Typhoon: ‘We moeten onze gezamenlijke slavernijhistorie erkennen’

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

De Afrikadag is al lang niet meer dat jaarlijkse feestje met inhoud waar Afrikaliefhebbers en Afrika-experts de toestand in het continent bespreken. Steeds meer gaat het op de Afrikadag ook over 'hier', over ongelijkheid, over racisme, over migratie. Zo krijgt vicepremier Lodewijk Asscher in debat met Mitchell Esajas (New Urban Collective) ervan langs dat hij de zwartepietdiscussie te voorzichtig aanpakt ('U heeft het over schmink, het moet gaan over institutionele verandering') en houdt PvdA-Kamerlid Amma Asante in haar openingsspeech een bevlogen pleidooi voor barmhartigheid voor migranten ('Het westerse klimaat is kil, laten we dat verwarmen'.)

[[nid:46534]]

 

"Soms lijkt het wel of we het in Nederland te goed hebben. Met een volle mond kun je geen blokfluit spelen", zegt Typhoon tijdens een sessie in het Tropentheater. "Ik ben blij met onze vrijheid van onze meningsuiting, maar we beseffen niet meer wat woorden kunnen betekenen voor iemand anders. Ik ben rapper. Ik begrijp dat woorden ook wapens kunnen zijn. Via Twitter en Facebook durft iedereen alles te zeggen, veilig achter zijn computer." 

Balai Citoyen Burkina Faso SAMS’K LE JAH

De zaal heeft zojuist naar filmpjes gekeken over Balai Citoyen ('de burgerbezem'). Demonstrerende massa's, een grimmige sfeer met soldaten en agenten, maar ook protestmarsen met bezems en handvegers in de geheven handen. Deze jongerenbeweging uit Burkina Faso zorgde ervoor dat in 2014 president Blaise Compaore opstapte na 27 jaar in het comfortabele pluche, een plek die hij voorlopig nog niet van plan was om op te geven. Reggae-artiest Sams'K Le Jah vormde samen met rapper Smockey (Serge Bambara) het hart en het gezicht van Balai Citoyen.  

Gebruik je stemkaart
als wapen

"Dat je durfde", zegt moderator Andrew Makkinga. "Ik zou denken: goed dat iemand anders de straat op gaat, maar ik blijf veilig thuis." Sams'K Le Jah vertelt: "Als de democratie zo uitgehold wordt, dan moet je op een gegeven moment wel. Dan heb je geen keuze. Wij riepen politici op om de regels en wetten van de democratie te volgen. En tegen de jongeren zeiden we dat ze hun stemkaart moesten gebruiken als wapen."
Diplomate Mirjam Tjassing vertelde over de Nederlandse steun op de achtergrond. "Wij willen absoluut niks claimen van het succes van Balai Citoyen. Maar persoonlijk vind ik het mooi om te zien dat de beweging mede is voorgekomen uit activiteiten die de toenmalige ambassade in Burkina Faso heeft ondersteund, zoals Centre de Press Norbert Zongo, een organisatie die strijdt voor persvrijheid en SEMfilms, dat video's maakt over mensenrechtenthema's." 

[tweet_embed]https://twitter.com/mirtjas/status/795154214594945024[/tweet_embed]

Hoe je je als artiest in kunt zetten voor maatschappelijke verandering, daar gaat het hier om. Sams'K Le Jah en Typhoon, die elkaar nog niet eerder ontmoetten, herkennen veel in elkaars strijd voor maatschappelijke verandering.

Sams'K Le Jah zegt dat hij onder de indruk is van Typhoons videoclip bij zijn nummer 'Wij zijn hier', waarin hij zich als slaaf laat geselen. "Dat is ook actievoeren, man!"
Waarom hij dit heeft gemaakt, wil moderator Makking weten. "Ik wilde een modern slavenverhaal vertellen. Ik begin als vrij man en eindig als vrij man", zegt Typhoon. "Ik ben trots op mijn kleur en achtergrond, en de slavernijhistorie hoort daar ook bij. Dit onderdeel van een gezamenlijke Nederlandse historie moeten we erkennen. Veel jongeren weten daar niets van." Videoclip Typhoon: We zijn er, een modern slavenverhaal"De Surinaamse cultuur hangt niet graag de vuile was buiten. En dat herkende ik in Nederland. Hier praten we ook niet over zwarte bladzijden uit de geschiedenis. Ik zeg wel eens gekscherend: 'Voor Nederland zijn er maar twee heftige dingen gebeurd, de watersnoodramp en de Tweede Wereldoorlog waarvan we het slachtoffer zijn geworden'."

[tweet_embed]https://twitter.com/FMS_Foundation/status/794856699752497152[/tweet_embed]

Zelf ging hij op zoek naar zijn familiehistorie in Suriname en Zuid-Afrika. "Als Nederlander met Surinaams roots merkte ik dat ik mijn thuis een beetje aan het kwijtraken was, dat ik op zoek was naar antwoorden. Ik kom van de Veluwe. Daar was ik alleen maar omringd door witte mensen. Naarmate je ouder wordt, ga je op zoek naar je cultuur. Liefde voor jezelf kan zich pas manifesteren als je eerlijk bent over je lichte en donkere kanten. Je yin en je yang."

Ik ben heel netjes gaan rijden: 50 is 50, geen 55. Flitsmeister is mijn vriend geworden

Typhoon is het afgelopen jaar twee keer in het nieuws geweest vanwege incidenten met de politie. Andrew Makkinga vraagt hem wat dat wat hem heeft gedaan. 
Typhoon, lachend: "Ik ben heel netjes gaan rijden: 50 is 50, geen 55. Flitsmeister is mijn vriend geworden. Zonder gekheid, ik kan er luchtig over doen, maar het heeft voor mij blootgelegd dat we er nog niet zijn. Als je in het nieuws komt, willen ze je bloed drinken, het riool gaat open. Dat is een ding van de vrijheid van meningsuiting. De eerste keer was het geen aanhouding, maar een staandehouding (omdat zijn type auto niet zou matchen met zijn 'profiel', red.). Toen ben ik bewust heel rustig gebleven. Ja, ik ben boos, maar als ik mijn boosheid laat zien, sluit ik alle mogelijkheden tot dialogen. Ik denk dan strategisch. Soms moet ik mijn gevoel binnenhouden om bij bepaalde mensen te komen. Ik heb bij minister Van der Steur aan tafel gezeten, juist doordat ik me rustig heb gehouden en niet vanuit mijn eerste emotie heb gehandeld.

'Ik heb iets stoms gedaan'Op 2 augustus reed ik terug vanuit Belgie nadat ik die dag een telefoontje had gekregen dat mijn (inmiddels overleden) oom op sterven lag en ik samen met mijn broers en zus afscheid moest nemen. Met mijn hoofd er niet helemaal bij, tank ik bij Hazeldonk en loop nog met mijn tankpas in mijn broekzak naar binnen. Ik ga naar de wc, haal koffie uit de automaat, maar vergeet helemaal de benzine af te rekenen. 40 Kilometer verder word ik aangehouden door de politie en ingerekend op verdenking van verduistering (tanken zonder betalen).
Facebookpost van Typhoon

De tweede keer was het terecht dat ik was aangehouden, dus moest ik terecht door het stof. Ik kon bij de aanhouding mijn verhaal niet doen. Ik ben direct in de boeien geslagen en afgevoerd, maar ik heb de kwestie van etnisch profileren toen bewust heel ver weg gehouden, om die discussie niet te vervuilen. Terugkijkend ben ik enorm blij dat we nu over deze dingen kunnen praten. Er zijn wetenschappelijke onderzoeken die laten zien dat etnisch profileren een probleem is. Veel mensen staan ervoor open om er wat aan te doen."

Maar, zegt Andrew Makkinga: "Sommige mensen zijn racismemoe, anderen zijn zwartepietmoe, binnenkort is iedereen moe? Wat moeten we in Nederland?"
Sams’K le Jah voegt toe: "Er is iets geks aan de hand met de maatschappij. We hebben internet, we vliegen overal heen. Je zou verwachten dat mensen ruimdenkend zijn. Maar helaas leven steeds meer mensen in hun eigen wereld. Ze leven ook in een negatieve wereld die ze in de media zien. Ik pleit niet voor meer strijd, maar voor meer rust. Mensen moeten rust vinden in zichzelf en in wie ze zijn, en minder bezig zijn met anderen."

[tweet_embed]https://twitter.com/saskiahouttuin/status/794848485820481537[/tweet_embed] 

Typhoon: "We are culturally confused. Máxima heeft dat proberen aan te kaarten en dat werd haar niet in dank afgenomen. Ik denk dat de bom eerst nog heftiger moet barsten, voordat we normaal kunnen doen met elkaar. Pas op het moment dat het lijfelijk wordt, denk je: nu kan het echt niet meer. Die lijfelijkheid moet dus eerst nog groter zijn, voordat we ons realiseren dat we dit samen moeten doen. Zonder Malcolm X had Martin Luther King nooit kunnen doen wat hij heeft gedaan voor de Amerikaanse samenleving. De dagen van het polderen zijn over. Dat moeten we met elkaar aanvaarden om tot een nieuwe vorm van communicatie te komen."  

In Nederland voel ik de gemeenschappelijkheid niet meer, terwijl iedereen hetzelfde wil

[tweet_embed]https://twitter.com/FMS_Foundation/status/794863476174942209[/tweet_embed]

Ik heb hier vaker over nagedacht. Iedereen wil liefde, iedereen wil gezien worden. Iedereen wil in contact staan met de ander. Niemand wil alleen zijn. Ik zie een rol voor mij als artiest om te laten zien dat we ons moeten realiseren wat we zelf waard zijn en waar we toe in staat zijn. Als we dat weten, hoeven we minder met onze externe angsten bezig te zijn, en kunnen we rust vinden in wie we zelf zijn. Daarin ben ik het helemaal eens met Sams’K le Jah."  
 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons