om hen als seksslaaf te gebruiken.
Het sociale stigma van verkrachting werkt vaak nog een leven lang door
Burgers werden op gruwelijke wijze verkracht, verminkt of vermoord. Vele burgers sloegen op de vlucht. Nog steeds keren er vluchtelingen getraumatiseerd terug uit de jungle. Als psychosociaal werker helpt Grace met de opvang van deze mensen. Zo kwam ze bijvoorbeeld een paar maanden geleden in contact met Elizabeth. Niet alleen werd Elisabeth door de soldaten brutaal verkracht, ze dwongen haar ook haar eigen man om het leven te brengen. Vervolgens werd ze gedwongen tot kannibalistische praktijken. Elsiabeth kwam totaal getraumatiseerd aan bij Grace.
Samen staan de vrouwen sterker
“Niet alleen is deze vrouw zwaar getraumatiseerd, doordat ze is verkracht en geen man meer heeft accepteert de gemeenschap haar niet,” legt Grace uit. “Ik ben van oorsprong therapeute en praat met deze mensen over wat ze hebben meegemaakt. Daarnaast breng ik de vrouwen in contact met andere vrouwen. Samen staan we sterk en kunnen we elkaar helpen.”
Elizabeth zonderde zich aanvankelijk af van de groep en zat weggedoken in een hoekje. Ze voelde zich alleen, niet begrepen en in de steek gelaten. Maar door haar sessies met Grace en de hartelijkheid van andere vrouwen heeft ze stilaan weer een leven opgebouwd.
Ook mannen
Grace erkent het belang van psychosociale steun in gemeenschappen die verscheurd waren door conflict, voor mannen en vrouwen. Zo heeft ze ook enkele gehuwde stellen in behandeling, waarvan de vrouw door anderen gewelddadig is verkracht, en leert ze hen samen met dit traumatische verleden om te gaan. Via de organisatie PAX krijgt ze training op het gebied van leiderschap en vrouwenrechten.
Educatie is de basis voor ontwikkeling.
Samen kwamen de vrouwen van de zelfhulpgroep op het idee om land te kopen. De opbrengst gebruiken ze voor schoolgeld. Veel meisjes gaan niet naar school, omdat ouders eerst in hun zonen investeren. Grace wil dat ook meisjes naar school kunnen. “Educatie is de basis voor ontwikkeling.”
Ieders stem laten horen
Op de vraag of ze wel eens een politieke carrière overweegt, antwoordt ze stellig: “Nee. Ik wil kunnen zeggen wat ik wil, en de stem van iedere laag van de gemeenschap vertegenwoordigen. Daar hebben politici helemaal geen tijd voor.” Op haar motor scheurt ze er weer vandoor.
Het verhaal van Grace is onderdeel van een driedelige serie over sterke vrouwen in Zuid-Sudan. Lees hier deel 1, over politievrouw Marcelina.
