Volgens de Telegraaf en de Volkskrant heeft het CDA ingestemt met een miljard minder voor ontwikkelingshulp. Daardoor wordt afgeweken van de 0,7 procent van het bnp, de norm van de OESO-landen. Het moet niet minder, het moet anders, vindt hoogleraar Ton Dietz. “Die boodschap is lastig over te brengen in het huidige gepolariseerde klimaat.”
De meningen zijn verdeeld
Ook vanuit het buitenland wordt er meegekeken. En dat niet alleen. Microsoft-oprichter Bill Gates, een gulle gever aan ontwikkelingshulp, heeft een dringende oproep gedaan aan het kabinet-Rutte. Hij maakt zich zorgen over de mogelijk forse bezuinigingen op ontwikkelingshulp. Nederland heeft volgens hem altijd het goede voorbeeld gegeven en moet dat blijven doen. “Ontwikkelingshulp kan een groot verschil maken. Dat heb ik met eigen ogen gezien. Geld dus is van groot belang”, zei Gates onlangs in een interview met de NOS.
Maar niet iedereen vindt de ontwikkelingshulp heilig. Oud-VVD politicus Frits Bolkestein en parlementair verslaggever Frits Wester vinden dat het wel ietsje minder kan. Zij betoogden in Pauw&Witteman dat veel hulp niet werkt is en dat een derde van het geld voor hulp ‘over de balk gesmeten wordt’. Minder geld dus en effectiever te werk gaan. Maar hoe zit het nou precies? Die nulkommazeven, hoe komen we er eigenlijk ook weer aan en wat moeten we ermee?
Parijs
Toen de wereld nog overzichtelijk was kwamen 24 ‘westerse’ landen overeen om samen het Development Assistance Committee (DAC) te gaan vormen van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling, de OESO.
Dit Parijse DAC-gezelschap ontwikkelde vanaf 1961 een aanpak waarbij de officiële ontwikkelingssamenwerking (‘ODA’) van de rest (‘non-ODA’) werd gescheiden. DAC ontwikkelde ook een monitoring-systeem waarbij elke donor elk jaar de maat werd genomen.
Millenniumdoelen
De Nederlandse inspanningen op het gebied van mondiale vraagstukken worden in de rijksbegroting dan ook ingedeeld in een ODA-deel (voorheen 0,8% van het bruto nationaal product, tegenwoordig de 0,7% die nu ook op de tocht staat) en een niet-ODA-deel. Samen vormen die de Homogene Groep Internationale Samenwerking’ binnen de rijksbegroting. Die indeling was nog wel bruikbaar in de tijd van Agnes van Ardenne (2003-2007) en van Bert Koenders (2007-2009), toen de nadruk lag op de sociale sectoren (gezondheid, onderwijs) van de millenniumdoelen. Toen was er overigens wel voortdurend politiek gedoe over wat er nu wel en niet onder mocht vallen (opvang van asielzoekers bijvoorbeeld).
Nieuwe donoren
Nu is staatssecretaris Ben Knapen de bakens drastisch aan het verzetten en komt er veel meer nadruk te liggen op de economische sectoren en op kennis en innovatienetwerken. Het wordt een stuk moeilijker om die nieuwe aanpak te proppen in een ODA-kader en ODA-criteria. Veel van de nieuwe donoren (China, Turkije, India, Brazilië) trekken zich daar ook helemaal niets van aan. Wat eerst een nuttig instrument was, wordt nu een blok aan het been.
Krijsende meeuwen
Nederland is lange tijd een van de aanvoerders geweest van de ontwikkelingssamenwerking oude stijl. Nederland kan ook een van de aanvoerders worden van internationale samenwerking nieuwe stijl. Dan moeten instrumenten meer ruimte krijgen die nu buiten de DAC-kaders vallen. Denk aan publiek-private partnerschappen, participaties, verzekeringsarrangementen, garantiestellingen en dergelijke. Dan komt die discussie over 0,7% ook in een ander licht te staan. Het moet niet minder. Het moet anders. Dat die boodschap lastig over te brengen is in het huidige gepolariseerde klimaat merkte ik keihard toen er in dagblad Trouw op 24 maart een interview stond met de ongelukkige kop ‘Laat die 0,7 procent voor hulpgeld los’. Wat blijken er dan ineens veel krijsende meeuwen en geschokte nachtegalen te twitteren!
Ton Dietz is hoogleraar Ontwikkeling in Afrika aan de Universiteit Leiden en directeur van het Afrika Studiecentrum in Leiden. Hij was een van de initiatiefnemers van de Worldconnectors, een denktank voor mondiale vraagstukken.
Blijf up to date en discussieer mee
Ondertussen gaat de discussie in het Catshuis, maar zeker in de (social) media verder. Blijf op de hoogte over de laatste ontwikkelingen of kijk wie wat vindt en meng je in het debat. Twitter mee op #catshuis #ontwikkelingshulp #bezuinigingen
Foto: cc
