Achtergrond

‘Wondertrein’ ontlast Zuid-Afrikaans platteland

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

 

Op

Phelophepa onderzoek foto Wereldbank
Tandheelkundig onderzoek bij de trein.
Foto: Wereldbank

een maandagochtend staat er in het station van Grahamstown, een plaatsje in de Oostelijke Kaapprovincie, een ongewone trein. De zestien witte wagons met rode opschriften hebben duidelijk een medische roeping. De trein heet Phelophepa wat ‘goede gezondheid’ betekent in het Sotho en het Tswana. De rijtuigen zitten vol medisch materiaal om gedurende een week de honderden patiënten te behandelen die van heinde en verre komen toegestroomd.
 

Een defecte generator zorgt er vandaag voor dat heel wat medische apparaten buiten werking zijn. Toch staan er tientallen mensen te wachten voor een medisch onderzoek, een bezoek aan de tandarts of een oogtest. De reputatie van de ‘wondertrein’ is het gevaarte al enkele weken vooruitgesneld. “Ik heb gehoord dat de verzorging hier beter is dan in mijn lokale kliniek” zegt Nombezanile, die haar astmatische zoon komt laten verzorgen.

 

Onklopbare prijzen
De cijfers spreken voor zich. In zijn veertienjarige bestaan heeft de Phelophepa elk jaar gemiddeld 36 etappeplaatsen in vier verschillende provincies aangedaan. Aan boord zijn 57 dokters, verpleegsters en studenten die elk jaar 40.000 consultaties uitvoeren tegen onklopbare prijzen: 5 rand (0,5 euro) om een tand te trekken en 30 rand (3 euro) om je een bril te laten aanmeten.

 

Het avontuur begon in 1993, een jaar voor de eerste democratische verkiezingen, als een initiatief van studenten oogheelkunde van de voormalige Rand Afrikaans University in Johannesburg. In het begin waren er maar drie wagons, maar in de loop der tijd werd de trein steeds langer. Vandaag zijn er naast oogheelkunde afdelingen huisartsgeneeskunde, tandheelkunde, psychologie, farmacie en een educatieve kliniek om aan preventie te doen. De mensen kunnen er zich ook laten testen op kanker, hiv en tuberculose. 

Psych%20studentsPsychische hulpverlening
Voor de 69-jarige Lillian Cingo, sinds 1994 de onvermoeibare manager van de trein, is dat multidisciplinaire karakter de sterkte van het project. Ze benadrukt het belang van de psychologische dienstverlening. “Ik zeg aan de studenten op de trein dat ze altijd eerst de ziel moeten behandelen en dan pas het lichaam. Hoofdpijn kan gewoon hoofdpijn zijn, maar soms moet je verder dan het pure fysieke niveau op zoek naar psychologische problemen, die vaak het gevolg zijn van de moeilijke levensomstandigheden.”

 

“In het verleden waren de zwarten altijd tweederangsburgers,” zegt Cingo. “Hier krijgen ze het beste. Het is een manier om duidelijk te maken dat we deze mensen belangrijk vinden. En ze verlaten de trein met opgeheven hoofd.”

 

Praktijkles voor studenten

Het verzorgend personeel bestaat vooral uit studenten geneeskunde in hun laatste opleidingsjaar. “Ze leren hier veel sneller,” zegt Cingo, “omdat ze een diagnose moeten opstellen en daar ook verantwoordelijkheid voor dragen.” “Op het platteland kom je ook ziektes tegen die je in de stad niet vindt”, zegt Terrence Giles, hoofd van de afdeling oogheelkunde.

 

Oogarts in spe Elizet Steyn knikt instemmend. “De trein heeft me doen inzien dat er heel wat mensen op hulp wachten in ons land. Ik denk niet dat ik in Engeland of ergens anders ga werken.”

 

Phelophepa%20TrainLokale betrokkenheid
Bij elke halte zorgt de lokale gemeenschap voor de veiligheid en voor de keuken. “We maken de mensen duidelijk dat de trein van hen is en dat hij zonder hun hulp niet kan functioneren”, zegt Cingo. “De trein is er maar een week elke twee jaar. Daarom moeten we ervoor zorgen dat de gezondheidsdiensten ter plaatse ons werk verder zetten.”

 

De bewoners van Grahamstown zullen dit keer geen twee jaar moeten wachten op een volgend bezoek. Volgend jaar wordt op het Zuid-Afrikaanse spoornet een tweede ‘wondertrein’ in dienst genomen.

 

Phelophepa

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons