Radio Dreams: over je bekneld voelen tussen twee werelden

De Liberiaans-Nederlandse schrijver Vamba Sherif bespreekt films die deze dagen in première gaan tijdens de Hivos Tiger Awards Competition. Vandaag: Radio Dreams.

Iran staat op het punt om weer toenadering te zoeken met de rest van de wereld. Het land is rijk aan geschiedenis en cultuur. Maar het probleem met revoluties is vaak dat de mensen niet direct krijgen waar ze voor gestreden hebben.

Het land van Darius, van Omar Khayam van de Rubaiyaat, het land waar de basis van algebra werd vastgelegd, het land van de grote wetenschapper Ibn Sina of Avicena, bevindt zich op een belangrijk schakelmoment in de geschiedenis. Het staat op het punt om uit haar isolement te komen. Vroeg of laat gaat de wereld deze verandering merken.

Maar de verandering zal het land zelf ook treffen: een hoog opgeleide bevolking als die van Iran zal vroeg of laat eisen gaan stellen. En een regering kan niet altijd een revolutie in de kiem smoren. De Arabisch lente, die eigenlijk ooit in Iran begon, is nog niet voltooid. Ondanks de moeilijke fase waarin die revolutie nu verkeert. 

Voorlopig moeten we genoeg nemen met films van en met Iraniërs. Radio Dreams is zo’n film. De film is van Babak Jalali, bekend van de film Frontiers Blue van 2009. De Iraanse schrijver en balling, Royani, treffend gespeeld door Mohsin Namjoo, runt een Perzisch radiostation in San Francisco. Hij spreekt geen Engels of weigert het te spreken, heeft romans geschreven die alleen maar in Iran bekend zijn, op een verhalenbundel na die in Amerika is verschenen. Hij heeft een hekel aan zijn werk, hij vindt dat hij zijn talent verspilt. Dit is een thema dat bij vele vluchtelingen bekend is: het plotselinge besef bij aankomst in het nieuwe land dat de gekoesterde droom ver weg is, maar vooral de onmacht om daaraan iets te veranderen. 

Op een dag, op uitnodiging van het radiostation, vliegt een rockband uit Afghanistan naar San Francisco om samen te spelen met de beroemde band Metallica. De film draait om het wachten op de komst van Metallica, de droom van de Afghanen, maar ook van Royani: de erkenning dat je ertoe doet, ondanks je afkomst, ondanks je kleine radiostation, ondanks je kleur of accent, ondanks alles. Net als vele vluchtelingen die op erkenning wachten, of migranten op een verblijfsvergunning.

De uren slepen voorbij zonder Metallica, en met de uren de groeiende wanhoop, onzekerheid en kwaadheid. Dit is een film over lotgevallen van migratie, over je bekneld voelen tussen twee werelden, bekneld net als de stad San Francisco waar de film zich afspeelt, een stad bekneld tussen het  water aan twee kanten.