Achtergrond

Waar blijft de Afrikaanse film?

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

 

Gertjan Zuilhof organiseerde het programma-onderdeel Where is Africa?, waarin de Afrikaanse film – toen en nu – centraal staat. Hij ging zelf, samen met filmmakers uit Europa, de VS en Azië, in een aantal Afrikaanse landen op zoek naar lokale filmmakers. “Ik ging eigenlijk naar Afrika met een onmogelijke vraag. Ik had nog nooit films uit Zambia of Malawi gezien,” vertelt de organisator. De zoektocht verliep dan ook moeizaam. “Enerzijds is er natuurlijk weinig geld en zijn er weinig middelen, maar mensen begrepen ook vaak niet wat ik kwam doen. Men had een heel wantrouwende houding als ik bijvoorbeeld om een dvd vroeg. Wat moet je met mijn dvd, vroegen ze dan.”

Theatre
Foto: CC

 

Geen structuur

 

Nog geen ver ontwikkelde internationale filmindustrie dus. Toch is cultuur en culturele expressie wel belangrijk voor Afrikaanse landen. “Ik denk dat we cultuur nodig hebben om onszelf te identificeren,” vertelt de Angolese filmmaker Francisco Cafua. “Maar film is in Angola nog niet echt een deel van die cultuur, het is vooral muziek en dans. Daarom is het ook erg moeilijk om een film te maken: er is geen geschiedenis, geen spiegel om jezelf aan te refereren. Ook voor het publiek is het daarom lastig, ze zijn nog niet bekend met film.”

 

Volgens Kunle Afolayan, Nigeriaanse filmmaker, is het gebrek aan een goed distributienetwerk het grootste probleem. “Veel Afrikaanse films komen niet buiten het continent. Er is geen structuur – geen filmfonds, geen netwerk. Er zijn genoeg goede ideeën en mooie scripts, maar als je je film niet kunt verspreiden, kun je er geen geld mee verdienen. Dan ga je vanzelf bankroet.”

 

Nollywood

Nollywood
Foto: CC

Een inmiddels geslaagd fenomeen in de Afrikaanse filmindustrie is de Nollywood-film: low-budget, soapachtige actiefilms uit Nigeria. De dvd’s worden door heel Afrika verslonden, en ook de diaspora en het Caraïbisch gebied zijn grote afnemers van de Nigeriaanse, al dan niet illegale, producties. Toch moeten we dit soort dvd’s niet vergelijken met de echte cinema, denkt Kunle Afolayan. “In Nigeria is er inderdaad een grote dvd-industrie, maar we hebben amper een filmindustrie. Je moet die twee zaken scheiden.” Ook organisator Gertjan Zuilhof heeft zijn twijfels bij de Nollywood-industrie. “Ik vraag me af of je dat wel culturele industrie kunt noemen, het is eigenlijk puur commercie. Het is natuurlijk wel cultuur, maar het is zoiets anders dan de films die we hier vertonen.”

 

Wat moet er dan gebeuren om die andere culturele industrie te stimuleren? Volgens Zuilhof is het vooral belangrijk om mensen die al bezig zijn met film, te ondersteunen. “Dan zien anderen dat je met een klein budget, maar op een vrije manier, een mooie productie kunt maken.” Zuilhof ziet zelf een hoopvolle toekomst voor de film die voortkomt uit de muziekindustrie. “De hip hop, de rap, met eigen taal en eigen ritmes, zijn met film vergroeid. Daar zie je hele mooie, eigen stijlen uit voortkomen. Films met heel veel muziek.”

 

Vechten voor film

Where is Africa
Het IFFR onderneemt dit jaar met het Signals-onderdeel Where is Africa: een zoektocht naar de ziel van de Afrikaanse cinema. Op het programma onder meer Balas e pistolas een satirische sloppenwijkfilm van een in hiphopvideo’s geschoolde Angolese filmmaker, The Business Trip een kleine parabel over arrogantie en corruptie, BZW, een zoektocht naar Afrikaanse waterskieërs op de rivier de Congo.

Ook Afolayan en Cafua denken dat het belangrijk is om in cinema te investeren. “Er zijn zoveel verhalen die verteld moeten worden,” verzucht de Angolese Cafua. “Ik vind dat de filmmakers voor zichzelf moeten vechten. Zo ging het ook met de andere kunsten. Vroeger kon je niet zanger of muzikant van beroep zijn, nu kan dat wel. En je moet niet gaan wachten tot de overheid je geld geeft, dan zit je vast. Je moet op zoek gaan naar alternatieven. Ik won een prijs voor een korte film, een workshop in Frankrijk. Maar ik dacht, wat moet ik met een workshop? Ik heb de prijs toen omgeruild voor een camera, en toen kon ik beginnen met filmen.”

 

Ook Afolayan gelooft in de mogelijkheden van de filmindustrie. “Mensen vragen om content. Toen mijn film in de bioscopen werd gedraaid in Nigeria, liep hij beter dan de Hollywood producties. Weet je, Afrika is niet de jungle, het is vaak net zoals hier. Afrika staat als het ware synoniem voor achterstand, dat is niet eerlijk. Cinema kan helpen om dat beeld van Afrika te veranderen.”

 

 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons