Achtergrond

Veroordeling Nederlander zorgt voor opmerkelijke zelfreflectie in Myanmar

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

In Myanmar werd de zaak met gemengde gevoelens gevolgd door de bevolking. Vele mensen zijn conservatieve boeddhisten en zagen de acties van Haijtema als zeer aanstootgevend. Het incident heeft echter ook een publieke discussie gestart over geluidsoverlast in Myanmar, waar boeddhistische mantras en preken dagelijks en vrijwel overal luid worden afgespeeld op straat. 

“Terugkijkend kunnen we zeggen dat het niet juist was dat religieuze muziek tot laat in de nacht werd afgespeeld,” zegt U Thobita, een monnik uit Mandalay. “Aan de andere kant was het gedrag van de Nederlander vrij agressief en respectloos voor een andere cultuur: hij kwam en trok zomaar de stekker eruit.”

Drie dagen na Haijtema's arrestatie, kondigden enkele townships een verbod op luidsprekers aan

“Toch denk ik dat hij niet gestraft had moeten worden,” zegt de monnik. “Deze zaak toont ook aan dat we het probleem van geluidsoverlast moeten aanpakken. Zelfs de Boeddha zou deze overlast niet accepteren.”

Myo Thant, een inwoner van de buurt waar Haijtema werd gearresteerd, zegt dat hij zich ook al lang stoorde aan het geschal uit de Dhamma Hall, een gebedscentrum. “Ik ben zelf een boeddhist maar het geluid is ergerlijk,” zegt hij. “Je zou daar goede deugden moeten opdoen, maar die Dhamma Hall is eerder een bron van problemen.” Drie dagen nadat Haijtema werd gearresteerd kondigden enkele townships in Yangon een verbod op openbare luidsprekers aan.

‘Rechtszaak niet eerlijk’

De vakantie van de 30-jarige Klaas Haijtema nam een plotselinge wending toen hij vorige maand het geschal van een luidspreker in de straten van Mandalay, in centraal Myanmar, niet meer uit kon staan. Hij liep rond 10 uur 's avonds zijn hotel uit en trok de stekker uit de versterker die een boeddhistische preek aan het afspelen was in een bijna leeg buurtgebouw. 

Met die actie stapte Haijtema, uit Wons, Friesland, rechtstreeks in een politiek en cultureel mijnenveld in het conservatieve Myanmar: boeddhisme en haar rol in het openbare leven. De doorgaans aardige Birmezen werden ineens boos en drongen er bij de lokale politie op aan dat de Nederlander werd aangehouden.

De zaak haalde de internationale media en vorige week werd Haijtema veroordeeld tot 3 maanden celstraf en een boete van 94 euro voor het “verstoren van een religieuze ceremonie.” De Fries brak in tranen uit, volgens de lokale media, en vroeg de rechter: “Waarom?” Hij ontliep echter de 6 maanden tot 2 jaar celstraf die hij had kunnen krijgen voor “heiligschennis,” waarvoor hij oorspronkelijk was aangeklaagd. Onduidelijk is waarom de aanklacht werd veranderd.

De rechtelijke vervolging van de Nederlander is waarschijnlijk ook een gevolg van het boeddhistisch nationalisme dat in Myanmar sterk is toegenomen in de afgelopen jaren en vaak druk zet op de autoriteiten om actie te ondernemen.

Volgens Robert San Aung, een bekende mensenrechtenadvocaat, moeten de autoriteiten volgens de wet speciale toestemming geven als een iemand na 9 uur ‘s avonds luidsprekers wil gebruiken in een openbare ruimte. “De rechtszaak was niet eerlijk,” zegt San Aung, die toevoegt dat Haijtema’s advocaat dit had moeten aanvoeren tijdens de zaak. Volgens hem vinden “de meeste mensen het niet nodig om deze buitenlander hierover aan te klagen.” 

De meeste mensen vonden het niet nodig om deze buitenlander hierover aan te klagen

San Aung denkt dat Ma Ba Tha monniken achter deze rechtszaak zitten. De Ma Ba Tha is een invloedrijke organisatie van nationalistische monniken uit de omgeving van Mandalay die tijdens de democratische transitie van de afgelopen jaren haat begon te zaaien tegen Myanmar’s moslimminderheid. Spanningen tussen boeddhisten en moslims lopen geregeld hoog op in Myanmar en de Ma Ba Tha monniken claimen dat boeddhisme in het land wordt bedreigd door Islam en andere buitenlandse invloeden.

De groep speelde in 2014 ook een rol tijdens de veroordeling van een Nieuw-Zeelander tot 2 jaar celstraf voor heiligschennis. De man maakte reclame voor een bar in de voormalige hoofdstad Yangon met een afbeelding van de Boeddha met een koptelefoon op. 

De afbeelding werd door nationalisten snel verspreid op Facebook en een Ma Ba Tha lid diende een klacht in. De Nieuw-Zeelander werd pas na 13 maanden cel vrijgelaten. Haijtema komt er met zijn boete en 3 maanden celstraf dus relatief nog goed van af. 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons