In zijn atelier in Johannesburg wordt de in het geel van Zuid-Afrika uitgedoste kunstenaar gevolgd door een Amerikaanse filmploeg. Een journalist van de Franse radio staat al twee uur te wachten op zijn beurt. Baloyi is een beroemd man sinds Zuid-Afrika de WK-kriebels kreeg. De kunstenaar bedacht in 1979 de makarapa, een kleurrijk versierde plastic mijnwerkershelm. Maakt minder herrie dan de vuvuzela, maar is net zo populair op de Zuid-Afrikaanse voetbaltribunes.
 |
| Bekijk de beeldreportage |
Mijnwerkershelm
Hoe het idee precies ontstond, weten de meeste Nederlanders inmiddels. In de Heineken-reclame ziet een nog jonge Baloyi dat een supporter in het stadion een bierflesje tegen zijn hoofd krijgt. Hij komt de volgende wedstrijd terug met een mijnwerkershelm ter bescherming, maar niet voordat hij die rijkelijk heeft versierd. De helm wordt een hit en zijn baan als bussenschoonmaker kan Baloyi opzeggen.
De 53-jarige Baloyi noemt zichzelf de professor van de makarapa, daarna volgt een lange bulderlach. “Ik ben een gelukkig man. Als ik supporters met een makarapa zie, ben ik zo trots.”
In de nieuwe studio zijn zo’n vijftig mensen aan het werk. De plastic helm wordt eerst van boven uitgesneden met een stanleymes en vervolgens secuur beschilderd volgens Baloyi’s ontwerp. Overal liggen plaatjes van bekende voetballers om na te tekenen. Veel ontwerpen kosten wel een halve dag werk. Naast een van de lange tafels wacht een mevrouw op haar bestelling van 950 helmen.
 |
| Pletterpet (cc) |
Wesley Sneijder
De makarapaprofessor kijkt het geamuseerd aan. Hij is net terug van een weekje Nederland ter promotie van de pletterpet. “Het was geweldig”, zegt hij stralend. “Ik heb interviews gegeven, gefietst, ik werd voortdurend herkend. Ik voelde me net een president.” Baloyi ontmoette ook de Nederlandse spelers. Zijn favoriet, Wesley Sneijder, mocht hij een pletterpet overhandigen.
De in een township opgegroeide Baloyi zegt niet rijk te zijn geworden van het Heineken-avontuur, maar hij heeft wel een auto kunnen kopen en gaat binnenkort verhuizen. Andere Zuid-Afrikanen profiteren inmiddels ook van zijn ontwerp. Makarapa’s worden overal op straat aangeboden. Onlangs hielp Baloyi een ondernemer met de productie van de helm. Uit diens fabriek rollen nu elke dag tientallen exemplaren, maar Baloyi hoorde nooit meer iets van hem.
De professor ligt er niet wakker van. Hij streeft niet naar massaproductie. Handwerk staat bij hem hoog in het vaandel. Bovendien is zijn design uniek, zegt hij met een grote glimlach. Al is Baloyi aan ontwerpen sinds weken niet meer toegekomen, de volgende verslaggever staat alweer klaar.
Foto’s (c) Wiebke Wilting/ OneWorld
