Achtergrond

Slaagt nieuwe Bond-film voor het OneWorld-examen? J/N

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

De NOS heeft gelijk: “Met Spectre is de oude James Bond weer terug”. De stijlvolle en geestige Bond, die zich inzet voor een betere wereld. Dit keer zijn het niet de Russen waar James Bond ons tegen beschermt, maar de nieuwste aartsvijand: Big Brother.

Orwelliaanse nachtmerrie
Die nieuwe vijand bestaat in de film uit een notoir gezelschap van terroristen, machtwellustelingen en doorgeslagen zakenmannen dat samenwerkt onder de naam Spectre. Ze willen overheden een wereldwijd surveillanceprogramma verkopen waarbij – verrassing – toegang tot de verzamelde informatie niet slechts is voorbehouden is aan die overheden.

Tegelijkertijd zetten politieke tegenstanders alles op alles om het 007-programmma van de Britse geheime dienst op te doeken. Handwerk is tenslotte niet langer nodig: wereldwijde surveillance en drones kunnen het werk doen. Hiermee lijkt de nachtmerrie van George Orwell waarheid te worden.

Privacy-activist Bond
Het is aan James Bond om die plannen stop te zetten. Dat doet hij overtuigend, strak in pak, geestig maar met niet misteverstane taal. De nodige wapens en snelle autos, onder meer een oude Aston Martin DB5, helpen daarbij aanzienlijk. Toch denk ik dat wij, burgers, onze politici en helden van nu, de kunst bij Bond mogen afkijken.

Zowel 007 als zijn baas M verkiezen privacy en democratie boven een utopie van totale veiligheid. Dat wordt duidelijk als een van de marionetten van het kwaad M toebijt dat hij er niets van begrijpt als hij “veiligheid- en anti-terreurmaatregelen wil stoppen omdat ‘de democratie’ belangrijker is.” Ondanks deze actuele verwijzingen, blijft de film vooral een actiefilm – geen privacy-debatstarter.

Toch zijn deze verwijzingen naar de actualiteit niet geheel uit de lucht gegrepen, nu met de Snowdenfiles bekend is geworden dat de NSA hetzelfde ruime net hanteert als Spectre in de film. Bovendien is het goed om te weten dat 007 meer waarde hecht aan privacy en democratie dan schijnveiligheid. Deze poging om aan te haken bij de actualiteit wordt beloond met een voldoende voor privacy

Bondgirls
De film heeft met de 51-jarige Monica Bellucci de oudste Bond-girl tot nu toe. Fijn, want het ontbreken van een leeftijdsverschil – Belluci is vier jaar ouder dan Daniel Craig – is een welkome verandering. Maar alle verandering gaat moeizaam, dus is daar de Franse actrice Léa Seydoux (1985) om Bond alsnog van jong bloed te voorzien. Moet gezegd worden, deze bondgirl heeft geen uitleg nodig hoe een tegenstander de das om te doen.

Bechdel-test
Maar laat deze schijnbewegingen richting vrouwvriendelijkheid je niet verblinden. Spectre faalt de Bechdel test – de ultieme graadmeter van vrouwvriendelijkheid – jammerlijk. Om de test te halen moeten ten minste twee vrouwen een gesprek met elkaar voeren over iets anders dan een man. Ondanks de rollen van Lea Seydoux, Naomie Harris en Monica Belluci als Bond-girls en Moneypenny gebeurt dat niet. Eerder besteedde OneWorld Love aandacht aan de Bechdel-test: de meeste mainstreamfilms slagen niet. Toch geen dikke onvoldoende voor Spectre, dankzij de dappere keuze voor Belluci.

Vreemd is eng
Acteur Christoph Waltz speelt Ernst Stavro Blofeld – het mastermind achter Spectre. Waltz is een Zwitser en dat hoor je aan zijn Engels. Voor een fijne avond uit zal dit de pret niet drukken, maar een trend lijkt gezet. Na Franse en Deense slechteriken in eerdere films lijkt niet-Engels, vreemd, een basis ingredient voor eng. Dat Bonds assistent Moneypenny – de mooie caramelkleurige Naomie Harris – de gehele film van kleur moet voorzien, maakt Spectre geen hoogtepunt van diversiteit. Een onvoldoende, maar daarmee komt Spectre toch redelijk mooi weg. Alle verandering is moeilijk, het grote publiek beweegt langzaam mee. En dat 007 van iedereen is, helpt ook niet.

Een abonnement op OneWorld magazine voor 25 euro

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons