Gouden Gans winnaar strijdt tegen moeder- en kindsterfte in Malawi

“Het is echt gekkenhuis, wij zijn dit totaal niet gewend. Normaal staan wij echt op de achtergrond, nu ineens op de voorgrond”, vertelt oprichter Hans Baltussen over de hectische week nadat zijn stichting Passion for People de Gouden Gans Verkiezing heeft gewonnen.

“We hebben €10.000 gewonnen, dat is fantastisch, maar de grootste winst is: we worden gezien als een stichting die heel betrouwbaar is, en waar goed over is nagedacht. Dat is het allerbelangrijkst. We worden al langer gesteund door Lionsclub Land van Cuijk en Noord-Limburg. Vanaf september heeft ook  Wilde Ganzen onze projecten omarmd. Sindsdien zitten we in een stroomversnelling. We vinden het fantastisch dat steeds meer mensen ons leren kennen.” 

Eerste ontmoeting

Baltussen (56) werkt als Intensive Care verpleegkundige in het Radboud ziekenhuis. Daarnaast werkt hij als docent op het ROC Nijmegen Boxmeer. Daar begeleidt hij MBO verpleegkundestudenten die in het buitenland stage lopen. Het idee om een stichting op te richten ontstond in 2008, toen hij het Malawiaanse Trinity ziekenhuis bezocht om te onderzoeken of het een goede stageplek voor zijn studenten was.

“Ik kreeg een rondleiding door het ziekenhuis en ik schrok ontzettend toen ik de verloskamer zag. Die was al zestig jaar oud. De muren en vloeren waren zo kapot dat ze niet meer verantwoord schoon waren te krijgen. Bacteriën zaten overal. Met als gevolg dat moeders doodgingen aan overbodige infecties.  In diezelfde week werd ik gevraagd om te helpen bij de bevalling van een aanstaande moeder van 14 jaar. De gynaecoloog gebruikte een kapotte vacuüm extractor. ‘Ik weet niet hoe hard ik moet zuigen. Als het kind er is en het geen hersenbloeding heeft, dan heb ik het goed gedaan’, vertelde hij me. Ik dacht aan drie goedwerkende vacuüm extractors die in het Radboud UMC ongebruikt op de plank stonden, en wist dat ik iets moest doen.”

Moeder en kind

Sinds de oprichting van de stichting ondersteunt Passion voor People het Trinity ziekenhuis. De stichting zorgt voor de juiste randvoorwaarden om verpleeg- en verloskundigen op te leiden, verzorgt medische apparatuur, en heeft in de afgelopen jaren een kliniek voor ondervoede kinderen gebouwd. “We willen het ziekenhuis in het algemeen ondersteunen, maar het moeder-en-kindprobleem hebben we echt in ons hart gesloten”, vertelt Baltussen. “Dat was probleem nummer één in het ziekenhuis. In Malawi gingen significant meer moeders dood dan in omringende landen. Gelukkig zijn die cijfers in de afgelopen twee jaar verbeterd. Er is meer kennis, bijvoorbeeld door het internet. Daarnaast heeft de overheid een regel ingesteld dat alle vrouwen in een ziekenhuis moeten bevallen. Er is nu minder moeder- en kindsterfte in Malawi.” 

Baltussen denkt dat het moeder- en kindverhaal de Gouden Gans stemmers heeft aangesproken. “Ik vind alle deelnemende projecten heel goed, en wat mij betreft is er geen ‘beste project’, maar bij ons gaat het echt om leven of dood.”

Met het geld van de verkiezing schaft de stichting CTG-apparaten aan, waarmee je de persweeën van de moeder kan registreren tegelijk met de harttoontjes van de baby. “Als de navelstreng van de baby om het halsje zit, en de moeder heeft een perswee, trekt de navelstreng strak. Met het CTG-apparaat zie je het harttoontje van de baby naar beneden gaan. Dan moet de gynaecoloog snel iets doen, bijvoorbeeld ervoor kiezen om de baby met een keizersnede geboren laten worden. Daarnaast moet er ook zuurstof komen op de plek waar de baby nagekeken wordt. Wat ook bijzonder is, is dat wij in samenspraak met het manamement van het Trinity Hospital de eerste familievriendelijke verloskliniek van Malawi maken. In ons ziekenhuis kunnen vaders ook bij de bevalling zijn, een blijk van een verandering van de Malawiaanse mentaliteit.”

Kennis delen

Na deze ontwikkelingen wil de stichting zich storten op pre- en postnatale zorg. Ook wil de stichting internet realiseren in het ziekenhuis. “Zo kunnen artsen tijdens een operatie met een specialist buiten het ziekenhuis overleggen wat ze moeten doen”, legt Baltussen uit. “We zijn daar al wel ongeveer twee jaar mee bezig. Het brengen van internet in zo’n afgelegen gebied is toch wel een probleem. Ik ben geen ICT’er, maar er moet een manier zijn om dat te realiseren.”

Wanneer die projecten gerealiseerd zijn, wil de stichting zich terugtrekken. “Als opleiding en materialen daar zijn, kunnen ze het zelf. Dat is het mooie aan dit project, je kunt er een punt achter zetten. Het hele verlosplan wordt gedragen door de afdeling gynaecologie daar. Wat wij doen is niets meer dan een gebouw neerzetten, verloskundigen opleiden tot het maken van echografie en mogelijkheden creëren om kinderen de eerste uren goed door te laten komen. Wel willen we kennis blijven delen vanuit Nederland. Niet omdat wij het beter weten, maar omdat gedeelde kennis altijd beter is.”