Way to Go: Stichting Rhiza creëert zelfredzaamheid in Zuid-Afrika en Ghana

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Deel 6: De in Zuid-Afrika woonachtige Alef Meulenberg (29) besloot na het behalen van een commercieel diploma in business administration de onderwijswereld in te gaan. “Er is te veel ongelijkheid in de wereld. Onderwijs kan voor verandering zorgen.” Om die verandering teweeg te brengen richtte hij zeven jaar geleden stichting Rhiza op. 

Stichting RhizaMet projecten op het gebied van onderwijs, gezondheidszorg, beroepsgerichte trainingen en ondernemerschap creëert stichting Rhiza zelfredzaamheid in Ghana en Zuid-Afrika. De stichting deed dat al eerder in Brazilië, waar het succesvolle project nu volledig in handen van de bevolking is. 

Wonen in Zuid-Afrika of in Nederland?
“Zuid-Afrika. Ik vind het een ontzettend mooi land, en het weer is er natuurlijk ook heel fijn. Ik ben inmiddels getrouwd met een Zuid-Afrikaanse, dus ik zit hier wel op mijn plek. Het is ook een interessant land, met wereldwijd de hoogste inkomensongelijkheid. Dat vind ik weleens lastig. Het lijkt hier soms alsof het mensenleven van iemand in de sloppenwijk minder waard is dan van iemand in een villawijk.”

Fondsenwerven in Zuid-Afrika of in Nederland?
“Ik vind dat alle ontwikkelingslanden zelfredzaam moeten worden, onafhankelijk van Westerse steun. Als stichting profiteren wij van de inkomensongelijkheid in Zuid-Afrika door in het land zelf fondsen te werven. Wij draaien in drie jaar bijna volledig op fondsen uit Zuid-Afrika (95 procent). Daar zijn we best trots op. Hoe dat is gelukt? Er zitten hier veel grote bedrijven waaronder banken en investeringsmaatschappijen, het geld komt voornamelijk van hen.”

Je hebt een probleem wanneer je onderwijs aanbiedt aan mensen die geen toegang hebben tot gezondheidszorg

Één duidelijk focuspunt of verschillende problemen tegelijkertijd aanpakken?
“We begonnen met één duidelijk focuspunt: onderwijs. Ik geloof dat onderwijs de enige oplossing is om mensen op de lange termijn zelfredzaam te maken. Maar je hebt een probleem wanneer je onderwijs aanbiedt aan mensen die geen toegang hebben tot gezondheidszorg en waarvan de familie geen inkomen heeft. Als een kind ziek is, kan het niet naar school. Om de effectiviteit van onze projecten te verhogen hebben we daarom een switch gemaakt naar de algehele ontwikkeling van een projectgebied.”

Werknemers aannemen of alleen werken met vrijwilligers?
“Die switch zorgt voor meer kosten en meer werknemers. Je hebt specialisten nodig, met vrijwilligers red je het niet. Onze medewerkers in de projectlanden krijgen salaris uitgekeerd. Dat kan je zien als overheadkosten, maar voor mij zijn het projectkosten. Een arts of leerkracht maakt gewoon deel uit van het project. Ik vind het een beetje gek dat in Nederland de focus ligt op ‘elke euro moet direct bij de doelgroep terecht komen’. Het zorgt ervoor dat veel stichtingen in de problemen komen. Ik hoop dat er in Nederland een shift gaat plaatsvinden hoe daar naar gekeken wordt.”

Blijven of weggaan?
“We denken bijna op een economische manier na over ontwikkelingssamenwerking. We willen over vijf jaar weg, dus we kijken wat er moet gebeuren om dat te bereiken. Dat hebben we in Brazilië al voor elkaar gekregen. In Zuid-Afrika en Ghana doe ik zelf niks meer met operationele zaken. Dat wordt allemaal geregeld door de bevolking ter plaatse. Je hebt hierbij een beetje mazzel nodig, maar bovenal moet je en ‘lokale ster’ hebben. Iemand met hart voor de zaak. Die persoon is cruciaal, die train ik totdat hij of zij weer andere personen kan trainen. Hij kan bepalen wat bij de cultuur past, en hoe de gemeenschap ertegenaan kijkt. Die ‘lokale ster’ neemt het project op een gegeven moment over, en ik laat het dan met een gerust hart achter. Het is een band van wederzijds respect en wederzijds vertrouwen. Je werkt allebei naar het overdrachtsmoment toe.”

‘Gratis’ onderwijs, zorg en gebouwen geven, of de bevolking iets laten terugbetalen?
“Onze stelling luidt: ‘free but not for nothing’. We vragen een kleine vergoeding van de bevolking. Dat dekt niet alles, maar wel de operationele kosten. Zo leren mensen economische principes die belangrijk zijn bij het runnen van een onderneming of het krijgen van een baan. Als iemand het kleine bedrag niet kan betalen, kijken we hoe diegene in het project kan helpen. Wanneer we iets bouwen in Ghana stroomt het hele dorp leeg om te komen helpen als terugbetaling. Dat zorgt ook voor commitment.”

Tegenslagen wel of niet delen met je achterban?
“Veel stichtingen schotelen een ‘hosanna verhaal’ voor. Dat is het werken in een projectgebied nooit. Ik hoorde laatst dat mensen in een sloppenwijk in Zuid-Afrika ongeveer hetzelfde traumaniveau hebben als mensen die vier jaar in een oorlogsgebied werken. Ik denk dat dat voldoende zegt. Mensen hebben dagelijks te maken met dood en verkrachtingen. Ik probeer nu niet een heel negatief beeld te schetsen, maar ik wil wel realistisch zijn. Het is niet ‘hosanna’, er gaan dingen fout in een organisatie. Daar moet je eerlijk over zijn. Alleen dan kan je ook van je eigen fouten leren.”

Wij denken bijna op een economische manier na over ontwikkelingssamenwerking. Als je een duidelijk doel hebt, heb je veel meer kans om dat ook uiteindelijk te bereiken

 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons