Achtergrond

Surinamers halen massaal de broeksriem aan

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

De economische crisis raast door Suriname. “Het lijkt erop dat we de verkeerde kant opgaan." Een verslag vanuit Paramaribo.

Weifelend staat Sinclair Scheuer in de Combé Markt in hartje Paramaribo bij de schoonmaakmiddelen. “Ik twijfel nog of ik een grote fles schuurmiddel neem, of toch maar de kleine”, zegt hij verontschuldigend. Na minutenlang wikken en wegen wordt het de kleine. “Alles op de winkelrekken is de helft duurder geworden. Iedereen denkt nu tien keer na voor hij een cent uitgeeft. En dan mag ik eigenlijk niet klagen. Als voormalig werknemer van de (Amerikaanse aluminiumproducent, red.) Alcoa wordt mijn pensioen in dollars uitbetaald. Mijn vrienden hebben het nog véél slechter”, vertelt de zeventiger.

Mijn pensioen wordt in dollars uitbetaald. Mijn vrienden hebben het nog véél slechter

Scheuers onzekerheid typeert de economische crisis die momenteel door Suriname raast. De afgelopen jaren gaf president Desi Bouterse meer dan zeventig procent van de nationale dollarreserves uit aan onder meer hogere pensioenen, de bouw van sociale woningen en gratis gezondheidszorg. De staatsschuld explodeerde tot bijna 60 procent van het bruto nationaal product – het wettelijke maximum. 

Er werden Surinaamse dollars (srd) bijgedrukt om de betalingsachterstanden in te lopen, die daardoor fors in waarde daalde. De Centrale bank van Suriname zag zich zelfs genoodzaakt op 22 maart de vaste wisselkoers van de nationale munt tegenover de Amerikaanse dollar los te laten, voor het eerst ooit. De waarde van de srd zal nu wekelijks worden bepaald tijdens zogenoemde valutaveilingen. Na de eerste veiling van afgelopen dinsdag maakte de officiële wisselkoers al meteen weer een duik van 25 procent. 

Een flinke slok op de borrel voor een importland als Suriname, dat zelfs zijn blikjes bruine bonen van over de Atlantische Oceaan laat halen. Het statistiekbureau berekende dan ook dat de jaarinflatie momenteel 32 procent bedraagt. 

Surinaamse economie krimpt

Geld wordt er intussen amper nog verdiend: de prijs van zowel goud als olie, de belangrijkste exportproducten van het Zuid-Amerikaanse land, verkeerden de voorbije twee jaar in vrije val. “Na jaren van groei zal de Surinaamse economie dit jaar 2 à 3 procent krimpen”, voorspelt Waddy Sowma, voorzitter van de Vereniging van Economisten in Suriname. “De overheid heeft de afgelopen tijd gewoonweg veel te veel geld uitgegeven. Bouterse wilde vorig jaar opnieuw de verkiezingen winnen, dus heeft hij de geldkraan opengedraaid en de schulden opgestapeld. Kortom, we hebben het vooral aan onszelf te wijten dat we nu bankroet zijn, niet aan de dalende prijzen van onze grondstoffen.”

De consument draait elk dubbeltje tienmaal om voor hij het wil spenderen

Om de staatskas nog enigszins te spekken, besloot Bouterse de afgelopen maanden de prijzen van water, elektriciteit en benzine te verhogen. Surinamers hebben daardoor nog minder geld te spenderen. “De consument draait elk dubbeltje tienmaal om voor hij het wil spenderen. De koopkracht is zienderogen gedaald, en de omzet van onze winkel dus ook”, klaagt Radjen Ramsoedit, directielid van de Combé Markt. Zijn riante bureau op de eerste verdieping van het complex kijkt uit over de vele winkelrekken. “We kampen met drie grote problemen op hetzelfde moment. Door de devaluatie van de srd is het duurder geworden om buitenlandse levensmiddelen te  importeren. Daarnaast daalt de verkoop, want onze klanten hebben minder geld. Ten slotte zijn ook onze elektriciteits- en waterrekening gestegen. We zijn gelukkig continu in gesprek met de regering, die dringend orde op zaken moet stellen. Ik heb hoop dat die snel tot actie zal overgaan.”

De ingeklapte economie en de duurdere srd treffen overigens niet alleen de consument in de supermarkt. “Ik zou samen met mijn man net beginnen aan de bouw van een huis. De grond was al opgehoogd. Ook bouwbedrijven rekenen in Suriname echter in Amerikaanse dollar. Onze hele begroting kan meteen weer in de prullenbak”, baalt Amanda Palis (28). “Ons salaris is plots zoveel in waarde verminderd dat we twintig procent meer moeten lenen om dezelfde woning te laten optrekken. Dat kunnen we niet zomaar ophoesten. Ik moet nu maar een paar jaar langer bij mijn ouders blijven inwonen.”

Akkoord over noodlening dichtbij

De regering-Bouterse probeert de lege schatkist momenteel aan te vullen met hulp van het Internationaal Monetair Fonds. Al sinds het begin van dit jaar zijn er gesprekken tussen Paramaribo en de kredietverstrekker over het afsluiten van een noodlening. Volgens Gillmore Hoefdraad, minister van Financiën, is een akkoord dichtbij. Suriname hoopt op die manier zo'n half miljard bij de instelling te kunnen lenen aan gunstige voorwaarden, in ruil voor ingrijpende bezuinigingsmaatregelen. “Het is duidelijk dat we inderdaad moeten bezuinigen. Suriname heeft de afgelopen jaren op veel te grote voet geleefd”, vindt supermarktdirecteur Ramsoedit. “We importeerden tien verschillende merken van hetzelfde product. Nu verkopen we nog vier merken. Zo besparen we Amerikaanse dollars.”

Volgens ochtendkrant De Ware Tijd heeft de regering-Bouterse ook een Amerikaans investeringsfonds ingeschakeld om 100 miljoen dollar te lenen op de reguliere kapitaalmarkt. Suriname zou bereid zijn daarvoor een erg hoge rente – 8 procent – te betalen. Daarna is het hopen op het aantrekken van de goud- en olieprijzen, zodat er weer geld naar de schatkist stroomt. “De crisissituatie zal nog zo'n half jaar duren. Daarna moet het beter beginnen te gaan, dankzij onze goudmijnen en olievoorraden”, sprak Hoefdraad dinsdag in het parlement. 

Schrik voor terugkeer naar jaren tachtig

Niettemin bestaat onder een deel van de bevolking wel degelijk de schrik om terug te keren naar een situatie als in de jaren tachtig, de tijd van de militaire dictatuur, toen Suriname geïsoleerd was en de winkelrekken zo goed als leeg waren. Die vrees wordt in de hand gewerkt door president Bouterse zelf, die ter verdediging van de economische malaise steeds duidelijker in een egelstelling kruipt. Zo zei hij vorige week in een persconferentie dat een deel van het handvol Surinamers dat de afgelopen week de straat opging om de situatie aan te klagen 'niet oprecht' zijn. 

Let op die Bouterse: een kat in het nauw maakt gekke sprongen

De gepensioneerde Scheuer is er alvast niet gerust op. “Het lijkt erop dat we de verkeerde kant opgaan. Let op die Bouterse: een kat in het nauw maakt gekke sprongen”, zucht hij. Winkeldirecteur Ramsoedit maakt zich echter minder zorgen. “We moeten met z'n allen de broeksriem aanhalen, ja. Dat betekent echter niet dat we terug het Suriname van tijdens de jaren tachtig krijgen, of dat alle goederen schaars worden. We zijn de afgelopen jaren simpelweg te verwend geweest, nu moeten we even een pas op de plaats maken. Ik ben ervan overtuigd dat we hier ook wel weer uitkomen.”

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons