Achtergrond

Toerisme redt oude Chinese wijken

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

De karakteristieke oude arbeiderswijkjes in Beijing worden met uitsterven bedreigd. Ze passen niet meer in het beeld dat het moderne China van zichzelf heeft. Fotograaf Xu Yong ging de barricades op en heeft in elk geval enkele wijken weten te redden voor het nageslacht. Maar de afbraak gaat anno 2012 gewoon door.  

Wie door de hutongwijkjes in het centrum van Beijing rondloopt waant zich in een andere wereld waar de tijd stil is blijven staan. Met hutong doelen de Chinezen letterlijk de smalle steegjes die de karakteristieke Beijingse laagbouw, de siheyuan, doorkruisen. Het ruikt er naar specerijen en motorolie. Stokjes met saté en pannen vol dampende groenten worden op straat bereid terwijl de wijkbewoners een spelletje mahjong spelen op de stoep.

Romantiek en ruimtegebrek
Het is een romantische wereld waar de levens van de inwoners vervlochten zijn met de wijk waar ze in wonen. Maar het is ook een wereld die dreigt voor altijd te verdwijnen. Toen de Communistische Partij het land in 1949 onder controle kreeg telde Beijing nog ruim dertienhonderd hutong. Tegenwoordig zijn er nu nog maar enkele over. Veel van de vaak honderden jaren oude huizen werden gesloopt in de aanloop naar de Olympische Spelen in 2008. En ondanks de aanhoudende controverses rond de huisonteigeningen van de bewoners gaat de sloop tegenwoordig gewoon door.

[[{“type”:”media”,”view_mode”:”media_large”,”fid”:”14891″,”attributes”:{“style”:”float: right;”,”class”:”media-image media-element file-media-large”}}]]Chai
Het Chinese karakter chai betekent zoveel als ‘sloopklaar’ en is berucht in de Beijingse binnenstad. Waar het karakter op de muur verschijnt moet de oude wijk onherroepelijk plaats maken voor moderne winkelcentra, vierbaans snelwegen en hoogbouw. Niet helemaal onlogisch in een stad die kampt met chronisch ruimtegebrek en hoge grondprijzen.’

De 56-jarige Xu Yong is fotograaf en beeldend kunstenaar en legt uit hoe de sloop in zijn werk gaat: ‘De gemeente is eigenaar van de grond waarop de wijk ligt dus de bewoners hebben geen poot om op te staan. De grond wordt voor veel geld verkocht aan projectontwikkelaars die er vervolgens veel winstgevender hoogbouw neerzetten. Dat gaat al jaren zo.’

Xu Yong zag de sloop van de oude wijkjes met lede ogen aan en besloot in actie te komen. Nadat hij in 1990 een fotoreportage over de hutong publiceerde, kreeg hij het idee om toeristen rond te leiden in de oude wijken. Inmiddels loopt zijn bedrijfje goed en zijn de hutongtours een groot toeristisch succes. ‘Maar toen ik begon met het doen van toeristentours in de hutong verklaarde mijn vrienden me voor gek,’ zegt hij lachend in zijn atelier in het fameuze Beijingse 798 Art District.

Toerisme
‘In het begin vond men dat je die vieze, oude wijken niet aan toeristen moest laten zien. Toch kocht ik vijftig toeristenfietsen om mijn plan door te zetten. Deels was dit uit idealisme om zo de hutong commercieel aantrekkelijk te maken.’ Xu Yong realiseerde zich dat hij op een groeimarkt was gestoten toen hij vanuit het buitenland steeds regelmatiger verzoeken kreeg van mensen die meer wilden weten van de plekken die hij gefotografeerd had. ‘Mensen begonnen in te zien dat de hutong het waard zijn om te beschermen.’

Het organiseren van toeristische fietstours door de wijkjes ging echter niet zonder slag of stoot: ‘Het duurde twee jaar voordat ik eindelijk toestemming kreeg van de autoriteiten om toeristen rond te leiden door de hutong.’ Ook daarna bleef de verhouding met de gemeente Beijing lastig: ‘We trokken al snel bijna tweehonderdduizend toeristen op jaarbasis met onze fietstours. Toch heb ik jarenlang smeergeld betaald aan lokale bestuurders. Na een tijd zagen ze echter dat er geld te verdienen was en verkocht ik een deel van mijn bedrijf aan de gemeente. Een deel van de fietsen is tegenwoordig eigendom van het stadsdeel zelf. En de centraal gelegen hutong zijn nu zelfs beschermd nationaal erfgoed.’

Xu Yong is tevreden over hoe de zaken op dit moment lopen: ‘In de centraal gelegen wijkjes ten noorden van de Verboden Stad rijden nu ruim tweeduizend toeristenfietsen rond. De tours die ik daar heb geïntroduceerd hebben heel veel economische energie vrijgemaakt. Plekken waar vroeger niemand van had gehoord zijn nu populair bij toeristen. In zekere zin is mijn doel om de hutong te redden voor het nageslacht dus gelukt.’

Helemaal optimistisch is de fotograaf echter niet: ‘Naarmate de wijkjes commerciëler worden verdwijnt het oorspronkelijke hutongleven steeds meer naar de achtergrond. De tragiek is dat de sloop buiten het centrum nog steeds doorgaat. Ik hoop dat in de toekomst steeds meer toeristen zich buiten het centrum wagen om minder bekende hutong te bezoeken. De combinatie van regering en vastgoedmakelaars is anders moeilijk te stoppen.’

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons