Achter de schermen speelden Soedanese vrouwen een cruciale rol in het vredesproces. Dat toont het proefschrift van Margret Verwijk: Is peace not for everyone? Narratives on a struggle for peace, equality and development in Sudan.
In 2001 ging de Nobelprijs voor de vrede naar drie vrouwelijke Afrikaanse voorvechters voor vrede. Over de rol van vrouwen in vredesprocessen is echter weinig bekend. Margret Verwijk, arabist en beleidsmedewerker bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken, onderzocht de rol van Soedanese vrouwen in de vredesopbouw in de jaren 1997-2007. Verwijk tekende de levensverhalen op van een tiental Soedanese vrouwen die deelnamen aan het vredesopbouwprogramma. Haar onderzoeksmethode sluit aan bij de narratieve cultuur van het Afrikaanse land. Verwijk analyseerde de rol van vrouwen en sprak met betrokken regeringsfunctionarissen, beleidsmakers en praktijkmensen.
Uitgesloten
Soedan kampte met lange burgeroorlogen tussen het noorden en het zuiden. Veel diplomaten hielden het niet voor mogelijk dat Soedanese vrouwen succes zouden hebben in hun strijd voor vrede. Deze twijfels zorgden ervoor dat vrouwen bij de formele vredesprocessen grotendeels werden uitgesloten. Verwijk’s interviews laten zien dat vrouwen informeel echter een belangrijke rol speelden door op de achtergrond en via mannen invloed uit te oefenen. Vrouwen waren de eersten die pleiten voor een einde aan de oorlog. Lange en moeizame onderhandelingen leidde in 2005 uiteindelijk tot vrede, en in 2011 tot een zelfstandig Zuid-Soedan.
Verwijk concludeert ook dat juist vrouwen er in slaagden meerdere partijen bij de vredesdialoog te betrekken. Zij keken verder dan de twee strijdende partijen wat de duurzaamheid van de vrede ten goed komt. Ze combineren hun vredesstrijd ook met streven naar gelijkheid en ontwikkeling. Goede redenen voor organisaties als de VN om vrouwen actief te betrekken bij vredesopbouw, stelt Verwijk.
Margret Verwijk (1964) studeerde Arabische talen en literatuur in Leiden en Cairo. Ze werkte sinds 1997 als diplomaat voor het Ministerie van Buitenlandse Zaken in onder andere Jemen (1988 – 1992), Soedan (1993 – 2000), Bangladesh (2000 – 2004) en Congo (2006). In 2000 ontving ze een eredoctoraat van de Ahfad University for Women in Soedan voor haar inspanning voor het vredesproces. Verwijk promoveert op 1 mei 2012 aan de Universiteit Utrecht; promotor is Georg Frerks bijzonder hoogleraar conflictstudies.
