Achtergrond

Terug naar de christelijke vluchtelingen in Irak

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Ze zitten niet meer in het huis waar ze waren beland toen ze net gevlucht waren. Een vrijwel identieke familie doet daar de deur open, midden in de christelijke wijk van de Noord-Iraakse stad Erbil. Nee, Youssef en zijn familie kennen ze niet. Ze wonen hier al 6 maanden, ook weer met meer gezinnen, net zoals de samengestelde familie van Youssef.  

Op het terrein van de nabijgelegen kerk, waar in de zomer van 2014 duizenden christenen arriveerden die op de vlucht waren voor IS, is het nu stil. Een buurman neemt mij mee naar een nieuw vluchtelingenkamp op de heuvel. Daar is al snel iemand gevonden die de foto van Youssef herkent: ‘Dat is Youssef, uit Qaraqosh, leraar Engels toch? Ze zitten in een wijk aan de andere kant van Erbil.’ 

Die wijk is net opgeleverd en moest een soort gated-community worden, met aan het begin een portiersloge die nu onbemand is. De naam van de wijk is vrij vertaald ‘Niemand die het weet', een perfect onderschrift bij de vluchtelingen uit Mosul en het christelijke plaatsje Qaraqosh die hier doelloos over straat lopen. 

‘He Hans, goed je te zien.’ Youssef (41) oogt niet verbaasd, als ik na even zoeken voor zijn neus verschijn. Zijn leven heeft het afgelopen jaar zoveel verrassingen gekend, dat zijn vermogen verbaasd te zijn, is geërodeerd. 

We waren vaak doodsbang, maar hebben het gered en geregeld

Hij laat zijn nieuwe onderkomen zien. Hij deelt het huis met 4 families. Het tekort aan kamers wordt opgevangen door met doeken scheidingswandjes aan te brengen voor meer privacy. De kerk heeft de huizen gehuurd. NGO’s betalen weer geld aan de kerk om dit mogelijk te maken. 

‘Een deel van onze familie die je in augustus zag, is niet meer hier,’ vertelt Youssef. Alaa, de broer van zijn vrouw is naar Jordanië gegaan, met hulp van de VN. ‘Als je Irak verlaat, ben je volgens de internationale wet een vluchteling. (anders een IDP, een Internally displaced person, HJ) Dan heb je meer rechten en meer kans je ergens definitief te vestigen. Alaa hoopt nog steeds op een dag naar Australië te kunnen reizen.’ 

Geen idee
Youssef’s vrouw en haar zus Zena laten foto’s zien van het afscheid van Alaa op het vliegveld. ‘We hebben zo erg gehuild,’ zegt Zena. Ze hebben geen idee wanneer ze elkaar weer in levende lijve zullen zien.

Youssef legt uit hoe Alaa en anderen het probleem van de paspoorten hebben opgelost: sommigen hadden namelijk geen, of een (bijna) verlopen paspoort toen ze vluchtten. Een nieuw paspoort kon alleen in Mosul worden aangevraagd, maar daar zit IS. ‘We zijn op een dag met de hele familie naar Bagdad gereden, naar het paspoortenkantoor. Dat was een rit langs IS-gebied, langs sjiitische milities, langs verwoesting. We waren vaak doodsbang, maar hebben het gered en geregeld.’ 

Verwoest
Youssef wil eerst geld sparen voor hij een volgende stap zet in zijn zwervend bestaan. Hij geeft in de vluchtelingenwijk les aan kinderen. Mocht IS uit Qaraqosh worden verdreven dan wil hij alleen nog een keer terug om zijn twee huizen en landbouwgrond te verkopen. ‘Als die er dan nog zijn en niet alles verwoest is.’ 

Eén van zijn drie kinderen, zoon Wadallah (16) wil wel nog steeds graag terug. ‘Ach dat is een puber, hij denkt dat alles dan hetzelfde zal zijn als vroeger.’ Youssef herhaalt wat hij in augustus zei: ‘Ik kan mijn Arabische buren niet meer vertrouwen. Zij werken samen met IS. Daarom hoef ik daar nooit meer te wonen.’

Veel Syriërs proberen met gammele bootjes de weg naar Europa te vinden. ‘Veel te gevaarlijk,’  zegt Youssef, ‘Dat gaan wij niet doen. Dan ben je ontsnapt aan het gevaar van IS, krijg je er een ander gevaar voor terug.’ 

Ik kan mijn Arabische buren niet meer vertrouwen. Zij werken samen met IS. Daarom hoef ik daar nooit meer te wonen

Hij probeert te wachten tot hem een veilige route wordt geboden naar een plek waar hij zich definitief kan vestigen. Ook Koerdistan acht hij nog steeds te instabiel, ondanks alle militaire pogingen IS terug te dringen. ‘Ik was 7 toen Irak met Iran in oorlog was. Ik heb de invasie in Koeweit meegemaakt, de sancties, de Amerikaanse bezetting. In 2005 vermoordden extremisten al Christenen in Mosul. Wat denk je, dat ik zoiets voor mijn kinderen wil?’ 

Hij zucht. Oma, zijn kinderen en wat neven en nichten kijken toe bij het gesprek. ‘Er zitten zoveel talen in mijn hoofd. Assyrisch, Koerdisch, Arabisch, Engels. Ik wil naar één plek, één taal, één vrede. Ik wil geen donker leven, ik wil lachende gezichten zien.’ 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons