Waar het mis ging in Simonga

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Het vissersdorp Simonga in Zambia leek een ideale plek voor een duurzaam toerismeproject. Samen met stichting Source Connection bereidde het dorp zich voor. Maar na een veelbelovende start lukte het niet om de vaart erin te houden.     Door Esther Bakker Toen Adriaan Kauffmann vorig jaar in Simonga aankwam, had de plaatselijke gids Bevin wel…

OHet vissersdorp Simonga in Zambia leek een ideale plek voor een duurzaam toerismeproject. Samen met stichting Source Connection bereidde het dorp zich voor. Maar na een veelbelovende start lukte het niet om de vaart erin te houden.    

Door Esther Bakker

Toen Adriaan Kauffmann vorig jaar in Simonga aankwam, had de plaatselijke gids Bevin wel wat uit te leggen. De toeristenhutten (foto) zakten van ellende in elkaar of werden als schuur gebruikt. Het gastenboek lag bedekt onder een dikke laag stof en het administratiesysteem bestond niet meer. Hoeveel toeristen er waren geweest? “Eh, een stuk of tien deze maand?”, schatte de gids. Hij hield het eerlijk gezegd niet meer bij.

De vermoedens van de mensen van Source Connection bleken waar: van hun community-project in Simonga was niet veel meer over. Daarom hadden ze Adriaan Kauffmann van adviesbureau PI Wijzer naar het dorp gestuurd. Hij kwam overigens niet alleen met slecht nieuws terug: toeristen hadden de weg naar Simonga gevonden en plaatselijke investeerders zagen brood in het Zambiaanse dorpje. Zonder het project was dit nooit gebeurd.

Het Simonga-project was het eerste initiatief van Source Connection, een stichting die vrijwillige professionals voor een paar weken of maanden naar Zambia stuurt. De afgelopen tien jaar waren dat het toerismeproject Simonga en twee drinkwater projecten in Mandia en Katombora. Ook helpen de vrijwilligers lokale boeren om de opbrengst van hun land te verbeteren. “Wij geloven in armoedebestrijding door kennisoverdracht”, vertelt Source Connection-bestuurslid Karen Kammeraat.

Authentiek
Het Simonga-project startte in 2006. Aan een Zambiaanse contactpersoon werd gevraagd een dorpje te zoeken waar toeristen ‘het Afrikaanse dorpsleven konden ervaren’. Het idee was om toeristenhutten te bouwen en de dorpelingen te helpen met de marketing. Het vissersdorp aan de oever van de Zambezi, op een kwartiertje rijden van toeristencentrum Livingstone, had potentie. Kammeraat: “Er was een ander toeristendorp in de buurt, maar dat was in de loop der jaren te commercieel geworden en te weinig authentiek. De inwoners van Simonga wilden ook graag geld verdienen aan toerisme en vroegen om hulp.”

Source Connection stuurde een vrijwilliger naar Zambia en investeerde uiteindelijk 21.000 euro in het project. De dorpsbewoners werd geleerd hoe westers toerisme er zo’n beetje uit zou moeten zien: wat comfort in de hutten, smakelijke maaltijden, privacy voor de gasten. Er werd een administratiesysteem opgezet en een driekoppig bestuur geïnstalleerd. Dat bestuur zou bepalen wat er met de opbrengst van het toerisme moest gebeuren.

OContinu bezet
Met mooie folders gingen gids Bevin (foto) en de vrijwilliger bij touroperators en hotels in Livingstone langs. Het project ging veelbelovend van start. “Het begin was meteen een topmoment, de vrijwilliger mailde dat het geweldig ging. De hutten waren continu bezet. Maar dat zakte snel weer in”, aldus Kammeraat. Source Connection stuurde nog drie vrijwilligers langs om het project vlot te trekken, maar het lukte ze maar niet om goed inzicht te krijgen in de terugloop van het aantal toeristen.”

Een grote tegenslag voor het project was dat twee van de drie bestuursleden, onder wie de chief, in korte tijd overleden en door niemand werden vervangen. “Er ontstonden wrijvingen in het dorp”, zegt Kammeraat. “De nieuwe, vrouwelijke chief zou alles voor zichzelf houden. Ze woont ook niet in Simonga.” Gids Bevin uit Simonga moest het project in zijn eentje trekken, maar redde dat niet. Gebrek aan een netwerk en inzicht in de lokale toerisme-industrie speelde hem parten. Simonga is bovendien bijna volledig offline.

Bevin liet de teugels langzaamaan varen. Hij hield geen gastenboek meer bij, verwaarloosde de administratie en liet geen nieuwe folders drukken toen deze op waren. “Het is ook heel moeilijk om een folder te maken”, beaamt Kammeraat, “maar hij moet zelf om hulp vragen.” Nu wacht hij de initiatieven van de omringende hotels en toeristen af, stelt zelf geen prijzen meer vast, maar accepteert wat de touroperators hem geven.

Volgens Kammeraat speelde nog een andere onverwachte ontwikkeling het project parten: rijke toeristen startten na het bezoek aan Simonga hun eigen projecten: “Oh, hebben jullie geen crèche? Dan stuur ik wel geld!” Een Amerikaan bouwde een politiebureau en een school, en zo ging het maar door. De bewoners zeiden nergens nee tegen en leunden achterover. Kammeraat: “In 2012 besloten we zelf geen initiatief meer te nemen. Als zij een vrijwilliger willen, moeten ze maar met een onderbouwde vraag komen. Maar we hoorden nooit meer iets. Toen evaluator Kauffmann vorig jaar toch in Zambia was, is hij voor ons in het dorp gaan kijken.”

Luxe lodge
Helemaal vergeefs is het project gelukkig niet geweest: er komen nog steeds toeristen naar Simonga, maar ze boeken de trip via hun hotel of komen na een tip van het hotel op eigen gelegenheid. De gids gebruikt de opbrengst voor zijn levensonderhoud en geeft een deel aan het dorp. De evaluator kwam ook terug met het nieuws dat een Zuid-Afrikaanse ondernemer een luxe lodge wil bouwen buiten het dorp. Vanuit de lodge komen toeristen naar het dorp voor excursies. “Dat is niet slecht. De les die we uit Simonga hebben getrokken, is dat je geld en kansen moet geven aan mensen die meewerken en niet per se aan het hele dorp”, zegt Kammeraat.

Source Connection heeft geleerd dat het beter is aan te haken bij de omringende professionele ondernemers dan in je eentje iets totaal nieuws op te zetten. “Al loop je dan natuurlijk wel het risico dat anderen er met je project vandoor gaan”, aldus Kammeraat. Source Connection timmert nu aardig aan de weg met een nieuw project in Zambia: voedselzekerheid op het platteland. Met een lokale partner!

 

 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons