OneWorld sprak Peter de Clercq, VN vertegenwoordiger in Somalië. Hij werkt daar momenteel aan de politieke vredesmissie. Gaat Somalië, een land dat velen kennen van de piraten en de corruptie, nu dan toch een betere toekomst tegemoet?
De Clercq bezocht Nederland om politici te vertellen over het beetje hoop dat aan de horizon gloort voor Somalië, dat na een decennialange oorlog lijkt op te krabbelen. Hij heeft een druk schema: ik loop binnen terwijl hij zijn vorige bezoeker gedag zegt, en na het handen schudden kijkt hij op zijn horloge: “Hoe laat gaat mijn trein? Ah, dan hebben we ongeveer een half uurtje.”
Geen warlords meer
In Somalië heeft ruim 20 jaar oorlog gewoed, en de VN probeert nu samen met het nieuwe parlement en president het land stabieler en geloofwaardiger te maken. Want Somalië is verre van dat. De Clercq: “Als je iemand vraagt om een ‘gefaalde staat’ te noemen, zegt 9 op de 10 mensen Somalië. Ook staat het keer op keer bovenaan de lijst van meest corrupte landen.”
Na een lange periode van burgeroorlogen, een niet-bestaand rechtssysteem en een overheid waar de bevolking niks van hoefde te verwachten, was een parlement aanstellen nog niet zo makkelijk. De Clercq: “Alleen mensen die niet betrokken waren in de oorlog en die geen deel uitmaken van regionale clans werden geselecteerd. Vroeger stond een groep warlords en clan leiders aan de top, nu zijn dat voor een groot deel hoogopgeleiden en Somaliërs uit de diaspora.”
Een beetje gerechtigheid
Als Somalië niet genoeg steun krijgt, kan het land zo weer terug bij af zijn, zegt de Clercq. De regering worstelt onder andere met een slecht imago tegenover de rest van de wereld, diepgewortelde corruptie en[[{“type”:”media”,”view_mode”:”media_original”,”fid”:”18474″,”attributes”:{“style”:”width: 266px; height: 373px; float: right;”,”class”:”media-image media-element file-media-original”}}]] Al Shabaab, een Islamitische terroristische organisatie, die maar al te graag het stokje van ze overneemt. Al Shabaab is door ingrijpen van de AMISOM (African Union Mission in Somalia) teruggedrongen, maar blijft aanwezig tussen de gewone bevolking.
De Clercq vergelijkt de situatie in Somalië met die in Afghanistan: “De Taliban bood haar onderdanen na een periode van complete chaos wel een vorm van orde en gerechtigheid. Een beetje gerechtigheid is voor hen beter dan helemaal niks.” De regering zal volgens de Clercq een geloofwaardig alternatief moeten bieden.
Het begin is er, maar wat nu? De Clercq wijst erop dat de Somalische regering heel veel dingen tegelijk moet doen om de touwtjes in handen te houden: “Het doel voor de komende vier jaar is dat de regering een geloofwaardigheidsminimum opbouwt tegenover haar bevolking en de rest van de wereld.”
Slagers en bakkers in plaats van piraten?
Piraterij blijft voor een aantal Somaliërs een riskante manier om zich uit de armoede te vechten. Uit pure wanhoop wagen ze hun leven, omdat ze geen andere uitweg zien. De Clercq: “Ook dit is een heel complex probleem. Je kunt niet denken: we zetten ze allemaal aan de slag als slagers en bakkers, dan worden ze geen piraten meer.”
Volgens de Clercq moet er meer samenwerking komen tussen regionaal en centraal bestuur. Arme regio’s profiteren vaak van de inkomsten die via piraterij binnenkomen, en zullen daarom niet snel ingrijpen. De Clercq: “Op de lange termijn zal er geld moeten komen voor kleine gemeenschappen, om mensen zo te helpen om een bestaan op te bouwen. Maar dit komt na een lange lijst met allemaal andere dingen, zoals een werkend juridisch systeem.”
Voor ontwikkeling is geld nodig, wat onder andere verdiend kan worden door toegang tot de Somalische wateren beter te reguleren: “Buitenlandse boten vissen het Somalische water leeg, waar erg veel dure soorten vis in leven. Als de overheid dit zou controleren zou er 80 miljoen dollar per jaar aan visrechten binnen komen.”
Altijd een oplossing
De Clercq is 28 jaar werkzaam bij de VN, en heeft in deze periode grotendeels in conflictgebieden gewerkt. Keer op keer chaos en onrecht zien, wat doet dat met je? De Clercq: “Wat het niet met me heeft gedaan, is cynisch of pessimistisch worden.” De Clercq zegt dat hij altijd in oplossingen denkt, wat volgens hem ook niet anders kan in zijn beroep: “Ik had nooit gedacht dat ik in Somalië zou werken, omdat ik echt niet zag waar in dit land de oplossing lag. Dit bewijst maar weer dat er wél een uitweg is.”
Foto (cc)
