Achtergrond

Kenji Goto: ‘Geef niemand de schuld als het misgaat’

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

"Ik ben er kapot van. Ik weet niet wat ik moet zeggen." Mijn Syrische tolk, die ook de tolk van Kenji was, is in tranen als ik hem via de telefoon spreek. Hij verwoordt wat iedereen die Kenji Goto kende, voelde, toen het vreselijke bericht binnenkwam dat hij was onthoofd. Het was de tragische uitkomst van een spannende week waarin het even leek dat Kenji zowaar vrij zou komen. De tolk, die ik mijn boek over IS heb opgevoerd als ‘Mohammed’ (maar anders heet), is aan de Turkse kant van de grens met Syrië waar hij met een Japans televisieteam klaarstond voor Kenji’s vrijlating. Kenji zou mogelijk geruild worden tegen een vrouwelijke al-Qaida- gevangene, die in een cel in Jordanië zit.

Maar sinds woensdag, toen de Japanse onderminister van buitenlandse zaken zei dat er binnen een paar uur ‘goed nieuws’ was te verwachten, is er blijkbaar een kink in de kabel gekomen. Een kink die ongetwijfeld te maken had met het feit dat Jordanië de onderhandelingen deed met IS en zelf meer geïnteresseerd is in het vrijkomen van een gevangen Jordaanse piloot. Maar IS repte met geen woord over het vrijlaten van die piloot.

Ik vroeg hem om Kenji de groeten te doen en vooral voorzichtig te zijn.

Bekend gezicht
Ik kende Kenji al jaren. Hij was een bekend gezicht in allerlei oorlogen: Afghanistan, Irak, Syrië. Toen ik eind september 2014 met zijn tolk in de Syrische provincie Aleppo op stap was, zei hij: "Kenji komt volgende week." Dat betekende oktober. Ik vroeg hem om Kenji de groeten te doen en vooral voorzichtig te zijn.

Deze tolk had een speciale band met Kenji: Mohammed heeft in Japan gewoond en gewerkt toen hij Japanse auto’s naar het Midden-Oosten verhandelde en spreekt redelijk Japans.

Kenji en Mohammed zijn begin oktober inderdaad samen op stap geweest. Maar Mohammed wilde niet meewerken aan Kenji’s verzoek om hem naar Raqqa te brengen, de onofficiële hoofdstad van IS. Toch vond Kenji iemand anders die hem wel wilde helpen om IS-gebied binnen te gaan.

Een stille week
Kort voordat hij die opmerkelijke stap zette liet hij Mohammed komen naar een huis vlakbij de frontlinie en vroeg of hij hem wilde filmen. In die video zegt Kenji dat hij naar Raqqa wil, dat het gevaarlijk is en dat het zijn beslissing is. ‘Geef niemand de schuld als het misgaat’ – daar komt zijn boodschap op neer. Hij gaf nog een van zijn telefoons aan Mohammed, met daarbij een briefje met de nummers van Kenji’s vrouw en zijn opdrachtgever. ‘Als je binnen een week niks van mij hoort, moet je hen bellen,’ zei Kenji.

'Ik hoop dat hij herinnerd zal worden als betrokken, behulpzame journalist

Een stille week volgde. Het was inderdaad misgegaan. Waarschijnlijk al heel snel nadat hij die video had opgenomen. Mohammed lichtte met bezwaard gemoed Kenji’s vrouw in. De wereld leerde pas van Kenji’s lot in januari, toen hij in een oranje overall in een video verscheen, op zijn knieën in het zand naast ‘Jihadi John’. In die video zit nog een Japanner op z’n knieën: Haruna Yukawa. Een verwarde avonturier met veel privéproblemen die al in de zomer van 2014 was gegijzeld door IS. Kenji had die man in de maanden daarvoor een beetje onder zijn hoede genomen. Hij had hem laten zien hoe je moest werken in Irak en Syrië.

We weten nu dat Kenji zich verantwoordelijk heeft gevoeld voor Yukawa. Hij dacht dat hij IS kon overtuigen om Yukawa vrij te laten. Maar Yukawa werd een week geleden als eerste onthoofd.

Te betrokken?
De tolk die hem naar IS-gebied heeft gebracht wil zich intussen niet verantwoorden. Volgens Mohammed had die man Kenji een brief meegegeven, een soort veiligheidsgarantie, die niks waard bleek. Ik heb die man gebeld. Toen ik hem vroeg wat hij had gedaan, gooide hij de telefoon erop.  

De video van Kenji’s onthoofding heb ik niet willen bekijken. Ik hoop vooral dat zijn moeder, zijn vrouw en zijn kinderen die beelden bespaard blijven. En dat ze zich Kenji zullen herinneren (of beter, leren kennen: Kenji had een kind van drie en een van een paar maanden) als een betrokken, behulpzame journalist, die wellicht te betrokken was en tegen zichzelf in bescherming had moeten worden genomen.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons