Uitgestald op tafel liggen Afrikaanse printjes. Het is nog drie dagen tot de première van Tikkop in de Stadsschouwburg te Amsterdam. Deze woensdagavond is de eerste en enige doorloop van de voorstelling, een reading zoals dat heet, waarbij beroeps- en gelegenheidsacteurs op het toneel losjes voorlezen uit het script.
Iedereen die meedoet krijgt straks een strook stof, voor op de eigen zwarte toneelkleding. Voor de afwezige tv-presentatrice Sylvana Simons, journalist Frits Barend en auteur Adriaan van Dis zelf wordt een lapje apart gehouden.
Voor Sylvana Simons en Frits Barend wordt een lapje apart gehouden
Strijd van een junk
Een ‘tikkop’ is iemand die verslaafd is aan ‘tik’, een populaire drug in Zuid-Afrika. Personage Hendrik, een vissersjongen met dromen, is zo’n tikkop. Maar deze reading gaat niet alleen over de strijd van een junk. Het gaat over de balans opmaken: is Zuid-Afrika geworden waar het ANC voor streed? Het gaat ook over Ntombi die woont in een blanke buitenwijk, rijdt in een Mercedes Benz maar zich niet meer thuis kan voelen in haar eigen land. Ntombi is gebaseerd op een dame uit de documentaireserie Van Dis in Afrika, vertelt actrice Paulette Smit, een van de schrijfsters.
Surinaamse sterren
In het restaurant van WOW in de Amsterdamse Kolenkitbuurt repeteert vanavond geen geoliede machine die van seconde tot seconde op elkaar is ingespeeld. Het is ook geen gelegenheidsgezelschap, daarvoor kent iedereen elkaar te lang en te goed. Het is meer een familie, bij elkaar gekomen voor de jaarlijkse reünie. Iedereen heeft een drukke agenda en niemand krijgt betaald. De reading bevat nog maar een paar elementen uit het boek Tikkop, maar het personage Mulder is uiteraard overeind gebleven. Hij keert terug naar Zuid-Afrika om zijn herinneringen op te halen. Van Dis leest deze licht autobiografische teksten zelf voor. Of het einde hetzelfde zal zijn als in het boek: daarover wordt tijdens de doorloop nog wat gediscussieerd. Met grote armgebaren en in ferme taal, zoals dat alleen maar kan met familie onder elkaar.
Pijnpunten
Tikkop gaat over zoveel meer dan geschiedenis en politiek. Het gaat over idealen, vriendschap, moederliefde en hoop. En over een magnetron hebben, maar geen elektriciteit.
De jaarlijkse theatrale readings van Stichting Julius Leeft! zijn de laatste vijf jaar geïnspireerd op bestaande literatuur waar de makers een eigen draai aan geven. Ze willen daarmee een brug slaan tussen politiek en theater. Regisseur en initiatiefnemer John Leerdam wilde graag een stuk maken en opdragen aan Nelson Mandela. Zo kwam hij bij Tikkop uit. Stichting Julius Leeft! maakt moeilijke thema’s bespreekbaar, maar wil mensen wel de zaal uit laten gaan met een goed gevoel. Daar zorgt de muziek voor. Vanavond komen niet alleen de usual suspects zoals het volkslied van Zuid-Afrika en nummers van het album Graceland van Paul Simon voorbij, maar ook Leun op mij van Ruth Jacott en een hit van The Black Eyed Peas.
Verdwijnen in een trip
Voormalig tv-presentatrice Maartje van Weegen en programmamaker Rocky Tuhuteru nemen de toeschouwers aan de hand langs hoogte- en dieptepunten uit de geschiedenis en de meest recente ontwikkelingen. Een welkome adempauze na bijvoorbeeld het indringende gedicht van de Zuid-Afrikaanse dichteres Antjie Krog, voorgedragen door Noraly Beyer.
Dat iedereen op het podium het script vasthoudt, stoort nauwelijks. Bovendien missen de woorden én de zang hun uitwerking niet. Kippenvel veroorzaakt Sesamstraat-actrice Gerda Havertong met een lied in het Swahili. De oma die voorleest aan Pino en Ieniemienie is dan ineens heel ver weg. En Raymi Sambo (bekend uit AllStars) laat zijn personage Hendrik zichtbaar verdwijnen in een trip. Van tik.
Zaterdag 7 februari 19.30 uur en zondag 8 februari om 13.00 uur Stadsschouwburg Amsterdam.
Wie is/was Julius?De stichting Julius Leeft! is vernoemd naar de grootvader van John Leerdam. Zo wil hij hem eren om zijn werk als onderwijzer in Suriname en zendeling van de Evangelische Broedergemeente. En tegelijkertijd is het symbolisch: Julius Leeft! wil laten zien dat verhalen uit het verleden altijd actueel blijven. Het idee ontstond aan de keukentafel, omdat een stel vrienden, waaronder John Leerdam, Paulette Smit en voormalig nieuwslezeres Noraly Beyer, het tijd vonden om theater over de pijnpunten uit de Nederlandse geschiedenis te maken. Ze begonnen niet met de minste: De Tranen van Den Uyl over de decembermoorden. Taboedoorbrekend in Amsterdam, maar zeker ook in Paramaribo waar ze het stuk ook opvoerden. En zowel in Paradiso als op Curaçao speelden ze een bewerking van de klassieker Dubbelspel van Frank Martinus Arion. John Leerdam, regisseur, voormalig PvdA-Tweede Kamerlid en ex-directeur en artistiek leider van wijlen Cosmic Theater, lukt het al tien jaar om een omvangrijke cast samen te stellen van Surinaamse en Antilliaanse sterren en coryfeeën uit de media of politiek. . www.stichtingjuliusleeft.nl
