Het klinkt als een vakantie, maar dat was het zeker niet. Alaa van Mierlo – Abdulfatah (37) vertrok met auto en caravan vanuit Delft naar haar geboorteland Syrië om de bevolking daar een hart onder de riem te steken. Zo ver kwam ze niet. De caravan bleef achter in Milaan, Abdulfatah bleef steken bij de Turks-Syrische grens. “Als het geweld stopt, stap ik zo weer in de auto.”
In 1996 komt Abdulfatah uit Syrië om zich in Nederland te vestigen. Als politiek tegenstander van president Hafiz al-Assad, de vader van de huidige president, wordt de situatie zo onveilig dat ze haar familie achterlaat en met haar toenmalige man hierheen vlucht. Nu, zestien jaar later, ziet ze vanuit Nederland hoe ‘haar’ bevolking de dupe is van het geweld tussen het regime van Bashar al-Assad en de opstandelingen.
Op 5 mei 2011 knapt er iets bij Abdulfatah. “Ik zag hoe Nederlanders de vrijheid vierden. Voor mijn neus vielen mensen dronken neer. Tegelijkertijd had ik een vriend uit Syrië aan de telefoon. Hij vertelde dat de mensen daar dood neervielen. Twee werelden waar ik allebei deel van uit maak. Toen besefte ik: ik moet iets doen. En ik wilde iets Nederlands erbij betrekken. Ik dacht meteen aan de caravan. Hollandser kan bijna niet. Een caravan gevuld met boodschappen en geschenken van mensen door heel Europa om de Syriërs te steunen.”
Route to Damascus
Ze heeft al snel een aantal Nederlandse Syriërs opgetrommeld die haar wil helpen en zelfs mee wil met de tocht. Abdulfatah is de constante factor in de auto, de rest van de samenstelling in de auto wisselt gedurende de reis. Nederlandse en Syrische kunstenaars beschilderen de caravan. Op de zijkant prijkt de tekst ‘The route to Damascus’.
Op 15 september 2011, de Dag van de Democratie, zijn Abdulfatah en haar reisgenoten klaar voor vertrek. 15 maart 2012 moeten ze in Damascus aankomen, precies een jaar na het begin van de opstand. “We wilden op die dag een bevrijd Damascus binnenrijden. De caravan zouden we daar op een plein aan de feestvierende Syriërs overhandigen. Dat zag ik al helemaal voor me.”
De reis begint
Achter een Volkswagen Sharan trekt de caravan de eerste week door Nederland. Daar doen ze Delft, Den Haag en Rotterdam aan. “Mensen schreven een boodschap voor de Syrische bevolking. We kregen lolly’s en Bert & Ernietreintjes van Nederlandse kinderen voor kinderen in Syrië.” De reis gaat verder naar Parijs. “Ik had belangrijke momenten uitgekozen. In Parijs was een bijeenkomst van de Arabische Liga over Syrië, in Geneve een VN-vergadering over mensenrechten.”
Tijdens de trip geniet de caravan de nodige belangstelling. “Mensen staken hun duim omhoog als we langs reden.” Op de pleinen trekt de caravan veel bekijks. Syriërs die in Europa wonen en Europeanen laten hun steunbetuiging achter. Sommigen besluiten zelfs om ook de auto te pakken. Op 15 maart zullen ze bij de grens van Syrië samenkomen en gezamenlijk naar Damascus rijden.
De verhalen die Abdulfatah onderweg hoort grijpen haar aan. “In Milaan kwam ik een jongen tegen die was geboren en getogen in Italië. Zijn ouders waren van Syrische komaf, maar voor de rest was die jongen een echte Italiaan, zo’n macho. Maar hij was het verlengde van de pijn van zijn vader. Toen de revolutie begon is hij Arabisch gaan leren. Hij had precies hetzelfde als ik: we leven beiden al lange tijd in een ander land, maar voelen door de problemen een grote verbondenheid met Syrië.”
Syrische grens
In Milaan slaat het noodlot voor de caravan toe. Hij schiet los van de auto en blijft daar beschadigd achter. “Het gebeurde begin maart. Aangezien we op 15 maart bij de Turks-Syrische grens wilden zijn, was het te kort dag om de caravan te laten repareren en mee te nemen naar Syrië.” Abdulfatah laat zich niet uit het veld slaan. “Ik wilde de eindbestemming halen, dan maar zonder caravan. Er was nog steeds geweld, dus ons doel om een bevrijd Syrië binnen te rijden zouden we toch al niet meer halen. Maar ik wilde met eigen ogen zien wat er speelde en hulp bieden waar dat kon.”
Helaas is de grens haar eindbestemming. Abdulfatah wordt een halt toegeroepen door Syrische grenswachten. “Ik had er rekening mee gehouden, maar ik hoopte toch de grens over te komen. We stonden daar met zo’n zeshonderd man. Nederlanders, Duitsers, Italianen, zelfs een Canadees. Dat vond ik al geweldig. Dat zo veel mensen de moeite hadden genomen om ook die kant op te komen. Een enkeling is nog illegaal de grens over gegaan. Ik heb alleen wat Syrische vluchtelingenkampen bezocht in Turkije. Toen ik daar tussen de Syriërs zat voelde ik pas echt hun pijn. Heel anders dan van een afstand op televisie. Ook zag ik vanaf de grens rook uit de Syrische steden en Syriërs die de bergen in vluchtten.”
Hoe nu verder…
Abdulfatah besluit daags na aankomst huiswaarts te keren. “Proberen om alsnog Syrië binnen te komen was zinloos. Bovendien was het veel te gevaarlijk.” Ze ziet op korte termijn het geweld niet stoppen. “Het grote verschil met de andere revoluties is dat het politieke systeem in Syrië anders is. Het regime heeft zich zo georganiseerd dat het machtig blijft. Het is een ons-kent-ons sfeertje met familie en vrienden van al-Assad. Zij houden elkaar in stand.”
De vraag hoe het nu verder moet met Syrië kan ze moeilijk beantwoorden. “Ik weet niet of het helpt als de VN ingrijpt. Het is kiezen tussen twee kwaden. Enerzijds het geweld, anderzijds weet je ook niet wat er hierna komt. Landen durven niet in te grijpen, omdat er te veel politieke belangen in die regio liggen. Ik probeer zoveel mogelijk bij Nederlandse politici te lobbyen om wat te doen voor de Syrische bevolking en het geweld te laten stoppen. Het moet onder de aandacht blijven.” De route to Damascus is dan ook nog niet ten einde. “Als het geweld stopt, stap ik zo weer in de auto. Dan haal ik de caravan van z’n opslagplaats in Milaan en rij ik naar Damascus.”
