Achtergrond

Wat te verwachten van de tech-hype in Afrika?

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Ze schieten als paddenstoelen uit de grond: techhubs in Afrika. De Wereldbank bracht ze in kaart en telde zo’n 100 labs, verspreid over het continent. Maar wat is de invloed van deze broedplekken van technologie? We vroegen het aan Tayo Akinyemi. Zij is directeur van AfriLabs, een organisatie die meerdere van de techlabs verbindt en ondersteunt.

Wat gebeurt er precies in zo’n techlab?
“Dat verschilt eigenlijk sterk per lab. Ze hebben gemeenschappelijk dat er techneuten samenkomen om nieuwe dingen te maken. Dat zijn vaak mobiele toepassingen, maar soms is het ook hardware. Soms gaat het vooral over informatie en sociale media, op andere plekken meer over het opzetten van commerciële bedrijven met een goed technisch idee. We noemen het ook wel ‘innovatie-hubs’: er worden producten en diensten ontwikkeld die we nog niet kennen.”

Tayo Akinyemi

Tayo Akinyemi is eerste generatie Amerikaanse met Nigeriaanse roots. Ze is directeur van AfriLabs sinds 2012. AfriLabs is in 2011 opgericht. 

AfriLabs ondersteunt techneuten door heel Afrika. Bestaat er zoiets als Afrikaanse techniek?
“Ja, er worden in Afrika dingen uitgevonden die er elders nooit zouden zijn, omdat het een lokale oplossing biedt voor een lokaal probleem. Zo is in Kenia bijvoorbeeld de “BRCK” ontwikkeld. Dit is een kleine generator, ter grootte van een baksteen, die je internettoegang geeft, zelfs als je geen elektriciteit hebt. In de westerse wereld totaal nutteloos, maar voor veel Afrikanen een ideale oplossing om verbonden te zijn.”  

“Er zijn ook initiatieven die juist tot doel hebben om ook internationaal een markt te vinden. Een interessante hierbij is computer hardware. Afrika exporteert niet zoveel , maar er zijn in Namibië experimenten gaande om goede en goedkope hardware te ontwikkelen voor de internationale markt.”

Hoe belangrijk is informatietechnologie voor de ontwikkeling van Afrikaanse landen?
“Het is geen optie om niet betrokken te zijn bij innovatie en technologie, moderne economieën zijn hierop gestoeld. Het interessante aan technologie is, is dat het een sector is waarin je bokkesprongen kunt maken: je hoeft geen lineair pad van ontwikkeling te volgen. Technologie in Afrika kan zich op een heel andere manier ontwikkelen dan bijvoorbeeld in Amerika of in Azië. De meeste Afrikaanse landen zullen nooit een goed telefoonnetwerk hebben, omdat we dat stadium wereldwijd eigenlijk al gepasseerd zijn. Afrika kan het overslaan en bij een ander station, bijvoorbeeld mobiele applicaties,  instappen. Dat maakt het een hele interessante sector waar veel mensen zeer optimistisch over zijn.”

Is dat optimisme terecht? Een groot deel van de Afrikanen heeft niet eens elektriciteit, laat staan internet.
“Klopt, dus we moeten ook voorzichtig zijn met al te jubelend doen. Veel mensen, met name op het platteland, merken nog niets van alle technologische ontwikkelingen. De techhubs zitten inderdaad ook alleen in de hoofdsteden, maar veel van de sociale ondernemingen in de hubs richten zich wel op rurale gebieden. Zo zijn er bijvoorbeeld tools die alle informatie die relevant is voor boeren bij elkaar verzamelen, zodat ze betere beslissingen kunnen maken over bijvoorbeeld zaaien, oogsten en prijsbepaling.”
 
Wanneer gaat de eerste Afrikaanse technologische multinational de wereld veroveren?
“Dat gaat nog wel even duren. Het ondernemerschap van mensen stemt me niet altijd vrolijk. Ik maak een onderscheid tussen de ‘overlevings-ondernemers’ en de ‘essentie-ondernemers’. Van de eerste zijn er ontzettend veel. Die beginnen een bedrijfje uit noodzaak, omdat ze ergens geld mee moeten verdienen, maar deze onderneminkjes zijn vaak geen lang leven beschoren. Zeldzamer zijn de ondernemers die echt met een goed plan een bedrijf opzetten. De grote succesverhalen blijven tot nu toe uit.”

“Ik merk wel dat de interesse om een technische start-up te beginnen echt groeit. Er zijn veel briljante technische koppen, maar die hebben niet perse zakelijk inzicht. De koppeling tussen hen en de slimme zakenlieden moet nog gemaakt worden.”

Er moet natuurlijk ook financiering zijn om een bedrijf te beginnen.
“Dat is een ander probleem inderdaad. Met name Nairobi trekt wel een aantal grote buitenlandse investeerders, zoals de Wereldbank, Google en verschillende NGO’s. Maar in andere plaatsen is het erg moeilijk om financiering te vinden. Langzaamaan komen er wat Afrikaanse fondsen beschikbaar, zoals van de African Development Bank en de Tony Elumelu Foundation en private Afrikaanse investeerders.”

“Lokaal gefinancierde projecten hebben een zeker voordeel ten opzichte van projecten die met buitenlands geld gefinancierd zijn. Lokale investeerders vinden het belangrijk dat de start-up zich vooral richt op het ontwikkelingen van een sterk bedrijf. Start-ups die gefinancierd zijn met internationale fondsen lopen er nog weleens tegenaan dat ze zo druk zijn met reizen over de wereld, spreken op congressen, meedoen aan competities, dat er weinig tijd overblijft om een goedlopende zaak op te zetten.”

Wat is de rol van technologie voor de democratisering van het continent?
“”Technologie is altijd maar een tool. Het zijn de mensen die het werk moeten doen. Wat we zien is dat burgers steeds meer in staat worden gesteld om met elkaar over hun regering te praten. Zo was er na de terroristische aanval op het winkelcentrum Westgate in Nairobi een Google Doc die je via Twitter kom aanklikken. Daarin werd bijgehouden wat de problemen  waren en waar de aandacht van de overheid naar uit zou moeten gaan. Dit was voor iedereen toegankelijk en iedereen kon eraan bijdragen.”

Jouw functie is om alle techies met elkaar te verbinden en van elkaar te laten leren. Zelf heb je een bedrijfsmatige, geen technologische achtergrond. Hoe bevalt het werken met de nerds?
“Ik heb nog nooit zo’n leuke baan gehad. Alle mensen die zich met nieuwe technologie bezig houden, zijn zeer gepassioneerd over hun werk. Het is toch een bepaald type mens die het leuk vindt om van de gebaande paden te treden en iets nieuws uit te proberen. Die een visie hebben van iets dat nog niet bestond en dat vervolgens zelf gaan ontwikkelen. Dat is natuurlijk altijd maar een gok. Ik heb nu het geluk omringd te zijn met allemaal van dit soort mensen. Zelf heb ik het altijd leuk gevonden om mensen te begeleiden en te adviseren. Dat kan ik nu doen en op een hele interessante manier, want deze mensen zijn allemaal met iets unieks bezig.”

‘Leve de technologie!’ dus?
“We moeten nog wel voorbij de hype kunnen kijken. Ik hoorde iemand zeggen: ‘Stop niet met het verbouwen van zoete aardappelen’. Techniek is een manier om andere dingen mogelijk te maken. Natuurlijk, er zijn coole technologische snufjes die op zichzelf staan en de moeite waard zijn, maar je moet er vooral over nadenken hoe techniek de landbouw, de gezondheidszorg het onderwijs beter kan maken. Techniek is op z’n best als het vervlochten is met andere sectoren.”

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons