Tibetanen herdenken 50 jaar onderdrukking met hongerstaking

Wanneer ben je Tibet ontvlucht?

“In 1998 ben ik uit Tibet gevlucht. Vanuit daar ben ik naar Nepal en India gegaan. Ook daar heb ik meegedaan met protesten en hongerstakingen om aandacht te vragen voor het lot van de Tibetanen. Omdat het politiek gezien niet goed voor mij was daar te blijven, ben ik uiteindelijk in 2000 naar Nederland gevlucht. Ik spreek ondertussen een beetje Nederlands, maar zou het liefst weer terug naar Tibet gaan, naar mijn familie.”

Dalai Lama ongekend fel over China Het Chinese bewind in Tibet heeft een ‘hel op aarde’ geschapen die honderdduizenden Tibetanen het leven heeft gekost. Dat heeft de Dalai Lama dinsdag gezegd in een redevoering ter herdenking van de mislukte opstand die hem vijftig jaar geleden deed besluiten Tibet te ontvluchten. De staat van beleg die China afriep en de harde campagnes die volgden, waaronder de Culturele Revolutie, hebben de Himalayastaat verwoest, zei de Dalai Lama in Dharmsala, de plaats in Noord-India waar hij na zijn vlucht zijn kamp opsloeg. De Tibetanen werden daardoor zo zwaar op de proef gesteld dat zij ‘letterlijk een hel op aarde doormaakten’. Honderdduizenden Tibetanen kwamen om en de Tibetaanse cultuur en identiteit staan inmidddels op uitsterven, zei de Dalai Lama tegen de ongeveer tweeduizend Tibetanen en een handjevol buitenlandse aanhangers die zich op een binnenplaats tussen zijn huis en de belangrijkste tempel van Dharmsala hadden verzameld.

Is het mogelijk contact met je familie te onderhouden?

“Het wordt steeds moeilijker contact te houden. Als ik mijn familie (uit Lhasa) over de telefoon te pakken krijg, weet ik dat ze niet vrijuit kunnen praten omdat de Chinese politie alle telefoontjes afluistert. Als je iets zegt dat in hun ogen niet goed is, wordt je opgepakt en de gevangenis ingegooid. Twee dagen geleden sprak ik mijn broer over de telefoon, die vertelde dat twee monniken waren opgepakt die op straat borden lieten zien waarop stond ‘we want freedom’. Niemand weet vervolgens wat er met hen gebeurt.”

Hoe is de situatie in Tibet ten opzichte van vorig jaar? 

“Vorig jaar, op 10 maart, was er in Tibet ook een hongerstaking georganiseerd. De Tibetanen protesteerden tegen de Chinese onderdrukking. Toen zijn 200 mensen gedood en meer dan 1700 mensen gearresteerd. Tot op de dag van vandaag weet niemand waar deze mensen zijn, ze zijn ‘verdwenen’. Tibetaanse mensenrechtenorganisaties melden dat de gevangenisomstandigheden van deze gedetineerden erbarmelijk zijn. Er is volgens hen sprake van mishandeling, voedseltekorten, gevangenen krijgen geen medische behandeling. Ook zouden mensen in gevangenschap zijn bezweken onder marteling. Het is erg triest. Ik zou willen dat ik meer kon doen voor mijn volk dan deze hongerstaking.”

Is China na de Olympische Spelen milder geworden?

“Nee, de situatie is juist erger geworden. De politie behandelt ons meedogenloos. Tijdens de Olympische Spelen waren de ogen op China gericht en hebben veel internationale media aandacht gegeven aan mensenrechten. China heeft toen verbeteringen beloofd en een bepaalde rol aangenomen. Na de Olympische Spelen, toen de internationale aandacht voor Tibet verslapte, is de situatie verslechterd en volgden represailles. Ik vind dit een onterechte en schijnheilige houding.”

Wat hoop je te bereiken met de hongerstaking?

“Ik wil terugkeren naar Tibet, naar mijn thuisland en mijn familie. Ik hoop dat de Chinese overheid ooit begrip op zal brengen voor onze situatie en dat de regio autonoom kan worden bestuurd. Dat de Dalai Lama veilig terug kan keren naar zijn geboorteland en we in vrede kunnen leven met elkaar, China en de rest van de wereld. Ik vind het persoonlijk niet moeilijk om 24 uur zonder voedsel te zitten; mijn volk in Tibet heeft het vele malen zwaarder.”