‘Barbaars’, noemen ze ook in Indonesië de executie van zes zogenaamde drugscriminelen het afgelopen weekeinde. Vijf buitenlanders, waaronder de Nederlander Ang Kim Soei (62) en één Indonesische werden terecht gesteld door een vuurpeleton.
De kranten schrijven tot in detail hoe de executies verliepen. Ik word er koud en misselijk van. Als allerlaatste wens konden ze kiezen of ze zittend, staand of liggend doodgeschoten wilden worden. Ze kregen een blinddoek voor. Iedere ter dood veroordeelde zou wel tot op het laatste moment door een religieuze leider van zijn of haar gezindte zijn begeleid. Met deze woorden probeert een politiewoordvoerder de onmenselijke daad nog enigszins te verzachten. Toen de zes er ‘aan toe waren’, werden ze door een team, dat bestond uit 48 politiemannen van de Indonesische mobiele eenheid en op tien meter afstand stond, tegelijkertijd gedood.
Het is niet de taak van een president om mensen voor het vuurpeleton te brengen
Ambulances stonden te wachten
Een journalist wilde tijdens de persconferentie weten hoe vaak er op iedere gevangene werd gevuurd en hoeveel kogels er zijn gebruikt (of in hun lichamen kwamen, was eigenlijk de vraag), maar daar wilde een politiewoordvoerder geen antwoord op geven. Zondagnacht lokale tijd 0.40, tien minuten na het bloedbad, verklaarde een gevangenisarts de zes mensen dood.
De ambulances stonden voor de gevangenissen te wachten. De lijkkisten waren de dag van te voren al binnengebracht. Zondagochtend in alle vroegte voor zonsopkomst werden de lichamen begraven of gecremeerd. ‘President Joko Widodo is verantwoordelijk voor de dood van zes mensen dit weekeinde. Het is niet de taak van een president om mensen voor het vuurpeleton te brengen’, staat in een hoofdcommentaar van een Indonesische krant.
‘Indonesië heeft schoon genoeg van het toenemend drugsgebruik onder jongeren. Het merendeel van het volk staat achter de afschaffing van het moratorium op de doodstraf’, verklaarde een rechtsdeskundige tijdens een discussieprogramma. Het is waar. Het land wordt overspoeld door drugs. Via allerlei luchthavens proberen koeriers verdovende middelen het land binnen te smokkelen. Ook al wordt al in het vliegtuig omgeroepen dat op drugsbezit de doodstraf staat, buitenlanders, vaak wanhopig, op zoek naar geld en gemakkelijk te misbruiken, blijven het proberen.
Ze wist niet eens waar Indonesië lag. Haar plan was in eerste instantie om de trein te pakken.
Simplistisch
‘Maak ze maar af!’, schrijven een aantal Nederlanders als reactie op artikelen over de executies op internet. Maar is dat niet te simplistisch? Ik interviewde ooit een Nederlands meisje van Turkse komaf in een Indonesische gevangenis. Ze was met een koffer vol xtc-pillen op het internationale vliegveld van Jakarta gepakt. Ze sprak nauwelijks onze taal. Naar school was ze niet geweest. Ze zat diep in de schulden, werkte in een bar in Rotterdam waar een van haar maffiabazen haar vroeg de koffer naar Jakarta te brengen. Zo was ze mooi in een keer van haar schuld af. Ze wist niet eens waar Indonesië lag. Haar plan was in eerste instantie om de trein te pakken. Dus maak haar maar af. Schiet haar dood. Is dat de oplossing? Zijn we niet meer humaan? Maken we allemaal geen verschrikkelijke domme fouten? Bestaat er niet zoiets als rehabilitatie, heropvoeding, nadat iemand zijn straf heeft uitgezeten? Maak je als staat nu werkelijk een einde aan de drugshandel door ‘criminelen’ voor een vuurpeleton te zetten?
Niet alleen mensontwaardig, noemt directrice Poengky Indarti van de Indonesische mensenrechtenorganisatie Imparsial de executies. De bewijslast tegen bijvoorbeeld de Nederlander Ang Kim Soei was flinterdun. Ze heeft gelijk. Ik volgde destijds de rechtszaak tegen deze ´xtc-koning´, zoals Ang in de Indonesische media wordt bestempeld. Hij werd in 2003 veroordeeld op basis van slechts getuigenissen van agenten. De politie arresteerde nooit of nam de moeite een werknemer van de twee ´s werelds grootste xtc-fabrieken op te sporen, waar Ang volgens het politierapport de eigenaar van was.
Onder druk gezet
De werkelijke ‘koning’, een kennis van Ang Kim Soei, waarmee hij volgens zijn broer Alex wel eens gokte, werd door de politie op de vlucht doodgeschoten. “Mijn broertje is tijdens zijn verhoor onder druk gezet. Ze sloten hem net zolang in een vieze wc vol muggen op tot hij bekende”, zei Alex na de uitspraak in 2003. Alex probeerde de rechter nog om te kopen. De rechtbank in Tangerang was destijds nogal corrupt. Dan druk ik me nog zachtjes uit. Toen ik de zaak tegen dat Nederlands-Turkse meisje voor diezelfde rechtbank volgde werd ik door de griffier uitgenodigd. ‘Hoeveel geld was ik bereid te betalen voor de vrijlating van haar?’
Ik zit hier omdat God het wil
Ang was net zoals het Turks-Nederlandse meisje wereldvreemd. Ik sprak hem in zijn gevangeniscel enige tijd na het proces. “Ik wist dat er iets ergs met me zou gebeuren. Een waarzegger heeft me dat ooit voorspeld. Ik zit hier omdat God het wil. Ik heb een plantaardig medicijn tegen aids ontdekt waarmee ik mensen kan genezen. Over twee jaar mag ik weer naar huis dan zit mijn straf erop.” Is deze man een ‘drugskoning’, een eigenaar van twee fabrieken? Schiet maar dood?
Mijn hart gaat ook uit naar de Indonesische vrouw Rani. Ik bezocht haar ooit in de vrouwengevangenis. Een simpel meisje uit een kampung van het platteland. Haar ouders hadden schulden, gaan we weer. Haar mooie nichtje was met een Nigeriaan getrouwd. Ze konden haar wel helpen als ze een pakje het land binnenbracht. Rani vertrouwde haar nichtje. Ze werden alle drie gepakt. De Nigeriaan, een bekende bij de politie, werd op de vlucht doodgeschoten. Het mooie nichtje kreeg net als Rani de doodstraf maar wist met een brief aan de voormalige president onder de straf uit te komen en kreeg levenslang.
Ik zie Rani voor het vuurpeleton staan. Ze is inderdaad afgeschoten.
Willekeur
Grote kans dat executies na deze ronde weer voor een paar jaar van de baan zijn. Toen Megawati Soekarnoputri, de voorzitter van de Democratische Partij, ooit president werd, deed ze hetzelfde als Joko Widodo. In haar eerste maanden liet ze ook enkele buitenlandse drugscriminelen doodschieten. Haar aanhangers waren diep onder de indruk. Megawati toonde het volk dat ze spierballen had. Joko Widodo, van Megawati´s partij, heeft nog niet het stempel van een sterke man. Misschien nu wel. Ondanks de druk van Nederland, zelfs de koning heeft hem gebeld, is hij niet gezwicht.
Ang Kim Soei zou zich hebben berust in de doodsvoltrekking. Maar hij begreep niet waarom hij als een van de eersten onder president Joko Widodo aan de beurt was. Er wachtten meer dan zestig ter dood veroordeelden al veel langer dan hij op uitvoering van hun straf. Rani had nog maar een wens. Naast haar moeder in het dorp begraven te worden.
Hun doodsvoltrekking was gewoon willekeur. Stomme pech. Schiet maar af.
