Cerro de Pasco, een provinciehoofdstad op meer dan vierduizend meter hoogte met 70.000 inwoners, ziet de mijnactiviteiten steeds dieper doordringen tot zijn centrum. In een enorme open mijn, nu 1,8 kilometer lang, wint het Peruaanse bedrijf Volcan sinds 1999 zink, lood en zilver. Langs alle randen van de mijn strekken de woonwijken zich uit. Volcan wil nu nog 11 hectaren in het stadshart laten slopen. Onder meer een kerk en een historisch waardevol negentiende-eeuws gebouw moeten wijken.
Brandend rubber
Het Instituut voor Civiele Bescherming besloot in 2006 al dat 85 procent van de huizen rond de mijn onbewoonbaar is. Tweemaal per dag doen de ontploffingen de bouwvallige huizen op hun grondvesten daveren. “De schoten vullen de lucht met de geur van brandend rubber”, zegt inwoner Vilma Vicente. De huizen op enkele meters van de mijnrand vertonen scheuren.
Kinderen spelen vlakbij bergen giftig ertsafval. In sommige zones stelde het regionale gezondheidsagentschap in 2005 vast dat acht op tien kinderen meer dan 10 microgram per deciliter lood in het bloed hadden, de grens die de Wereldgezondheidsorganisatie nog als aanvaardbaar beschouwt. Chronische loodvergiftiging kan onherstelbare schade toebrengen aan zenuwstelsel, nieren en vruchtbaarheid en tot bloedarmoede en hart- en vaatziekten leiden. Bij kinderen remt het de groei en veroorzaakt het leerproblemen, gedragsstoornissen en mentale achterstand. Hoge loodconcentraties kunnen tot spasmen, coma en zelfs de dood leiden.
In de omliggende dorpen zien boeren hun dieren sterven. Quiulacocha, waar de 850 inwoners aan de kost proberen te komen door schapen te kweken, is ingesloten door storten waar mijnafval wordt gedumpt. “Het is verschrikkelijk, vooral ‘s zomers, wanneer de afvalbassins opwarmen en de wind een schadelijke stoom onze huizen in blaast”, zegt burgemeester Silvino Guadalupe Rojas. Alberto Rojas, een boer die 200 stuks vee heeft, zegt dat hij vorig jaar een kwart van zijn dieren verloor door watertekort en vervuilde weiden. Zijn zoon heeft 17 microgram lood in elke deciliter van zijn bloed.
Elders huisvesten
Na jaren van uitstel heeft de regering midden december besloten 11.000 gezinnen elders te huisvesten. Tegen midden januari moet de regering een commissie samenstellen die de technische studies moet uitvoeren. De bevolking kan het nog steeds niet geloven. “Is het echt waar?” vraagt de 19-jarige Carolina Berrospi zich af. “Het zou mooi zijn voor de kinderen. Maar wie zal de kosten van verhuizing betalen?”
Volgens gouverneur Félix Rivera zal de herhuisvesting 15 tot 20 jaar duren. De eerste fase alleen al zal meer dan 1 miljard euro kosten. Voor boer Alberto Rojas komt het allemaal te laat. “Twintig jaar? Tegen dan ben ik al dood. Ik hoor al van kleins af dat we zouden verhuizen maar nooit gebeurde er iets.”
Plaatselijke politici hekelen de macht van Volcan en verzetten zich tegen de verdere uitbreiding van de mijn. “Deze situatie toont de afwezigheid van de staat in het model van de mijnenclave, waar het bedrijf het sociale, politieke en economische leven onder controle heeft”, zegt parlementslid Gloria Ramos, de dochter van een mijnwerker. “Jarenlang heeft men recht op de werk gegarandeerd in ruil voor een leven vol vervuiling en slechte leefomstandigheden. We zijn opgegroeid in een cultuur van kortetermijnwinsten die geen rekening houdt met duurzame ontwikkeling.”
