Achtergrond

Vrouwenbeweging Nepal roert zich

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

 

Maya Bhandari weet het nog goed: ze was twaalf jaar oud toen haar tante het huis uit werd gestuurd.

Sigrid Spinnox 05
Foto: Sigrid Spinnox

Haar oom vond het tijd voor twee nieuwe vrouwen. Haar tante verloor niet alleen haar thuis, maar werd ook door de gemeenschap uitgestoten. Tijdens een volksgericht kwam de zaak voor. Haar tante eiste haar deel van de bezittingen op en werd daarin gesteund door een aantal mensen – ze haalde haar gelijk. “Toen realiseerde ik me: dit wil ik ook. Ik wil me ervoor inzetten dat er recht gedaan wordt.”

 

Nu is Maya Women Human Rights Defender, vrouwenrechtenactiviste, in de zuidelijk regio Udayapur.  Een tengere vrouw met een bescheiden uitstraling, een vriendelijke blik achter een eenvoudige bril. Maar dan begint ze te praten. Waar andere Nepalezen hun verhaal ingetogen doen, in Nederlandse ogen haast apathisch, praat zij enorm gedreven. Gehaast zelfs, omdat ze zoveel wil vertellen.

 

Burgeroorlog

En er ís ook veel te vertellen. Vrouwen in Nepal hebben een ondergeschikte positie – aan hun eigen man, aan hun schoonfamilie of aan mannen in het algemeen. Vrouwen zijn ook erg kwetsbaar voor het geweld dat steeds meer een onderdeel van de Nepalese samenleving lijkt te zijn geworden. Na tien jaar burgeroorlog tussen regering en maoïsten is er formeel weliswaar vrede, maar splintergroeperingen zorgen ervoor dat de spanning in de lucht blijft hangen. Het geweld tegen vrouwen is gestegen. Huiselijk geweld en verkrachting komen vaak voor. Meisjes die naar de stad trekken, komen vaak in de entertainmentsector – lees: prostitutie – terecht. Een ander groeiend probleem: vrouwen die vol vertrouwen naar een ander land trekken om daar te werken en ter plekke verkocht blijken te zijn als slaaf. 

 

Sigrid Spinnox 20
Foto: Sigrid Spinnox

‘Eigen schuld’

 

Seksueel geweld, verkrachting, mensenhandel – voor haar is het dagelijkse kost. Maya Bhandari wordt boos als ze erover praat. Want het is niet alleen erg dát dit gebeurt, het is nog schrijnender dat er vaak niets aan wordt gedaan. “Slachtoffers van verkrachting willen hun zaak niet voor de rechter brengen. Want dan wordt het openbaar en zal de samenleving hen met de nek aankijken. Ja, zo werkt dat hier: de gemeenschap stoot je gewoonweg uit.”

 

Vrouwen die wél aangifte doen van verkrachting, krijgen meestal te horen dat het vast hun “eigen schuld” is. Of dat ze eerst maar eens moeten bewijzen dat er iets is gebeurd. “Je wordt door de samenleving gedwongen je mond te houden.”

 

Bemiddeling

Maya is een van de vrouwenrechtenactivisten in het netwerk van WOREC, het Women”s Rehabilitation Centre. Deze vrouwenrechtenorganisatie is actief in verschillende districten van Nepal. Juist de lastigste zaken komen bij het WOREC-netwerk terecht, zegt Maya. “Ik probeer een brug te zijn tussen het slachtoffer en de jurist, ook tussen het slachtoffer en de arts, als dat nodig is. Doen wij het niet, dan doet niemand het.”

 

Veel Nepalezen vertrekken via een bemiddelingsagent als gastarbeider naar het Midden-Oosten, maar soms blijken vrouwen ter plekke verkocht te zijn als slaaf aan hun nieuwe werkgever. Overdag worden ze uitgebuit en “s avonds verkracht. Als het hen lukt om terug te keren naar Nepal, hebben ze meestal geen bewijs dat de agent hen heeft opgelicht. “Wij proberen er dan voor te zorgen dat er toch bewijs komt. En we oefenen druk uit dat de politie het geval toch in behandeling neemt. Het afgelopen jaar hebben we met ons netwerk 63 gevallen van mensenhandel behandeld.”

 

Vredesgroepen

Steeds meer vrouwen roeren hun mond. Aan het einde van de burgeroorlog verenigden vrouwen zich bijvoorbeeld op verschillende plaatsen in het land in vredesgroepen. Vorig jaar demonstreerden tienduizenden vrouwen voor meer rechten. En ook het netwerk waarin Maya actief is, groeit. “Er komen steeds meer vrouwenrechtenactivisten bij. Daardoor heb ik het gevoel dat we de overheid beter kunnen beïnvloeden.”

 

Nepal zit in een transitiefase, daardoor hebben veel vrouwen ook het gevoel dat ze nú moeten handelen als ze iets willen bereiken, denkt Maya. “Ik denk dat steeds meer vrouwen zich realiseren dat ze niet meer onderdrukt willen worden. Ze hebben meegedaan aan de demonstraties tegen het autoritaire bewind van de koning, ze verenigen zich in groepen. Ze weten nu hoe belangrijk is hun stem te laten horen. Dat laten ze zich niet meer afnemen.”

 

Sigrid Spinnox 04
Foto: Sigrid Spinnox

Onbegrip

 

Maya doet dit werk onbetaald, naast haar werk bij een ngo. Haar man is overleden, ze voedt haar twee kinderen in haar eentje op. Een druk leven dus. Een leven vol stress bovendien, want ze wordt regelmatig bedreigd, net als veel andere activisten.

 

 

Toegegeven, dankzij de groeiende steun voor het werk van mensenrechtenactivisten is het inmiddels wel iets makkelijker voor haar om te werken dan toen ze acht jaar geleden begon. Bovendien: “Mijn omgeving weet inmiddels waar ik mee bezig ben. Als mensen het niet begrijpen, vraag ik: “Stel dat het jouw dochter zou zijn?” Dan staan ze er vaak wel voor open.” Maar voor de meeste Nepalezen mensen men blijft het maar verdacht. “Meestal krijg ik alleen ontmoedigende reacties, ook van de families van de vrouwen die ik help. Men vindt dat ik mijn omgeving verpest, dat ik families uit elkaar drijf. En als ik dan per se wil werken, waarom dan niet iets waar ik geld mee verdien? Het enige dat mij hoop geeft, is als er weer een overwinning wordt behaald, dat geeft me echt weer moed.”

 

Voor een filmpje over de vrouwenbeweging in Nepal, kijk op de site van lokaalmondiaal.

 

 

 

In het aprilnummer van Vice Versa komt een uitgebreide reportage over Nepal en vrouwenrechten.  De Nederlandse ontwikkelingsorganisatie Icco is een partner van WOREC en voert op dit moment campagne voor vrouwen als Maya, zie www.vrouwenstaansterker.nl

 

WOREC

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons